Ο βραχνάς της αξιολόγησης κυριαρχεί στην κυβερνητική ατζέντα και ο διακηρυγμέ­νος στόχος για την κυβέρνηση είναι να κλείσει γρήγορα, δηλαδή εντός του Φεβρουαρίου, ώστε στις αρχές της άνοιξης να ξεκινήσει η συζήτηση για το χρέος. Τα μηνύματα που έρχονται πάντως από Βρυξέλλες και Βερολίνο δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξα.

 

Ο βραχνάς της αξιολόγησης κυριαρχεί στην κυβερνητική ατζέντα και ο διακηρυγμέ­νος στόχος για την κυβέρνηση είναι να κλείσει γρήγορα, δηλαδή εντός του Φεβρουαρίου, ώστε στις αρχές της άνοιξης να ξεκινήσει η συζήτηση για το χρέος. Τα μηνύματα που έρχονται πάντως από Βρυξέλλες και Βερολίνο δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξα.

Η συζήτηση για το χρέος, σύμφωνα με τις κυβερ­νητικές προσδοκίες, θα τροφοδοτήσει την ει­κόνα ότι προχωρά κανονικά και χωρίς εμπόδια και τριβές ο σχεδιασμός, με βάση τον οποίο μετά τη ρύθμιση του χρέους ακολουθεί η ένταξη στην πο­σοτική χαλάρωση και μετά αρχίζει η πορεία προς την ανάκαμψη.

Ήδη η κυβέρνηση έχει αρχίσει την επιχείρηση καλλιέργειας θετικού κλίματος, παρουσιάζοντας στοιχεία βελτίωσης των οικονομικών δει­κτών. Από την άλλη, από το στρατό­πεδο των δανειστών δεν προκύπτει κάποια εμφανής βιασύνη για το κλεί­σιμο της αξιολόγησης. Το αντίθετο μάλλον.

«Εξονυχιστικός» έλεγχος

Ενδεικτικό είναι ότι στο σημερινό Eurogroup, όπου θα συζητηθεί η πο­ρεία υλοποίησης του προ­γράμματος, δεν ανα μένεται κάποια απόφαση, αλλά ούτε και στο επόμενο, στις 7 Φεβρουαρίου, σύμφωνα με όσα υποστήριζαν χθες υψηλόβαθμες πηγές της Κομι­σιόν. Θα καταρτιστεί πάντως επισή- μως η ατζέντα της αξιολόγησης που, σύμφωνα με τις πρώτες πληροφο­ρίες από τις κοινοτικές πηγές, περι­λαμβάνει, εκτός από το ασφαλιστι­κό, την αναμόρφωση της δημόσιας διοίκησης (σ.σ.: εντός των ημερών κατατίθεται το νομοσχέδιο για τη δημόσια διοίκηση που συζητήθηκε χθες στο υπουργικό), το άνοιγμα της αγοράς ενέργειας, την ολοκλήρωση του υπερταμείου για τις ιδιωτικοποι­ήσεις, τους δημοσιονομικούς στό­χους για το 2016 (όπου θα προκύψει και το ύψος του δημοσιονομικού κε­νού και αν χρειάζονται πρόσθετα μέ­τρα και πόσα).

Το κλίμα που μεταδίδεται από την Κομισιόν με βάση τη χθεσινή ενημέ­ρωση ανώτατου αξιωματούχου είναι ότι δεν βιάζονται να προσδιορίσουν ένα σαφές χρονοδιάγραμμα για την αξιολόγηση, καθώς υπάρχουν πολλά ανοιχτά ζητήματα πέραν του ασφα­λιστικού. Η ίδια πηγή χαρακτήρισε «πολύ φιλόδοξο» το σχέδιο μεταρ­ρύθμισης του ασφαλιστικού που πα­ρουσίασε η κυβέρνηση, αλλά η απο­τίμησή του (έχει σταλεί εδώ και μέ­ρες στους θεσμούς) φαίνεται να προ­χωρά με αργούς ρυθμούς.

