«Δύσκολες» διαπραγματεύσεις, οι οποίες δεν θα ολοκληρωθούν στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, προέβλεψε η Καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ σε ό,τι αφορά την πρόταση που παρουσίασε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επισημαίνοντας ωστόσο ότι το Βερολίνο και το Παρίσι είχαν με την πρόσφατη πρότασή τους μια «καλή συμβολή» στην προσπάθεια της Επιτροπής. Βασική προτεραιότητα θα είναι οι πόροι που θα διατεθούν να εξυπηρετούν πραγματικά την ανάκαμψη και το μέλλον, είπε χαρακτηριστικά η Καγκελάριος.

Το «Ταμείο Ανάκαμψης» ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ για την στήριξη της ευρωπαϊκής οικονομίας που πλήττεται από τις επιπτώσεις της πανδημίας, που παρουσίασε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είναι πρόσθετο του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-27, που η Κομισιόν προτείνει να ανέλθει στο 1,1 τρισ. ευρώ. Συγκεκριμμένα πρότεινε ένα πακέτο συνολικού ύψους 1,85 τρισ. ευρώ. 

Από τα 750 δισεκατομμύρια ευρώ που προτείνει η Κομισιόν:

• τα 500 δισεκατομμύρια θα χορηγηθούν υπό μορφήν επιχορηγήσεων, όπως προέβλεπε η κοινή γαλλο-γερμανική πρόταση που παρουσιάσθηκε την περασμένη εβδομάδα,
• και το υπόλοιπο υπό μορφήν δανείων προς τα κράτη μέλη.

Πλέον, αναμένεται η συζήτηση επί της ουσίας σε μία Σύνοδο Κορυφής τον Ιούνιο, με στόχο να υπάρξει συμφωνία εφόσον συναινέσουν τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενώ ένα άλλο ζήτημα είναι το πότε θα ενεργοποιηθεί, καθώς με βάση το μέχρι στιγμής τρόπο λειτουργίας των εν λόγω παρεμβάσεων τα χρήματα στα κράτη μέλη θα μπορούν να έρθουν από το 2021. Αυτή η χρονική υστέρηση βάζει σε σκέψεις τα κράτη, καθώς κερδίζει έδαφος η συζήτηση  περί προσφυγής στον ESM για τη λήψη δανείου σχετικά με δαπάνες που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την υγειονομική κρίση, με το ζήτημα ρευστότητας σε κάποια να είναι ήδη φανερό.

Την περασμένη εβδομάδα η Γερμανία προκάλεσε έκπληξη ανακοινώνοντας από κοινού με την Γαλλία μία σημαντική αλλαγή του δόγματος: στην κοινή τους πρόταση, Παρίσι και Βερολίνο υποστήριξαν ένα πρόγραμμα ύψους 500 δισεκατομμυρίων ευρώ, μέσω ενός μηχανισμού αμοιβαιοποίησης του ευρωπαϊκού χρέους, μία ιδέα προς το την οποία μέχρι στιγμής το Βερολίνο τηρούσε απολύτως εχθρική στάση.

Ομως, η ομόφωνη έγκριση του προγράμματος ανάκαμψης από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα είναι ένα δύσκολο εγχείρημα.

Ηδη πριν από την πανδημία, οι 27 είχαν αποτύχει να συμφωνήσουν τον Φεβρουάριο για τον πολυετή (2021-2027) ευρωπαϊκό προϋπολογισμό ύψους 1 τρισ.

Η οικονομική καταιγίδα που ακολούθησε δεν οδήγησε σε προσέγγιση των θέσεων του Βορρά και του Νότου της Ενωσης, παρά το γεγονός ότι οι χώρες της νότιας Ευρώπης είναι οι περισσότερο πληγείσες από την κρίση της πανδημίας.

Τα δύο στρατόπεδα διαμορφώθηκαν εκατέρωθεν μίας νέας διαχωριστικής γραμμής. Οι υπερασπιστές της δημοσιονομικής ορθοδοξίας (Ολλανδία, Αυστρία, Δανία και Σουηδία) υποστηρίζουν ότι η οικονομική βοήθεια πρέπει να χορηγηθεί μόνο μέσω δανείων τα οποία θα πρέπει να αποπληρωθούν. Το αντίπαλο στρατόπεδο θεωρεί ότι η στήριξη πρέπει να έρθει υπό μορφήν επιχορηγήσεων αποκλειστικά.

