Η ατμόσφαιρα έχει ήδη αρχίσει να μυρίζει… μπαρούτι. Ο «καυγάς» Τσακαλώτου – Ντράγκι στο Eurogroup – ο οποίος έρχεται ως συνέχεια της ανοικτής αντιπαράθεσης που έχει ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα – δεν φαίνεται να οφείλεται στην «ένταση της στιγμής», και ας θέλουν όλοι οι εμπλεκόμενοι να κατεβάσουν τους τόνους. 

Για τους γνωρίζοντες, το περιστατικό της Δευτέρας, κατά τη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης, αποτελεί το «προεόρτιο» της σκληρής διαπραγμάτευσης η οποία αφορά την «επόμενη ημέρα» της Ελλάδας. 

 

Ποιοι πλειστηριασμοί και ποιες αποδόσεις ομολόγων; Το διακύβευμα είναι πολύ μεγαλύτερο, καθώς αφορά το μέλλον της ελληνικής οικονομίας. Για την «επόμενη μέρα των μνημονίων» έχει στηθεί ο «καυγάς» και απ’ ό,τι φαίνεται θα γίνεται ολοένα εντονότερος όσο θα περνούν οι εβδομάδες. Η κορύφωση αναμένεται τον Ιούνιο στο Eurogroup του Λουξεμβούργου. Έως τότε έχουν πολλά ακόμη να δουν τα μάτια μας…

 

Η αντιπαράθεση του Ευκλείδη Τσακαλώτου με τον Μάριο Ντράγκι στο Eurogroup της Δευτέρας είχε, με βάση τις πληροφορίες που έγιναν γνωστές, δύο αφορμές.

 

Η πρώτη αφορμή ήταν το θέμα των πλειστηριασμών. Ουδείς επιβεβαίωσε δημοσίως το περιεχόμενο των διαλόγων που είδαν το φως της δημοσιότητας.

 

Με βάση τις πληροφορίες, ο Τσακαλώτος εκνευρίστηκε από την κριτική του Ντράγκι και τον κάλεσε να μιλήσει συγκεκριμένα: «Πόσους πλειστηριασμούς θέλετε και για πόσα λεφτά επί καθημερινής βάσεως;» φέρεται να είπε ο υπουργός Οικονομικών, χωρίς να έχει γίνει γνωστό ποια ήταν η απάντηση που εισέπραξε. 

 

Ακόμη και σήμερα κανείς δεν έχει αντιληφθεί – ούτε καν στην ελληνική αποστολή – τι είναι αυτό που θα μπορούσε να κάνει η ελληνική κυβέρνηση και δεν το έκανε για να κλείσει το θέμα και να εγκριθεί η εκταμίευση της δόσης τη Δευτέρα. Θεωρητικά, ό,τι ήταν να γίνει έγινε:

1. Ορίστηκε η ημερομηνία υποχρεωτικής διενέργειας των πλειστηριασμών μέσα από την ηλεκτρονική πλατφόρμα. Από τις 28 Φεβρουαρίου οι τράπεζες και οι ιδιώτες θα βγάζουν περιουσιακά στοιχεία στο σφυρί αποκλειστικά μέσω του e-auction.gr, ενώ το Δημόσιο θα ακολουθήσει από την Πρωτομαγιά (σ.σ.: ούτως ή άλλως οι πλειστηριασμοί του Δημοσίου είναι ελάχιστοι και θα παραμείνουν λιγοστοί, καθώς όλο το βάρος έχει πέσει στις δεσμεύσεις και κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών).

2. Πέρασε η νομοθετική διάταξη που μετατρέπει σε αδίκημα την παρεμπόδιση διενέργειας των πλειστηριασμών από τρίτους. 

3. Λυμένο είναι και το θέμα που φέρεται να επικαλέστηκε ο Μάριο Ντράγκι, ότι δηλαδή οι συμβολαιογράφοι δεν υπογράφουν τους πλειστηριασμούς. Οι συμβολαιογράφοι, ως κρατικοί λειτουργοί, δεν επιτρέπεται να αρνούνται υπηρεσία, ενώ σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο παρεμβαίνει αυτεπάγγελτα ο εισαγγελέας, καθώς η υποχρέωσή τους είναι ρητή και περιγράφεται στον κώδικα των συμβολαιογράφων.

4. Λυμένο θεωρείται και το θέμα της γεωγραφικής εξάπλωσης των πλειστηριασμών που επίσης φέρεται να επικαλέστηκε ο Ντράγκι. Αν ένας συμβολαιογράφος δεν προχωρήσει πλειστηριασμό στη Θεσσαλονίκη, ο φάκελος μπορεί κάλλιστα να μεταφερθεί στην Αθήνα και η υπόθεση να προχωρήσει άμεσα μέσα από την ηλεκτρονική πλατφόρμα. Άρα, ούτε το επιχείρημα ότι οι πλειστηριασμοί είναι εστιασμένοι μόνο στην πρωτεύουσα ευσταθεί. 

 

Είναι απορίας άξιο το τι περιμένουν οι θεσμοί να συμβεί μέσα στις επόμενες ημέρες για να θεωρήσουν και το συγκεκριμένο προαπαιτούμενο ως υλοποιημένο. Μέχρι την 1η Μαρτίου, ημερομηνία πραγματοποίησης του EuroWorking Group, μας χωρίζει μόνο μία Τετάρτη. 

 

Η 28η Φεβρουαρίου θα είναι η πρώτη ημέρα διενέργειας πλειστηριασμών αποκλειστικά μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Από τους περίπου 260 πλειστηριασμούς που έχουν προγραμματιστεί, είναι αβέβαιο αν θα προχωρήσουν οι μισοί, καθώς οι οφειλέτες σπεύδουν έστω και την τελευταία στιγμή να συμβιβαστούν με τις τράπεζες για να μην χάσουν το περιουσιακό τους στοιχείο.

 

Η δεύτερη αφορμή δεν ήταν άλλη από το θέμα των ομολόγων. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος μίλησε δημόσια για το συγκεκριμένο θέμα στην Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου.

 

Ανέφερε χαρακτηριστικά: 

«Χθες στο Eurogroup έγινε συζήτηση για το ομόλογο που εξέδωσε η Ελλάδα την προηγούμενη εβδομάδα και νομίζω ότι και ο Μάριο Ντράγκι και ο Κλάους Ρέγκλινγκ ήταν υπερβολικά απαισιόδοξοι. Εγώ υποστήριξα ότι, δεδομένης της κατάστασης στις αγορές, η έκδοση τα πήγε εξαιρετικά, ότι ήταν επιτυχημένη».

 

Ο Ντράγκι, σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, καυτηρίασε το γεγονός ότι αμέσως μετά την έκδοση του ελληνικού επταετούς ομολόγου παρατηρήθηκε κατακόρυφη αύξηση στην απόδοση του δεκαετούς, γεγονός εξαιρετικά ανησυχητικό και ενδεικτικό της αστάθειας που εξακολουθεί να διέπει τις αγορές όσον αφορά τα ελληνικά ομόλογα. 

 

Ακόμη και χθες η απόδοση του δεκαετούς ήταν στο 4,4%, όταν το επταετές ομόλογο εκδόθηκε με κουπόνι 3,5%. Η μια ποσοστιαία μονάδα σε μια χώρα που πρέπει να αναχρηματοδοτεί κάθε χρόνο χρέος της τάξεως των 10-12 δισ. ευρώ, στην καλύτερη περίπτωση, δεν είναι αμελητέα μεταβολή.

 

Όσοι γνωρίζουν τις ισορροπίες που τείνουν να διαμορφωθούν τέσσερις μήνες πριν από την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για το ελληνικό ζήτημα – η ημερομηνία ορόσημο είναι η 21η Ιουνίου και το Eurogroup του Λουξεμβούργου – θεωρούν ότι το θέμα των πλειστηριασμών ή η διαφωνία για τα ομόλογα δεν αποτελούν τίποτα περισσότερο από μια… προαναγγελία θύελλας. 

 

Ο Μάριο Ντράγκι και η ΕΚΤ έχουν εκφράσει σε όλους τους τόνους την έντονη ανησυχία τους όσον αφορά την πρόθεση της ελληνικής κυβέρνησης να μην καταθέσει αίτημα για προληπτική γραμμή στήριξης, αλλά να κινηθεί προς την έξοδο του τρίτου μνημονίου μόνο με το «μαξιλάρι ασφαλείας». 

«Και ποια η διαφορά;» θα αναρωτηθεί κάποιος.

 

Τη διαφορά την έχει εξηγήσει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, ο οποίος επίσης εκπέμπει σε διαφορετική γραμμή σε σχέση με την ελληνική κυβέρνηση. 

