Τίτλος ταινίας: «Father Mother Sister Brother»

Σύνοψη ταινίας: Τρεις, μικρές, σπονδυλωτές ιστορίες συνθέτουν τον καμβά μιάς οικογένειας. Σε κάθε μια από αυτές τις ιστορίες, πρωταγωνιστής είναι ένα διαφορετικό μέλος, σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη: στις βορειοανατολικές πολιτείες των ΗΠΑ, στο Δουβλίνο και στο Παρίσι. Στο τέλος, οι αναμνήσεις από την οικογενειακή ζωή είναι αυτές που κερδίζουν και αποδεικνύουν τη μυστική συνοχή της.

Σκηνοθεσία: Τζιμ Τζάρμους

Παίζουν: Τομ Γουέιτς, Κέιτ Γουΐνσλετ, Σαρλότ Ράμπλινγκ, Άνταμ Ντράιβερ, Ίντια Μουρ

Από καιρό τον Τζιμ Τζάρμους τον βασανίζει η έννοια του θανάτου και διατρέχει το έργο του (χαρακτηριστικά παραδείγματα, «Ο νεκρός», «Οι νεκροί δεν πεθαίνουν»), όσο να φτάσει να  της προσδώσει γλυκύτητα στο «Father mother sister brother».

Αφήνει πίσω την ανατριχιαστική τραχύτητα των προηγούμενων ταινιών του, ακόμη και την οργή της νεανικής του ηλικίας, επιδεικνύοντας την κατανόηση και τη συγχώρεση ως βασικά συστατικά της οικογένειας, υπό το πρίσμα της οποίας εξετάζει αυτήν τη φορά το τέλος της ζωής.

Την αφορμή τη δίνουν τρεις σπονδυλωτές ιστορίες (όπως και να το κάνουμε, αυτό αποτελεί κατασκευαστική ευκολία), σε κάθε μια από τις οποίες βασικός πρωταγωνιστής είναι ένα μέλος της οικογένειας, με τη σειρά που αναγράφονται στον τίτλο. Στην πρώτη, ο Τζεφ και η Έμιλι οδηγούν σ’ έναν επαρχιακό δρόμο, για να φτάσουν στο απομονωμένο σπίτι του πατέρα τους, κάπου στις βορειοανατολικές πολιτείες των ΗΠΑ. Στη δεύτερη το ζευγάρι της Τιμοτέα και της Λίλιθ επισκέπτονται τη μητέρα της πρώτης, στο Δουβλίνο. Τέλος η Σκάι και ο Μπιλ συναντιούνται σε δρόμο του Παρισιού και μαζί μεταβαίνουν στο σπίτι των νεκρών γονιών τους, οι οποίοι σκοτώθηκαν σε αεροπορικό δυστύχημα. Γίνεται φανερό ότι οι ήρωες των ιστοριών περιστρέφονται γύρω από τις οικογενειακές σχέσεις, τις απογοητεύσεις και τις πικρίες τους μέσα σ’ αυτές, αλλά και την τελική διάθεση για κατανόηση στα όσα έχουν συμβεί στο παρελθόν.

Υπάρχουν κρυφά νήματα, τα οποία οδηγούν από τη μια ιστορία στην άλλη. Η χρήση των λεγόμενων λάιτ μοτίφ (επαναλαμβανόμενα μοντέλα, τα οποία διακριτικά σημειώνουν κοινούς δρόμους), με χαρακτηριστικότερα, τα αυτοκίνητα, τις διαδρομές, την παρουσία των ρολογιών σε όλες τις ιστορίες και άλλα μικρά αντικείμενα. Οι διαδρομές υποδηλώνουν μεταβάσεις, αλλά και γεφύρωμα αποστάσεων, τα ρολόγια δεν είναι άλλο από υπόμνηση του χρόνου, του γήρατος και του θανάτου. Τα παιδιά στις τρεις ιστορίες είναι αυτά που παραλαμβάνουν τη ζωή από τους γονείς τους, με αποστολή να τη συνεχίσουν, διορθώνοντας λάθη ή κουβαλώντας μνήμες.