Το σχέδιο της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αποτελεί συγκερασμό των δύο απόψεων και κατά την έννοια αυτή δεν είναι «copy-paste» της γαλλο-γερμανικής πρότασης, τονίζουν ευρωπαϊκές πηγές, καθώς περιλαμβάνει ένα μείγμα επιχορηγήσεων και δανείων αντί μόνο επιχορηγήσεων, όπως πρότειναν το Παρίσι και το Βερολίνο. Χθες, την παραμονή της παρουσίασης του σχεδίου της ευρωπαϊκής Επιτροπής στο ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο Μάρος Σέφκοβιτς, εκ των αντιπροέδρων της Κομισιόν, ζήτησε ταχεία πολιτική συμφωνία κατά την διάρκεια της επόμενης συνόδου κορυφής της 18ης Ιουνίου.

Δύσκολες διαπραγματεύσεις 

«Πρέπει πρώτα να εξετάσουμε την πρόταση. Πιστεύω ότι η Γερμανία και η Γαλλία έδωσαν μια καλή συμβολή. Είναι σαφές ότι οι διαπραγματεύσεις θα είναι δύσκολες και δεν θα ολοκληρωθούν στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ο στόχος πρέπει να είναι να βρούμε το φθινόπωρο αρκετό χρόνο προκειμένου να διαβουλευθούν τα θέματα τα εθνικά κοινοβούλια και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ώστε όλα να μπορούν να τεθούν σε ισχύ την 1.1.2021», δήλωσε η κυρία Μέρκελ κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου, ενώ τόνισε ότι οι διαδικασίες θα συμπέσουν χρονικά με την περίοδο της γερμανικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε., το β΄ εξάμηνο του τρέχοντος έτους. «Θα προσπαθήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις να στηρίξουμε τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ώστε να καταλήξουμε σε συμφωνία», πρόσθεσε η Καγκελάριος.

Κληθείσα να σχολιάσει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια πρόταση ύψους κατά 50% μεγαλύτερου από του γερμανογαλλικού σχεδίου, η Άγγελα Μέρκελ τόνισε ότι δεν ξαφνιάζεται από το γεγονός ότι η πρόταση των Βρυξελλών δεν είναι 100% ίδια με αυτήν που υπέβαλαν η ίδια και ο Εμανουέλ Μακρόν. «Αυτή η πρόταση περιέχει στοιχεία αυτών που συζητήθηκαν μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας και στοιχεία που ανέφεραν τέσσερα άλλα κράτη-μέλη (ενν. Αυστρία, Σουηδία, Ολλανδία, Δανία), δηλαδή τις εγγυήσεις ή τα δάνεια. Τώρα θα γίνουν διαπραγματεύσεις. Και πάντα – και με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο πάντα είναι έτσι – οι προτάσεις της Επιτροπής δεν παραμένουν ίδιες μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και ακόμη περισσότερο μετά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο», συνέχισε η γερμανίδα Καγκελάριος, διαβεβαιώνοντας παράλληλα ότι η κυβέρνησή της θα «συνοδεύσει εποικοδομητικά» την πρόταση, αφού προηγουμένως την εξετάσει ενδελεχώς. «Για μένα είναι ιδιαίτερα σημαντικό το πώς θα οικοδομηθεί όλο αυτό, εάν πρόκειται για πόρους οι οποίοι με τη δομή εκταμίευσής τους εξυπηρετούν πραγματικά την ανάκαμψη, εάν εξυπηρετούν το μέλλον, πώς θα μπορούν γίνουν οι έλεγχοι. Υπάρχουν ακόμη πάρα πολλά ζητήματα να διευκρινίσουμε», κατέληξε η κυρία Μέρκελ.

