Βήμα- βήμα και μέρα με τη μέρα προσπαθεί να ανατάξει την πολιτική και επικοινωνιακή εικόνα της η κυβέρνηση μετά την τραγωδία της 23ης Ιουλίου στο Μάτι και τον Νέο Βουτζά στην Ανατολική Αττική.

Το βάρος επιχειρείται να πέσει πλέον στον ανασχεδιασμό της Πολιτικής Προστασίας και στην αντιμετώπιση του καθεστώτος της αυθαίρετης δόμησης με το σχέδιο που θα παρουσιάσει ο υπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Σταθάκης.

Η κυβέρνηση εξέπεμψε το μήνυμα ότι είναι έτοιμη να συγκρουστεί με τα συμφέροντα και να στείλει τις μπουλντόζες να γκρεμίσει αυθαίρετα, προς τούτο μάλιστα επικαλέστηκε λίστα με 2.500 αυθαίρετα σε δασικές εκτάσεις και 685 αυθαίρετα στον αιγιαλό (στην Αττική) που έχουν προσδιοριστεί ως «προς κατεδάφιση» από τις αρμόδιες υπηρεσίες και οι διαδικασίες θα επιταχυνθούν.

Ωστόσο, το κυβερνητικό ηθικό φαίνεται πως έχει κλονιστεί βαθύτατα και αυτό αποτυπώνεται στα αλλεπάλληλα επικοινωνιακά φάουλ και την αισθητή επικοινωνιακή αμηχανία τις τελευταίες ημέρες.

1. Η αρχή έγινε με την τραγική συνέντευξη Τύπου το βράδυ της περασμένης Πέμπτης με τους Τόσκα, Τζανακόπουλο και τους αρχηγούς της Πυροσβεστικής και της Αστυνομίας να επιχειρούν την δικαιολόγηση πεπραγμένων ή παραλείψεων μέσα από το σχήμα ότι οι  πρωτοφανείς καιρικές συνθήκες σε συνδυασμό με την κακή ρυμοτομία της περιοχής οδηγούσαν αναπόδραστα στην τραγωδία και δεν υπήρχε κάτι άλλο ανθρωπίνως δυνατό να γίνει. Κάπου στο βάθος και το δειλό ή υπαινικτικό αφήγημα περί αποσταθεροποίησης δια της επίκλησης στοιχείων περί εμπρησμών.

2. Ακολούθησε η σύγκληση του υπουργικού συμβουλίου την επόμενη μέρα, με τον πρωθυπουργό να επιχειρεί να μαζέψει τις εντυπώσεις και να αποσύρει τη γραμμή ότι «εμείς ορθώς ενεργήσαμε, φταίνε μόνο οι ισχυροί άνεμοι και τα αυθαίρετα», και να αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη. Ωστόσο αυτό είχε ρητορική και συμβολική διάσταση με τον Αλέξη Τσίπρα να στέλνει το μήνυμα ότι η κυβέρνηση και ο ίδιος ως επικεφαλής της φέρουν ευθύνη αντικειμενικά, διότι έτυχε να βρίσκονται στο τιμόνι της χώρας, αλλά δεν υπάρχουν εξόφθαλμες «υποκειμενικές» ευθύνες πολιτικών, αυτοδιοικητικών και υπηρεσιακών παραγόντων για να καταλογιστούν εν βρασμώ. Η αποτίμηση και η «πιθανή» απόδοση ευθυνών κατά τον πρωθυπουργό, θα γίνει σε δεύτερο χρόνο, νηφάλια. Έδωσε δε την ερμηνεία ότι πολιτική ευθύνη σημαίνει την ανάληψη πολιτικής πρωτοβουλίας στα πεδία που με οδυνηρό τρόπο διαπιστώθηκαν τραγικά κενά και εγκληματικές στρεβλώσεις, δηλαδή την Πολιτική Προστασία και τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Βεβαίως η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης χωρίς παραιτήσεις και αποπομπές, δηλαδή χωρίς συνέπειες για όσους από θέση ευθύνης χειρίστηκαν την κρίση, τροφοδότησε εκ νέου την κριτική από την αντιπολίτευση και την κοινωνία

3. Μια εβδομάδα μετά, πραγματοποιήθηκε «ελεγχόμενη» πρωινή επίσκεψη του πρωθυπουργού στο Μάτι: ο πρωθυπουργός επισκέφθηκε τα σημεία της καταστροφής νωρίς το πρωί της Δευτέρας (γύρω στις 9) χωρίς η επίσκεψη να έχει γνωστοποιηθεί εκ των προτέρων, χωρίς δηλαδή παρουσία ΜΜΕ και δίνοντας στη συνέχεια στη δημοσιότητα βίντεο με την εικόνα του πρωθυπουργού να επιθεωρεί και να δέχεται ενημέρωση σε «αποστειρωμένο» περιβάλλον, μόνο με την προσωπική του ασφάλεια και συνομιλώντας με πυροσβέστες και τον υπαρχηγό της Πυροσβεστικής. Είναι σαφές ότι όποια κίνηση του πρωθυπουργού – εφόσον έχει μάλλον χαθεί ο έλεγχος της πρωτοβουλίας κινήσεων – θα δεχόταν κριτική: αν καλούσε της κάμερες θα γινόταν λόγος για «επικοινωνιακό σόου» μία εβδομάδα μετά, αν δεν επισκεπτόταν την περιοχή καθόλου θα δεχόταν κριτική επειδή δεν πήγε. Ωστόσο, εφόσον έγινε η επιλογή της γνωστοποίησης εκ των υστέρων καλό θα ήταν να αποφευχθεί η δημοσιοποίηση βίντεο που είχε τη σφραγίδα του Μαξίμου.