Ο Στουρνάρας θέλει προληπτική γραμμή. 

Η προληπτική γραμμή ισοδυναμεί με πρόγραμμα (σ.σ.: πρόγραμμα είναι και το μνημόνιο). 

 

Αν υπάρχει πρόγραμμα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διατηρεί το λεγόμενο waiver, δηλαδή δέχεται ως ενέχυρο τα ελληνικά ομόλογα παρά την κακή βαθμολογία τους, κάτι που διευκολύνει τις τράπεζες για να συνεχίσουν απρόσκοπτα τη χρηματοδότησή τους με ευνοϊκούς όρους. 

Ο «κουμπαράς» που θέλει να χτίσει η ελληνική κυβέρνηση μέχρι τον Αύγουστο δεν ισοδυναμεί με πρόγραμμα. Αν τελικώς επιμείνει η ελληνική πλευρά μέχρι τέλους σε αυτή την επιλογή, θα κινδυνέψει να χάσει το waiver; Από τις επίσημες δηλώσεις που έχει κάνει επί του θέματος ο Ευκλείδης Τσακαλώτος βγαίνει μια βεβαιότητα: ότι δεν θα υπάρξει πρόβλημα, αν και ο υπουργός Οικονομικών έχει αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο να αρθεί για δεύτερη φορά το waiver μετά τον Φεβρουάριο του 2015. 

 

Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις του προχθές στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου: «Το να ενταχθεί η Ελλάδα για ένα μικρό διάστημα στην ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ θα ήταν μία θετική ένδειξη, αλλά όχι απαραίτητο. Μπορούμε να βγούμε από το πρόγραμμα και χωρίς να ενταχθούμε στην ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ».

 

«Μπορεί να αναβαθμιστήκαμε πρόσφατα από τον οίκο Fitch, αλλά δεν είμαστε ακόμη – αλλά πλησιάζουμε – σε επενδυτική βαθμίδα. Το να μην αγοράζει η ΕΚΤ ελληνικά ομόλογα είναι πρόβλημα, αλλά όχι αξεπέραστο. Είναι δυσανάλογο να ζητήσεις προληπτική πιστωτική γραμμή μόνο και μόνο για να αποκτήσεις waiver (δυνατότητα να γίνονται αποδεκτά τα ελληνικά ομόλογα από την ΕΚΤ). Μπορούμε πάντως να αποκτήσουμε αξιοπιστία χωρίς να φτάσουμε σε τέτοια μήκη που προτείνετε…».

 

Το κατά πόσο η ελληνική κυβέρνηση θα πιεστεί να αλλάξει γνώμη μέχρι τον Ιούνιο (σ.σ.: η προληπτική γραμμή ανοίγει μόνο με αίτημα της χώρας – μέλους) ή όχι είναι κάτι που θα φανεί στην πράξη. 

 

Το δεύτερο μεγάλο πεδίο αντιπαράθεσης ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα είναι, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών. Η ΕΚΤ φαίνεται να καταλογίζει στην ελληνική κυβέρνηση (χωρίς προς το παρόν οι κατηγορίες να έχουν γίνει ανοικτά) καθυστερήσεις όσον αφορά το θέμα της διευθέτησης των «κόκκινων» δανείων.

 

Οι πλειστηριασμοί είναι μόνο ένα από τα ανοικτά μέτωπα που συνδέονται με τα υπό εξέλιξη πλέον στρες τεστ των τραπεζών. Τα ερωτήματα παραμένουν:

Θα χρειαστεί νέα ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών τον Μάιο; 

Με πόσα χρήματα; 

Θα προέλθουν αυτά εξ ολοκλήρου από το πρόγραμμα του ESM; 

Με ποια ανταλλάγματα;

 

«Διαφωνίες με τον κ. Ντράγκι θα υπάρξουν και στο μέλλον» δήλωσε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και, απ’ ό,τι φαίνεται, θα δικαιωθεί πολύ σύντομα. Το διακύβευμα είναι πολύ μεγάλο, τα λεφτά πολλά και οι εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις θα πέφτουν συνεχώς στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Θα είναι τέσσερις πολύ δύσκολοι μήνες οι επόμενοι. Οι «ευγένειες» και τα «συγχαρητήρια» που είδαμε στο πλαίσιο της τρίτης αξιολόγησης μάλλον έχουν τελειώσει. Τουλάχιστον μέχρι τον Ιούνιο…