Από την πλευρά του, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Όλαφ Σολτς, καλωσόρισε το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δηλώνοντας πεπεισμένος ότι τα κράτη – μέλη θα καταλήξουν σε μία συμβιβαστική συμφωνία για να βοηθήσουν τις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο από την πανδημία του κορονοϊού. «Η συζήτηση δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη, πρέπει να υπάρξει συμφωνία των 27 κρατών – μελών. Ωστόσο, είναι ασφαλές να πούμε ήδη από τώρα ότι είναι πολύ μεγάλες οι πιθανότητες να υπάρξει μία καλή και υγιής συμφωνία», είπε ο Σολτς.

Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μπρουνό Λεμέρ κάλεσε σήμερα όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, “συμπεριλαμβανομένων των τεσσάρων οικονόμων” (Ολλανδία, Δανία, Αυστρία και Σουηδία), να στηρίξουν το “ιστορικό” σχέδιο ανάκαμψης που παρουσίασαν οι Βρυξέλλες.

“Ζητώ λοιπόν από όλα τα ευρωπαϊκά κράτη ανεξαιρέτως, συμπεριλαμβανομένων των τεσσάρων οικονόμων, να υποστηρίξουν αυτό το σχέδιο”, δήλωσε ο υπουργός στη Γερουσία, υπογραμμίζοντας ότι η ΕΕ ήταν “στο ραντεβού της Ιστορίας”.

Σε μήνυμά του στο Twitter, o πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν χαιρέτισε από την πλευρά του μια “ουσιαστική ημέρα για την Ευρώπη”, υπενθυμίζοντας ότι η γαλλο-γερμανική συμφωνία που είχε επιτύχει με την καγκελάριο Άγγελα Μέρκελ την περασμένη εβδομάδα ήταν η βάση γι’ “αυτήν την πρόοδο”.

Jour essentiel pour l’Europe : @vonderleyen propose un plan de relance inédit de 750 Md€ pour les régions et secteurs en difficulté. L’accord franco-allemand a permis cette avancée. Nous devons aller vite et adopter un accord ambitieux avec tous nos partenaires européens.

— Emmanuel Macron (@EmmanuelMacron) May 27, 2020

“Πρέπει να προχωρήσουμε γρήγορα και να υιοθετήσουμε μια φιλόδοξη συμφωνία με όλους τους Ευρωπαίους εταίρους μας”, τόνισε επίσης ο αρχηγός του γαλλικού κράτους.

Στη Γερουσία, ο Λεμέρ τόνισε επίσης τη συμβολή του Παρισιού και του Βερολίνου στο σχέδιο που παρουσίασε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

“Πρέπει να είναι ένας λόγος υπερηφάνειας για όλους μας που βλέπουμε ότι η γαλλο-γερμανική συμφωνία, που διαπραγματεύτηκε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας και η καγκελάριος, υιοθετήθηκε πλήρως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και χρησίμευσε ως βάση για αυτό το σχέδιο”, τόνισε.

Η ισπανική κυβέρνηση ανακοίνωσε σήμερα ότι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ταμείο ανάκαμψης ύψους 750 δισεκ. ευρώ από τον κορονοϊό θα λειτουργήσει ως μια καλή βάση για περαιτέρω διαπραγματεύσεις.

Σε ανακοίνωση, η Μαδρίτη χαιρέτισε την πρόταση, σημειώνοντας ότι ικανοποιεί «πολλά από τα αιτήματα της Ισπανίας». Το Reuters μετέδωσε νωρίτερα ότι η Ισπανία θα λάβει 140 δισεκ. ευρώ από το ταμείο, εκ των οποίων τα 77 δισεκ. θα είναι επιχορηγήσεις και τα 63 δισεκ. δάνεια.

Θετική είναι η αντίδραση και της ιταλικής κυβέρνησης στην σημερινή πρόταση που παρουσίασε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

«Το μήνυμα από τις Βρυξέλλες είναι εξαιρετικό, ακολουθεί την κατεύθυνση που έχει υποδείξει η Ιταλία. Μας χαρακτήρισαν οραματιστές διότι πιστέψαμε σε αυτό από την αρχή», τονίζει, μέσω διαδικτύου, ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε.