Συνολικά η στρατηγική που ακολουθείται έχει δύο βασικά σκέλη, να διαμορφώσει μια «αντιπυρική ζώνη» γύρω από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, το προφίλ του οποίου φαίνεται να πλήττεται ευθέως αυτή τη φορά. Μάλιστα, στο κάδρο των κακών χειρισμών τον ενέταξαν όσοι του πρότειναν τη διαχείριση της ίδιας νύχτας, κατά την παρουσία του στο Συντονιστικό με την ενημέρωση μπροστά στις κάμερες να επικεντρώνεται στους εγκλωβισμένους στο λιμανάκι και να μην υπάρχει η παραμικρή αναφορά σε νεκρούς. Η επικοινωνιακή προσπάθεια τώρα στοχεύει στο να καταδείξει ότι ο πρωθυπουργός είναι «παρών» και δεν κρύβεται καθώς και πως μετουσιώνει την πολιτική ευθύνη την οποία και ανέλαβε, σε δράση και σχεδιασμό ώστε να μην επαναληφθεί μια τέτοια τραγωδία.

Tην διάχυση των ευθυνών και την αποφυγή της συζήτησης για τις σημερινές ευθύνες.

Διάχυση ευθυνών και συμψηφισμοί

Όσον αφορά, το δεύτερο σκέλος αυτής της επικοινωνιακής και πολιτικής στρατηγικής ειδικότερα, είναι η επικέντρωση στο ζήτημα των αυθαιρέτων και του καθεστώτος πολεοδομικών αυθαιρεσιών πάνω στο οποίο αναπτύχθηκαν ολόκληροι οικισμοί σε όλη τη χώρα τις προηγούμενες δεκαετίες.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο επιχειρείται να καταδειχθούν οι διαχρονικές ευθύνες, αυτές των προηγούμενων κυβερνήσεων και των κομμάτων που κυριάρχησαν επί 40 χρόνια

τόσο για να εξουδετερωθεί η κριτική της αντιπολίτευσης (ΝΔ, ΚΙΝΑΛ) δια της διάχυσης της ευθύνης σε όλο το πολιτικό σύστημα

όσο και για να μετατοπιστεί η συζήτηση από το ζήτημα της επιχειρησιακής διαχείρισης από το ξέσπασμα της φωτιάς στο Νταού Πεντέλης και μετά, για την οποία οι ευθύνες λογικό είναι να αναζητούνται στο σημερινό πολιτικό και υπηρεσιακό προσωπικό και τους παράγοντες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Η παραπάνω λογική αποτυπώθηκε πολύ γλαφυρά στη δήλωση του υπουργού Επικρατείας Χριστόφορου Βερναρδάκη ο οποίος  επικαλέστηκε την ηλικία του πρωθυπουργού για να πει ότι δεν μπορεί να φέρει την ευθύνη για ένα καθεστώς δόμησης που ισούται με την ηλικία του (44 χρόνων) – λες και όποιος πολιτικός είναι μεγαλύτερος φέρει αυτοδικαίως πολιτική ευθύνη για τα αυθαίρετα.

Αφετέρου έδειξε να επιχειρεί έναν συμψηφισμό στέλνοντας το μήνυμα πως εφόσον ποτέ στο παρελθόν κανείς πολιτικά υπεύθυνος δεν παραιτήθηκε, αυτό δε θα γίνει ούτε σήμερα (άρα «είμαστε όλοι ίδιοι»;). Εδικότερα, μιλώντας στο «Πρακτορείο 104,9

Είπε: «Θα περίμενα, αν κανείς είναι ειλικρινής σε αυτή τη διαδικασία, κάποιοι να παραιτηθούν από τις βουλευτικές τους έδρες, διότι διαχρονικά έχουν συντελέσει στο χωροταξικό και πολεοδομικό έγκλημα στην Ανατολική Αττική και είναι πολλοί αυτοί και φτάνουν μέχρι τα όρια των ανώτατων αρχόντων, δεν είναι απλοί βουλευτές». Επίσης, μιλώντας στο ραδιόφωνο «Στο Κόκκινο 105,5» σημείωσε πως αν μπούμε στην λογική των παραιτήσεων πρέπει να φύγουν οι πάντες να παραιτηθούν τα 2/3 της Βουλής και διεμήνυσε πως «η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης είναι πολλές συγνώμες μαζί».