Με περίσσεια σφαλμάτων οι γονείς, έχουν προκαλέσει την αντίδραση των τέκνων, ωστόσο αυτά μοιάζουν να ωριμάζουν περισσότερο από τους γεννήτορές τους. Οι ιστορίες εκτυλίσσονται με τη διάθεση των νεότερων για επικοινωνία, την οποία δεν μοιάζουν να συμμερίζονται οι γηραιότεροι. Ο Τζάρμους, στα εβδομήντα τρία του χρόνια πλέον, εξακολουθεί να έχει μια νεανική καρδιά, να ρίχνει νερό κι αλάτι στις αστοχίες της γενιάς του, όπως μοιάζουν να πράττουν και οι νεαρότεροι από τους ήρωές του.

Μάλιστα, στην πρώτη από τις ιστορίες του χρησιμοποιεί τον Τομ Γουέιτς ως συνδετικό νήμα με τα έργα των πρώτων του κινηματογραφικών χρόνων. Ένας συνομίληκός του, που μοιάζει να φτάνει στο τέλος, μετατρέποντας την επαναστατική οργή του σε αδιέξοδο. Αν μπορούσαμε να μιλήσουμε με όρους αμερικανικού σινεμά, θα λέγαμε ότι όλα τα παιδιά είναι «καλά» κι όλοι οι γονείς «ανεύθυνοι» (για να μη χρησιμοποιήσουμε άλλη λέξη). Προς το τέλος της καριέρας του, ο σκηνοθέτης μετριάζει τον τόνο του και φαίνεται να ζητάει, με την ταινία αυτή,  μια μεγάλη συγγνώμη από τη γενιά που ακολούθησε. 

Χαρακτηριστικότερο επεισόδιο το τρίτο, γεμάτο από τις αναμνήσεις των τέκνων από τη ζωή με τους νεκρούς γονείς τους, ένας τρόπος να αντιληφθούν την πραγματική κληρονομιά που έλαβαν. Δεν είναι τα συσκευασμένα κιβώτια, ανάμεσα στα οποία βρέθηκαν, δεν είναι το περιεχόμενό τους, τα αντικείμενα, μα η χρήση τους, όπως έχει προηγηθεί. Είναι αυτή η οποία κουβαλάει μια κοινή ζωή, αδιόρατους, αλλά ισχυρούς δεσμούς. Βαρύ φορτίο. Όταν ο θάνατος αποτελεί το τέλος κάθε ταξιδιού (διόλου τυχαία, οι γονείς σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια μιας πτήσης), ποιος νόημα έχει η κακία και η μικροψυχία, κατά τη διάρκεια της ζωής; Μετά από τις περιπλανήσεις του και τη βάσανο από την έννοια του θανάτου, ο Τζάρμους καταλήγει να επιστρέψει στην οικογένεια, τη μόνη σωσίβια λέμβο. Με τις αδυναμίες της και τα κενά της.

Αυτός ο πραγματικά σπουδαίος και με βαρύνουσα υπογραφή σκηνοθέτης, με το φιλμ αυτό έλαβε επιτέλους ένα ανάλογα μεγάλο βραβείο, που από καιρό τού άξιζε. Σήκωσε το «Χρυσό Λιοντάρι» στη Βενετία, έστω και εις βάρος της αριστουργηματικής «Φωνής της Χιντ Ρατζάμπ». Αν και σε λάθος στιγμή, αναγνωρίστηκε ένα συνολικό έργο ζωής, με γαληνεμένη πλέον τη διάθεση, αλλά σταθερές τις αρετές του: η ειρωνία, το πικρό χιούμορ, η περίεργη μίξη κωμικού και δραματικού στοιχείου υπάρχουν ακόμη, συγκινούν και συναρπάζουν.

Αξιολόγηση: ***

Διαβάστε επίσης:

Ο Κίλιαν Μέρφι επιστρέφει στον ρόλο του Τόμι Σέλμπι με την ταινία «Peaky Blinders: The Immortal Man» – Δείτε το επίσημο teaser

Πέθανε ο γνωστός ηθοποιός Pat Finn

Με μεγάλη ανταπόκριση από το κοινό και τη θεατρική κοινότητα ολοκληρώθηκαν και απονεμήθηκαν τα πρώτα βραβεία του D-Athens Διονύσια Greek 2025