Στο μεταξύ, χθες, ύστερα από την πολυαναμενόμενη συνάντηση Τσακαλώτου – Σόιμπλε δεν έγιναν επί­σημες δηλώσεις. Η άτυπη ενημέ­ρωση της ελληνικής πλευράς έκανε λόγο για «εποικοδομητικό κλίμα», ενώ το ίδιο ανέφερε και η εκπρόσω­πος του γερμανικού ΥΠΟΙΚ, η οποία ωστόσο χαμήλωσε τις προσδοκίες για γρήγορη αξιολόγηση, καθώς ση­μείωσε πως:

♦ ο Σόιμπλε επανέλαβε στον Ευκλείδη Τσακαλώτο ότι πρέπει να εφαρμοστούν όλα όσα έχουν συμφωνηθεί και να γίνουν τα βήματα, το ένα μετά το άλλο. Και πρόσθεσε πως «μόνο σε αυτή τη βάση μπορεί να υπάρξει επιτυχής αξιολόγηση και με­τά πιθανώς περαιτέρω βήματα»,

♦ η πρόταση για το ασφαλιστικό εξετάζεται λεπτομερώς από τους θεσμούς, οι οποίοι υπολογίζουν όλες τις προτάσεις καθότι το ασφαλιστικό είναι κεντρικό στοιχείο της αξιολόγησης,

♦ η γερμανική θέση για το χρέος («όχι» στο ονομαστικό «κούρεμα») αλλά και για τη συμμετοχή του ΔΝΤ δεν έχει αλλάξει.

Όσον αφορά την ατζέντα της συ­νάντησης, υπογραμμίστηκε ότι συ­ζητήθηκε η πορεία των μεταρρυθ­μίσεων και το ελληνικό πρόγραμμα, προκειμένου να ολοκληρωθεί η πρώ­τη αξιολόγηση, καθώς και το προσφυγικό / μεταναστευτικό, «τόσο ως προς τις δημοσιονομικές του επι­πτώσεις όσο και ως προς την αναζή­τηση κοινών ευρωπαϊκών λύσεων με επαρκή χρηματοδότηση».

Αργά και βασανιστικά

Σύμφωνα με την ενημέρωση της ελληνικής πλευράς σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα, διαπιστώθηκε ότι αυτό «εξελίσσεται ικανοποιητικά» και πως «κοινή είναι η θέληση των δύο πλευ­ρών να αντιμετωπιστούν τα τυχόν προβλήματα μέσα στο επόμενο χρο­νικό διάστημα». Με άλλα λόγια, απο­φεύγεται να καθοριστεί ένα σαφές χρονικό πλαίσιο εντός του οποίου θα αντιμετωπιστούν αυτά τα «προβλή­ματα» για να προχωρήσει η αξιολόγη­ση. Πάντως και οι δύο πλευρές, Αθή­να και Βερολίνο, διευκρίνισαν ότι στη συνάντηση Τσακαλώτου – Σόιμπλε δεν μετείχε ο επικεφαλής του ευρω­παϊκού Γραφείου του ΔΝΤ Πολ Τόμσεν (εκπροσωπεί το ΔΝΤ, αντί της Λαγκάρντ, στη σημερινή συνεδρίαση του Eurogroup), ο οποίος εθεάθη να μπαίνει στο κτήριο του γερμανικού ΥΠΟΙΚ λίγο μετά την έναρξη της συνάντησης.

Με βάση τα όσα λένε ανεπισήμως κοινοτικές πηγές, ότι δηλαδή δεν δι­αφωνούν «επί της αρχής» με την κυ­βερνητική πρόταση για το ασφαλι­στικό, αλλά βρίσκονται σε συνεχή επαφή και συνεργασία με τις ελληνι­κές αρχές, καθώς χρειάζονται περαιτέρω τεχνικά στοιχεία, διευκρινίσεις, βελτιώσεις κ.λπ., και με όσα προέκυψαν από τη συνάντηση με τον Σόιμπλε, τα κομμάτια του παζλ αρχί­ζουν να μπαίνουν στη θέση τους: το πιθανότερο είναι ότι οι θεσμοί δεν θα τοποθετηθούν επίσημα για το ασφαλιστικό, αλλά θα επιχειρήσουν παρασκηνιακά να το φέρουν στα μέτρα τους, αποφεύγοντας μια εικό­να αντιπαράθεσης με την κυβέρνη­ση, τη στιγμή που έχουν ανοιχτά τα μέτωπα της τρομοκρατίας, του προσφυγικού κ.λπ.

Αυτό άλλωστε δεν συμφέρει ούτε την κυβέρνηση, η οποία γι’ αυτό τον λόγο επιδίωξε τη μέθοδο των κατ’ ιδίαν επαφών προκειμένου να ενη­μερώσει εκ του σύνεγγυς για τους βασικούς άξονες του ασφαλιστικού και για τις θέσεις της όσον αφορά την πορεία του προγράμματος, αλλά και να ενημερωθεί από πρώτο χέρι για τις όποιες ενστάσεις υπάρχουν από την άλλη πλευρά, αποφεύγοντας σε αυ­τή τη φάση τη δημόσια επικοινωνιακή αντιπαράθεση.