Ottimo segnale da Bruxelles, va proprio nella direzione indicata dall’Italia. Siamo stati descritti come visionari perché ci abbiamo creduto dall’inizio. 500 mld a fondo perduto e 250 di prestiti sono una cifra adeguata. Ora acceleriamo sul negoziato e liberiamo presto le risorse

— Giuseppe Conte (@GiuseppeConteIT) May 27, 2020

Παράλληλα, χαρακτηρίζει «κατάλληλο ποσό» τα πεντακόσια δισεκατομμύρια ευρώ επιχορηγήσεων και διακόσια πενήντα δισεκατομμύρια δανείων και ζητά «να επιταχυνθεί η διαπραγμάτευση και να διατεθούν γρήγορα οι οικονομικοί πόροι».

Σύμφωνα, δε, με τον Ιταλό υπουργό Εξωτερικών Λουίτζι Ντι Μάιο «το Ταμείο Ανάκαμψης θα επιτρέψει στην χώρα να δαπανήσει τα ποσά που χρειάζεται» ενώ θεωρεί ότι «η κύρια προτεραιότητα είναι η μείωση των φόρων».

Συνεχίζει να είναι αντίθετος ο Κουρτς 

Από την άλλη πλευρά, ο καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κούρτς επέστησε την προσοχή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή «να μην επικεντρωθεί υπερβολικά στη γαλλογερμανική πρόταση για το σχέδιο ανάκαμψης της ΕΕ ύψους δισεκατομμυρίων δολαρίων για να αντιμετωπισθεί η κρίση του κορονοϊού. «Αναμένω ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα λάβει επίσης υπόψη και τις ιδέες της Αυστρίας, της Δανίας, της Σουηδίας και της Ολλανδίας. Σε αυτές τις διαπραγματεύσεις θα διασφαλίσουμε ότι λαμβάνονται υπόψη και τα δικά μας τα συμφέροντα», τόνισε σε συνέντευξή του η οποία δημοσιεύεται σήμερα στη γερμανική εφημερίδα «Die Welt».

Οι τέσσερις αυτές χώρες είχαν ήδη απορρίψει το Σαββατοκύριακο την πρόταση για μη επιστρεπτέες επιχορηγήσεις από τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τις χώρες της που πλήττονται περισσότερο από την κρίση του κορονοϊού, την οποία έκαναν πρόσφατα η Γερμανίδα καγκελάριος Μέρκελ και ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν. 

«Είναι καθήκον μας να εκπροσωπούμε τους φορολογούμενούς μας και να βρούμε μια λύση με αίσθηση αναλογίας. Θέλουμε να βοηθήσουμε, θέλουμε να δείξουμε αλληλεγγύη στην Ευρώπη, αλλά έχουμε υποχρεώσεις και απέναντι στους πολίτες της χώρας μας», συμπλήρωσε ο καγκελάριος της Αυστρίας και πρόσθεσε: «Κατά την άποψη της Αυστρίας, είναι σημαντικό να τεθεί ένα χρονικό όριο, έτσι ώστε να είναι πραγματικά μια βοήθεια έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση της κρίσης του κορονοϊού και να μην οδηγήσει σε μια μόνιμη ένωση χρέους από την πίσω πόρτα. Οι τέσσερις χώρες ζητούν να δοθούν δάνεια και όχι επιχορηγήσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης. Αυτό που απαιτείται επίσης είναι μια μη γραφειοκρατική, γρήγορη βοήθεια, σαφείς όροι για μεταρρυθμίσεις και έλεγχος του τρόπου με τον οποίο δαπανώνται τα κεφάλαια».

We welcome the @EU_Commission‘s bold proposal for a package of €750 billion, mainly in the form of grants funded via joint debt issuance.

The bar has been set high. Now it’s up to the @EUCouncil to rise to the occasion. #NextGenerationEU

— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) May 27, 2020

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε την εξής ανάρτηση στο twitter: «Καλωσορίζουμε την τολμηρή πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα πακέτο 750 δισ. ευρώ, κυρίως με τη μορφή επιχορηγήσεων μέσω κοινής έκδοσης χρέους. Ο πήχης έχει τοποθετηθεί ψηλά. Τώρα εξαρτάται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων».