Η συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο για να κλείσει, χρειάζεται να βρεθεί κοινός τόπος λύσης στα πρωτογενή πλεονάσματα μετά το 2018 και τον ενισχυμένο δημοσιονομικό «κόφτη», εγχείρημα ωστόσο που εμπεριέχει ούτως ή άλλως αντικειμενικές δυσκολίες.

 

Ο νέος γύρος της διαπραγμάτευσης ξεκινάει εν μέσω δυσπιστίας και κλίματος καχυποψίας. Το ΔΝΤ «κάρφωσε» την κυβέρνηση για το θέμα των πλεονασμάτων και της θέσπισης νέων μέτρων, με τον Πολ Τόμσεν να διατυπώνει θέσεις που αμφισβητούν πλήρως την οικονομική πολιτική που «θέσπισαν» από κοινού Αθήνα και Βρυξέλλες.

Ειδικότερα, ευθύνες στην ελληνική κυβέρνηση για το θέμα των πρωτογενών πλεονασμάτων επέρριψαν εκτός του Τόμσεν και ο επικεφαλής οικονομολόγος Μορίς Όμπστεφελντ του ΔΝΤ αφού συνυπογράφουν ένα μακροσκελές κείμενο για τις τρέχουσες εξελίξεις γύρω από το ελληνικό πρόγραμμα. Απαντώντας επί της ουσίας στην κριτική που δέχεται το ΔΝΤ, τονίζουν ότι το Ταμείο δεν ζητά περισσότερη λιτότητα και νέα μέτρα, ούτε υψηλά πλεονάσματα – τα οποία προϋποθέτουν λιτότητα και δεν θα επέτρεπαν να υπάρξει ανάκαμψη. Όμως κυβέρνηση και Ευρωπαίοι συμφώνησαν σε στόχο 3,5%, ο οποίος είναι ανέφικτος χωρίς νέα μέτρα. Αυτά είναι που ζητάει τώρα το ΔΝΤ, προκειμένου να διατηρήσει την αξιοπιστία του.

 

Μεταφέροντας προφανώς και τις απόψεις της Κριστίν Λαγκάρντ, τα δύο στελέχη του ΔΝΤ αναφέρονται επίσης στα εργασιακά, τονίζοντας ότι, αντί η κυβέρνηση να προωθήσει μέτρα στήριξης των ανέργων και των απολυόμενων, θέλει να εμποδίσει τις επιχειρήσεις να απολύουν.

 

Έντονες επικρίσεις διατυπώνουν επίσης για το ασφαλιστικό, επισημαίνοντας ότι οι συντάξεις απορροφούν 11% του ΑΕΠ – και προφανώς πρέπει να μειωθούν.

Στο κείμενό τους ασκούν επίσης κριτική στον προϋπολογισμό, λένε ότι είναι αντιαναπτυξιακός και επισημαίνουν ότι συνεχίζεται αυτό που συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια, όταν οι ελληνικές κυβερνήσεις, αντί να κόβουν δαπάνες, έκοβαν δημόσιες επενδύσεις

 

Σε ό,τι φορά τα εργασιακά, τα ακανθώδη ζητήματα παραμένουν οι ομαδικές απολύσεις αλλά και οι συλλογικές συμβάσεις, με το ΔΝΤ να εμφανίζεται αδιάλλακτο τόσο ως προς την αύξηση του ποσοστού των ομαδικών απολύσεων στο 10%, όσο και ως προς την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων στα πρότυπα της ευρωπαϊκής πρακτικής.

 

Μάλιστα η δεύτερη αξιολόγηση κινδυνεύει να τιναχτεί στον αέρα, αφού στη θέση της ξεπροβάλλει καθαρά ένα 4ο μνημόνιο που προβλέπει τη νομοθέτηση προκαταβολικών μέτρων για: α) περικοπές στις τρέχουσες συντάξεις, β) μεγάλη μείωση στο αφορολόγητο όριο μισθωτών και συνταξιούχων, γ) ανακατανομή δαπανών στο Δημόσιο, δ) αύξηση του ορίου των απολύσεων με αντάλλαγμα μεγαλύτερα επιδόματα ανεργίας και ε) μεγαλύτερη μείωση δημόσιου χρέους.

 

Πιο συγκεκριμένα, τα βασικά πεδία διαφωνίας μεταξύ των δύο πλευρών, έχουν ως εξής:

Συλλογικές διαπραγματεύσεις: Η ελληνική πλευρά έχει «επενδύσει» στην επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και στην ισχυροποίηση των συλλογικών συμβάσεων, έναντι των επιχειρησιακών. Όμως οι θεσμοί επιμένουν να θεωρούν ότι η Ελλάδα αποτελεί «ειδική περίπτωση» λόγω μνημονίων, συνεπώς πρέπει να διατηρηθεί στο καθεστώς που έχει διαμορφωθεί από το 2012 και μετά. Αυτό σημαίνει ότι δεν δέχονται την επαναφορά ούτε της αρχής της επεκτασιμότητας των συμβάσεων, σε όλες τις επιχειρήσεις ενός κλάδου, ούτε της αρχής της ευνοϊκότερης ρύθμισης. 