Σε αυτό το πλαίσιο τηρούνται χα­μηλοί τόνοι με εξαίρεση ίσως την προειδοποίηση Ντάισελμπλουμ περί της διαπραγμάτευσης που θα κρατήσει μήνες, όπου η κυβέρνη­ση αντέδρασε αποδίδοντας τη συ­γκεκριμένη αναφορά στους «ακραί­ους» ευρωπαϊκούς κύκλους, φράση με την οποία είθισται το Μαξίμου να φωτογραφίζει τον Σόιμπλε (και κατά δεύτερο λόγο τους βορειοευρωπαί- ους συμμάχους του). Ο υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς σε συνέ­ντευξή του στο κανάλι SBC σημείωσε ότι όποιος «εισηγείται ή διαμορφώνει κλίμα καθυστερήσεων θα πρέπει να το τεκμηριώνει. Διότι η ελληνική κυ­βέρνηση έχει αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματική ως προς την εφαρ­μογή της συμφωνίας».

Πάντως, με αυτούς τους «ακραί­ους κύκλους» επιδίωξε να έχει άμε­ση επαφή μέσω Τσακαλώτου η κυ­βέρνηση με στόχο όχι μόνο να με­ταφέρει τη θέση «κάναμε όσα μας αναλογούν, η σειρά σας να τηρήσε­τε τη δέσμευσή σας για ελάφρυνση του χρέους», αλλά και για να ακούσει τις απαιτήσεις και προϋποθέσεις, τα προσκόμματα και τα προσχήματα που θέτει η άλλη πλευρά. Η αίσθηση που υπάρχει στο Μαξίμου είναι ότι κάποιοι εκ των δανειστών θέλουν η αξιολόγηση να συρθεί όσο γίνεται περισσότερο, γιατί έτσι κάποιοι δικαιολογούν τη σκληρή στάση τους το προηγούμενο διάστημα και, όπως παραδέχονται, με την εκκρεμότη­τα της αξιολόγησης θα συνεχίσει να υπάρχει ένα μέσο πίεσης προς την κυβέρνηση.

Ο Ντράγκι χθες, πάντως, έστει­λε τα μηνύματά του, πιέζοντας κατά κάποιον τρόπο την ελληνική πλευρά να κλείσει τις εκκρεμότητες γρήγο­ρα, ώστε να εξασφαλίσει την επιτυχή ολοκλήρωση της αξιολόγησης, για την οποία επανέλαβε ότι είναι όρος για την ένταξη στην ποσοτική χαλά­ρωση και την αγορά ελληνικών ομο­λόγων από την ΕΚΤ.

Μήνυμα για αποφυγή των καθυ­στερήσεων στο κλείσιμο της αξιο­λόγησης έστειλε και η αμερικανική κυβέρνηση διά του υπουργού Οικο­νομικών Τζακ Λιου, ο οποίος τήρη­σε ίσες αποστάσεις, καθώς συνεχάρη την κυβέρνηση για τις προσπάθειές της και συνηγόρησε με την ελληνι­κή θέση ότι πρέπει και η Ευρώπη να τηρήσει τις δεσμεύσεις της για την ελάφρυνση του χρέους ώστε αυτό να καταστεί βιώσιμο, από την άλλη έθεσε ως προϋπόθεση την υλοποί­ηση των μεταρρυθμίσεων, ενώ έδει­ξε την αμερικανική επιθυμία το ΔΝΤ να παραμείνει στο ελληνικό πρό­γραμμα.

Ως εκ τούτου, η υπόθεση της αξιολόγησης προδιαγράφεται δύσκολη, και παρόλο που η ελληνική πλευρά προσπά­θησε χθες, μέσω διαρροών, να διασκεδάσει τις εντυπώ­σεις με την ερμηνεία της δή­λωσης Ντάισελμπλουμ (ότι δηλαδή αναφέρθηκε σε διάρ­κεια μηνών της αξιολόγησης, περιλαμβάνοντας και τη συζήτη­ση για το χρέος), τα δεδομένα κα­τατείνουν στην εκτίμηση ότι αυτή μπορεί πράγματι να τραβήξει πέρα από το διάστημα λίγων εβδομάδων όπως επιθυμεί η κυβέρνηση. Αντίθετα από την τελευταία, οι δανει­στές επιθυμούν η αξιολόγηση να μην είναι πρόχειρη, αλλά «ακριβείας».

«Αχνοφαίνεται φως»

Με βάση όλα αυτά, η κυβέρνηση επιχειρεί:

♦ Απέναντι στους δανειστές, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, να τεκμηριώσει το επιχείρημά της ότι δεν χρειάζεται περικοπή συντάξεων στο ασφαλιστικό, ούτε νέα δημοσιονομικά μέτρα.

