Η αλλαγή του εκλογικού νόμου επί το αναλογικότερον αναμένεται να μετατραπεί σε ένα από τα καυτά πολιτικά θέματα της επόμενης περιόδου, διότι τα σενάρια για μελλοντικές κυβερνητικές συνεργασίες «κουμπώνουν» με το ζήτημα του εκλογικού νόμου ίσως περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο θέμα.

Εξ άλλου, σύμφωνα και με την επανάληψη της θέσης του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στη συνέντευξή του σε δημοσιογράφους μέσω της συχνότητας της ΕΡΤ τη Δευτέρα το βράδυ, οι εκλογές δεν αποτελούν προτεραιότητά του σε περίπτωση που χαθεί η σημερινή κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Συνεπώς, αν και ο ίδιος αρνείται ότι ζητάει (σήμερα) στήριξη, δεν απέκλεισε κατηγορηματικά το ενδεχόμενο να ζητήσει στο μέλλον.

 

Όμως η συγκυβέρνηση, με οποιαδήποτε σύνθεση, είναι όπως το… σεξ: απαιτεί… τουλάχιστον δύο. Και κάπου εδώ αρχίζουν τα προβλήματα. Κατ’ αρχάς να επισημάνουμε ότι τα μικρότερα από τη Ν.Δ. κόμματα της αντιπολίτευσης (ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι, Ένωση Κεντρώων), αυτά που θα μπορούσαν να θεωρηθούν δυνάμει κυβερνητικοί εταίροι του ΣΥΡΙΖΑ, αν οι συνθήκες το απαιτήσουν, δεν είναι εύκολο να ξεχάσουν τα παραδείγματα του ΛΑΟΣ και της ΔΗΜΑΡ.

 

Και τα δύο αυτά κόμματα κατέρρευσαν ύστερα από την αρχική συμμετοχή και την εν συνεχεία αποχώρησή τους από τις μνημονιακές κυβερνήσεις Παπαδήμου και Σαμαρά αντίστοιχα.

 

◆ Ο ΛΑΟΣ, από το 5,63% και τις 386.205 ψήφους των εκλογών του 2010, μετά τη στήριξη της κυβέρνησης Παπαδήμου, έπεσε στο 2,90% και τις 183.466 ψήφους τον Μάιο του 2012, στο 1,58% με 97.094 ψήφους τον Ιούνιο του 2012, κατρακύλησε στις εκλογές του Ιανουαρίου 2015 στο 1,03% με 63.669 ψήφους και απείχε στις τελευταίες εκλογές «ελλείψει πόρων». 

◆ Η ΔΗΜΑΡ, από το 6,26% και τις 385.077 ψήφους του Ιουνίου του 2012, μετά τη συμμετοχή της στην κυβέρνηση Σαμαρά, αφού πρώτα γκρεμίστηκε στις ευρωεκλογές του 2014 στο 1,21% και τις 68.695 ψήφους, στις εθνικές εκλογές του Ιανουαρίου 2015 κατέρρευσε στο 0,49% με 29.820 ψήφους και τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς ένα μέρος της εντάχθηκε στη Δημοκρατική Συμπαράταξη με το ΠΑΣΟΚ χωρίς τον Φώτη Κουβέλη ενώ στελέχη της είχαν ήδη μεταπηδήσει στο Ποτάμι.

 

Υπ’ αυτές τις συνθήκες τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν κάθε λόγο να είναι προσεκτικά, ώστε όχι μόνο να εκμεταλλευθούν τη φθορά της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛΛ κερδίζοντας χώρο για τον εαυτό τους, αφού όλα θέλουν να διεκδικήσουν μέρος της εκλογικής πελατείας του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και να αποφύγουν τυχόν πολιτική καταστροφή σε περίπτωση που συμπράξουν κυβερνητικά μαζί του.

 

Ο μόνος παράγοντας που θα μπορούσε να εξυπηρετήσει και τις δύο επιδιώξεις τους είναι η αλλαγή του εκλογικού νόμου επί το αναλογικότερον, η οποία θα έχει τα εξής αποτελέσματα:

◆ Τη συρρίκνωση του αριθμού των εδρών του εκάστοτε πρώτου κόμματος και τον θάνατο των αυτοδυναμιών.

◆ Τη διασφάλιση μόνιμου ρόλου κυβερνητικού εταίρου – ανεξαρτήτως του νικητή των εκλογών – σε κόμματα τα οποία θα μπορούσαν να διασφαλίσουν την είσοδό τους στη Βουλή.

◆ Τη δημιουργία κυβερνήσεων με περισσότερα από δύο ή ενδεχομένως και τρία κόμματα.

 

Είναι χαρακτηριστικό ότι, με βάση τα αποτελέσματα των εκλογών του Σεπτεμβρίου 2015, αν υπήρχε απλή αναλογική χωρίς «σκαλοπάτι» 3%, ο ΣΥΡΙΖΑ θα ελάμβανε μόλις 106 έδρες και τα κόμματα που σήμερα βρίσκονται εκτός Βουλής θα εξέλεγαν 20 βουλευτές. Σε σενάριο απλής αναλογικής με όριο εισόδου το 3% οι βουλευτές ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ και Ποταμιού δεν θα επαρκούσαν για σχηματισμό κυβέρνησης και θα χρειαζόταν η σύμπραξη τέταρτου κόμματος.

 

Κατόπιν τούτων, τη συζήτηση άνοιξε δειλά προ ημερών ο υπουργός Εσωτερικών και Διοικητής Ανασυγκρότησης Παναγιώτης Κουρουμπλής με ομιλία του στη Γενική Συνέλευση της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) υποσχόμενος νέο εκλογικό νόμο, «πιο δίκαιο για την κατανομή των ψήφων σε ό,τι αφορά τις περιφέρειες» (υπονοώντας «σπάσιμο» των εκλογικών περιφερειών), αλλά και μικρότερο μπόνους εδρών στο πρώτο κόμμα.

 

Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση θα μπει στη διαπραγμάτευση με τα άλλα κόμματα βάζοντας τα εξής σημεία: Ελάχιστο όριο εισόδου στη Βουλή το 3%, μείωση του μπόνους για το πρώτο κόμμα στους 20 έως 30 βουλευτές, από 50 σήμερα, κατάτμηση της Β’ Αθηνών και της Περιφέρειας Αττικής. Εκτός συζήτησης βρίσκονται η μείωση των βουλευτών και το λεγόμενο «γερμανικό μοντέλο» (συνδυασμός λίστας και σταυρού) που προτείνει το Ποτάμι.

 

Με αυτά ως δεδομένα η αλλαγή του εκλογικού νόμου δεν αναμένεται εύκολη διαδικασία, καθώς η Ν.Δ. εμφανίζεται εξαιρετικά «δυσκοίλια» στην κατάργηση του μπόνους των 50 εδρών. Εκτός, λοιπόν, από τη διαπραγμάτευση μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων που επιθυμούν την «αναλογικοποίηση» του εκλογικού νόμου, σοβαρό ερώτημα, αν δεν καμφθεί η αντίρρηση της Ν.Δ., θα είναι και η συγκέντρωση της πλειοψηφίας των δύο τρίτων της Βουλής, ώστε ο όποιος νέος νόμος να εφαρμοστεί από την επόμενη εκλογική αναμέτρηση. 

 

Δεδομένου ότι η Ν.Δ. διαθέτει σήμερα 75 βουλευτές, θα έπρεπε, εκτός από τα μικρότερα κόμματα που λογαριάζονται ως πιθανοί μνηστήρες της εξουσίας (ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι και Ένωση Κεντρώων έχουν συνολικά 37 βουλευτές), να εξασφαλιστεί και η συναίνεση του ΚΚΕ (15 βουλευτές), ώστε μαζί με τους 153 βουλευτές ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛΛ να συμπληρωθεί ο ελάχιστος αριθμός των 200 βουλευτών (207 για την ακρίβεια). Η μεγάλη δυσκολία βρίσκεται στην πάγια θέση του ΚΚΕ για «απλή και άδολη» αναλογική.

 

Στην περίπτωση που η τελική πρόταση ικανοποιούσε το ΚΚΕ, ακόμη και αν η Χρυσή Αυγή συντασσόταν με τη Ν.Δ., δεν θα κατάφερνε να κερδίσει ρόλο ρυθμιστή, αφού τα δύο κόμματα μαζί θα συγκέντρωναν μόλις 93 ψήφους και δεν θα μπορούσαν να εμποδίσουν την εφαρμογή του νέου νόμου από τις επόμενες εκλογές.

 

Το ντέρμπι τώρα αρχίζει και σε κάθε περίπτωση αναμένεται σκληρό, όπως θα δείτε και στην επόμενη σελίδα…