Ομαδικές απολύσεις: Οι θεσμοί επιμένουν να ζητούν το όριο των ομαδικών απολύσεων να διπλασιαστεί, φτάνοντας στο 10% για επιχειρήσεις από 100 έως 300 εργαζομένους, από 5% ή έως 30 εργαζόμενοι που είναι σήμερα για επιχειρήσεις άνω των 150 εργαζομένων. Επίσης, ζητούν να πάψει να έχει το υπουργείο Εργασίας το δικαίωμα προέγκρισης επί των σχεδίων ομαδικών απολύσεων, που θα κατατίθενται στο εξής. Όμως η ελληνική πλευρά διαφωνεί τονίζοντας ότι ένα τέτοιο μέτρο θα «φουντώσει» ακόμα περισσότερο το πρόβλημα της ανεργίας στη χώρα. Παράλληλα, θεωρεί ότι η επίμαχη Κοινοτική Οδηγία, που οι θεσμοί θέλουν να εφαρμοστεί στη χώρα, ήδη εφαρμόζεται, αλλά με χρήση της αρχής της πιο ευνοϊκής ρύθμισης, υπέρ του εργαζόμενου.

Συνδικαλιστικός νόμος: Οι θεσμοί θέλουν να κάνουν πιο δύσκολη την προκήρυξη της απεργίας. Επίσης, επιδιώκουν να δεσμεύσουν τα σωματεία των εργαζομένων, ώστε να προειδοποιούν τους εργοδότες για το ενδεχόμενο απεργίας 48 ώρες πριν από την προκήρυξή της, και όχι 24 ώρες πριν, όπως γίνεται σήμερα. Επιπλέον, έχουν βάλει στο στόχαστρο τις συνδικαλιστικές άδειες, που θέλουν να γίνουν πιο δύσκολες, αλλά και τις συνδικαλιστικές απολύσεις, που ζητούν να επανεξεταστούν οι αιτίες χορήγησής τους. Ακόμα θέλουν έμμεση εφαρμογή του μέτρου της ανταπεργίας (lock-out) καθώς επιδιώκουν να περάσουν διάταξη σύμφωνα με την οποία θα μπορούν οι εργοδότες να μην καταβάλλουν αποδοχές σε εργαζομένους που συνεχίζουν να δουλεύουν όταν βρίσκεται σε εξέλιξη απεργία.

 

Την ίδια ώρα αναμένεται το ΔΝΤ να δημοσιοποιήσει στις 22 Δεκεμβρίου την έκθεσή του για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, που θα είναι αρνητική και δεν αφήνει περιθώρια για να συζητηθεί ένα νέο πρόγραμμα του Ταμείου στην Ελλάδα από το συμβούλιο του διεθνούς οργανισμού.

 

Είναι απορίας άξιον, μάλιστα, πώς μπορεί να συνεχίσει η Ντέλια Βελκουλέσκου να συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις που άρχισαν σήμερα μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και θεσμών, όταν η διαπραγματευτική ατζέντα που διαμόρφωσε ο Π. Τόμσεν κινείται σε χαοτική απόσταση από το πλαίσιο των συζητήσεων μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και ευρωπαϊκών θεσμών. Δεν είναι τυχαίο το άδειασμα του ΔΝΤ από την Κομισιόν.

Και κάπως έτσι φαίνεται να έχουμε βρεθεί μπροστά στη μεγάλη ανατροπή ολοσχερούς «απομόνωσης» του ΔΝΤ από τις διαπραγματεύσεις με την ευρύτερη συναίνεση της ευρωζώνης.

 

Η μη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα συνεπάγεται πλέον την ολοκληρωτική απόσυρση του Ταμείου από τα ευρωπαϊκά δρώμενα και την επιστροφή πίσω στη βάση του, στην Ουάσιγκτον. Τις τελικές αποφάσεις για τον ρόλο του Ταμείου θα κληθεί να λάβει η Άνγκελα Μέρκελ, που συναντά αύριο, Παρασκευή, στο Βερολίνο τον Αλέξη Τσίπρα.

Η Μέρκελ καλείται να επιλέξει ανάμεσα στη σημερινή γερμανική θέση υπέρ της συμμετοχής του Ταμείου, που κινδυνεύει να οδηγήσει σε αδιέξοδο το ελληνικό πρόγραμμα, και στην αποχώρηση του ΔΝΤ, την οποία θα κληθεί να υπερασπισθεί στο εσωτερικό της ακροατήριο και έναντι των βουλευτών του κόμματός της, υφιστάμενη σοβαρό πολιτικό κόστος.

 

Όπως και να ’χει, η Ελλάδα θα βρεθεί αντιμέτωπη με επώδυνες αποφάσεις για την οικονομία της. Δηλαδή ανεξάρτητα από το αν συμφωνήσει σε πρωτογενή πλεονάσματα 1,5% ή 3,5% η χώρα μας θα κληθεί να υλοποιήσει ένα προς ένα τα μέτρα και τις διαρθρωτικές αλλαγές που εισηγούνται οι τεχνοκράτες του Ταμείου και να περικόψει τις συντάξεις και τα αφορολόγητα όρια ώστε να αποκτήσει «βιώσιμη» οικονομία.

Άλλωστε η εκπρόσωπος του επιτρόπου Μοσκοβισί, αναφερόμενη στα πρωτογενή πλεονάσματα μετά το 2018, είπε ότι η συμφωνία επί της αρχής (Stuff Level Agreement) «θα πρέπει να περιλαμβάνει ό,τι είναι αναγκαίο για τη 2η αξιολόγηση, δηλαδή μέτρα που εκτείνονται μόνο μέχρι το τέλος του προγράμματος» (το 2018). Αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον η Κομισιόν δεν συντάσσεται με τη θέση του ΔΝΤ για νομοθέτηση μέτρων που να καλύπτουν πλεόνασμα 3,5% και για το 2019-2020, ενώ ως γραμμή υποχώρησης σε περίπτωση επιμονής του ΔΝΤ προβάλλεται το ενδεχόμενο να επεκταθεί ο ήδη νομοθετημένος «δημοσιονομικός κόφτης» για δυο ακόμη χρόνια.