♦ Απέναντι στην κοινωνία να δια­μορφώσει κλίμα σταδιακής ανάκαμ­ψης, βομβαρδίζοντας με θετικές ει­δήσεις αναφορικά με τους οικονομι­κούς δείκτες.

Πρώτα και κύρια επικαλείται τα έσοδα του 2015, τα οποία παρουσί­ασαν αύξηση κατά 1,9 δισ. σε σχέση με τον στόχο (όσο περίπου υπολογί­ζουν και οι δανειστές το δημοσιονο­μικό κενό), κάτι το οποίο το υπουρ­γείο Οικονομικών αποδίδει τόσο στα capital controls όσο και στη βελτίω­ση της εισπραξιμότητας των φόρων στο τέλος του 2015 (ΕΝΦΙΑ, τέλη κυκλοφορίας, ΦΠΑ κ.λπ.).

Άλλα στοιχεία που, σύμφωνα με τους κυβερνητικούς παράγοντες, δείχνουν ότι η είσοδος στην πορεία ανάκαμψης ήδη αχνοφαίνεται εί­ναι η αύξηση της απασχόλησης κα­τά 7.826 θέσεις εργασίας τον Δεκέμ­βριο, η περαιτέρω χαλάρωση στους κεφαλαιακούς ελέγχους, η αύξηση των πωλήσεων αυτοκινήτων μέσα στο 2015 κ.λπ.

Σε κορυφαίο επίπεδο

Στο μεταξύ, ύστερα από την ολο­κλήρωση των επαφών Τσακαλώτου, η διαπραγμάτευση συνεχίζεται σε ανώτατο επίπεδο, καθώς, εκτός από τον πρωθυπουργό, δράση αναλαμ­βάνει και ο Πρόεδρος της Δημοκρα­τίας Προκόπης Παυλόπουλος.

Ειδικότερα, χθες στη μάχη της διαπραγμάτευσης παρενέβη ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος με συνέντευ­ξή του στο γαλλικό κανάλι Canal plus επανέλαβε όλες τις βασικές θέ­σεις της κυβέρνησης αναφορικά με τη συνέπειά της ως προς την υλο­ποίηση του προγράμματος. Απένα­ντι στα μηνύματα που λαμβάνει η κυβέρνηση από το στρατόπεδο των δανειστών για περισσότερα μέτρα ο πρωθυπουργός στην ουσία έστει­λε το μήνυμα ότι ούτε η κυβέρνηση ούτε η χώρα αντέχει άλλα μέτρα. Ει­δικότερα, υπογράμμισε ότι η ελλη­νική κυβέρνηση «έχει εφαρμόσει, υλοποιήσει και ψηφίσει περισσότε­ρες μεταρρυθμίσεις από ό,τι όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις μαζί» και πως «η απάντηση στα προβλήμα­τα είναι πολιτικές που θα φέρουν την ανάπτυξη». «Όσοι επιμένουν ότι η Ελ­λάδα δεν προχωράει, είτε το κάνουν εσκεμμένα είτε δεν γνωρίζουν την πραγματικότητα», σημείωσε.

Όλη η ανοιχτή ατζέντα πάντως, αξι­ολόγηση, χρέος, προσφυγικό, ανα­μένεται να τεθεί στο τραπέζι των συνα­ντήσεων που θα έχει ο Αλέξης Τσίπρας στο οικονομικό φόρουμ του Νταβός στις 21 – 22 Ιανουαρίου. Εκεί θα έχει συναντήσεις με τον Αμερικανό αντι­πρόεδρο Τζο Μπάιντεν (η συνάντηση αυτή αφορά και το Κυπριακό), την Κριστίν Λαγκάρντ, τον Ουκρανό πρόεδρο Ποροσένκο, τον Μάριο Ντράγκι και πι­θανότατα τον αντιπρόεδρο της γερμα­νικής κυβέρνησης Ζίγκμαρ Γ κάμπριελ, καθώς φαίνεται ότι η Μέρκελ τελικά δεν θα μεταβεί στο Νταβός.

Αυτή τη φορά η κυβέρνηση θα έχει στο πλευρό της και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο, ο οποίος επιχειρεί να συνδράμει τη διαπραγμάτευση πραγματοποιώντας ταξίδια σε Μόσχα, Βερολίνο και Φραγκφούρτη, όπου θα έχει επα­φές με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, τον Γερμανό πρόεδρο Γιοαχίμ Γκάουκ και τον πρόεδρο της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι.

Τυπικά η αξιολόγηση ξεκινά από την ερχόμενη Δευτέρα, οπότε κατα­φθάνουν στην Αθήνα τα μέλη του κουαρτέτου, από τις συζητήσεις με τα οποία θα φανεί περαιτέρω το κλί­μα και οι διαθέσεις των δανειστών…