Μέχρι το τέλος του μήνα το καθεστώς που θα διαδεχτεί τον Νόμο Κατσέλη

Κατά περίπτωση το κούρεμα κόκκινων δανείων / Οι όροι χορήγησης του επιδόματος στέγασης

 

Βιάζεται η κυβέρνηση να αποκρυσταλλώσει το τοπίο για την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων και την προστασία της πρώτης κατοικίας το αργότερο στα μέσα Φεβρουαρίου… Για τον λόγο αυτόν το οικονομικό επιτελείο ετοιμάζει πυρετωδώς το νομικό σχήμα που θα διαδεχτεί τον Νόμο Κατσέλη – Σταθάκη μιας και η ισχύς του λήγει στις 28 Φεβρουαρίου. Το σχέδιο είναι να υπάρξουν τελικές προτάσεις στα ευρωπαϊκά όργανα το αργότερο μέχρι τις 20 Φεβρουαρίου.

Η διευθέτηση του θέματος αποτελεί τη βασικότερη πρόκληση της δεύτερης αξιολόγησης και θα κρίνει, μεταξύ άλλων, την εκταμίευση της δόσης των 650 εκατ. ευρώ από τα κέρδη των ομολόγων που διακρατούν οι κεντρικές τράπεζες της Ευρώπης.

Την ίδια ώρα, όμως, στα μέσα Φεβρουαρίου, ξεπαγώνει το στεγαστικό επίδομα, το ύψος του οποίου θα είναι 70 – 210 ευρώ τον μήνα. Σύμφωνα με πληροφορίες το ζήτημα του στεγαστικού επιδόματος, το οποίο επρόκειτο να εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου του 2019, πήρε παράταση, καθώς εντάσσεται στο συνολικό πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας.

Το στεγαστικό επίδομα θα είναι μέρος της συνολικής ρύθμισης για την προστασία της πρώτης κατοικίας, η οποία, εκτός από το στεγαστικό επίδομα, θα περιλαμβάνει και την επιδότηση της δόσης των στεγαστικών δανείων των πραγματικά αδύναμων νοικοκυριών. Η επιδότηση της δόσης των στεγαστικών δανείων αποτελεί μέρος του κυπριακού μοντέλου ΕΣΤΙΑ, το οποίο θα αντικαταστήσει τον Νόμο Κατσέλη. Η επιδότηση θα φτάνει στο ένα τρίτο της δόσης του στεγαστικού δανείου, αλλά θα παρέχεται υπό όρους.

Το νέο πλαίσιο προβλέπει την καθιέρωση μιας αυτόματης διαδικασίας ένταξης ή απόρριψης του δανειολήπτη στη ρύθμιση. Αντικαθίσταται έτσι η χρονοβόρα διαδικασία του Νόμου Κατσέλη, που προβλέπει την υποβολή προσφυγής στο Ειρηνοδικείο και την εκδίκασή της ύστερα από δύο και πλέον χρόνια.
Για το ύψος της προστασίας υπάρχει διαφορά με τις τράπεζες. Η κυβέρνηση θέλει το όριο της προστασίας να κινείται πέριξ των 150.000 – 180.000 ευρώ σε ό,τι αφορά την αξία της κατοικίας, ενώ οι τράπεζες θέλουν το όριο να μειωθεί ακόμη και κάτω από τα 100.000 ευρώ ή έστω να διαμορφωθεί πέριξ των 120.000 ευρώ.
Η επίλυση του θέματος των κόκκινων δανείων ανοίγει τον δρόμο και για άλλες θεσμικές παρεμβάσεις για ρύθμιση του συνόλου του ιδιωτικού χρέους.

 

Κόκκινα δάνεια

Μέχρι την ερχόμενη Παρασκευή – και αφού έχει προηγηθεί η τελική πρόταση των τραπεζών – η κυβέρνηση αναμένεται να στείλει το σχέδιό της στους θεσμούς, ώστε μέχρι τα μέσα του μήνα να πάρει τη μορφή νόμου, να ψηφιστεί στα τέλη Φεβρουαρίου και κατόπιν να παρουσιαστεί στο Eurogroup της 11ης Μαρτίου.

Ως δεδομένο προκύπτει ότι θα υπάρξει κούρεμα οφειλής. Αυτό όμως σε καμία περίπτωση δεν θα είναι οριζόντιο, όπως αρχικά επιθυμούσε η κυβέρνηση, αλλά θα κρίνεται κατά περίπτωση από τις τράπεζες. Ειδικότερα, όπως θα αναφέρεται στο σημείωμα προς τους θεσμούς, το «κούρεμα» θα διαμορφώνεται στη βάση της αξίας του υπολοίπου του δανείου και της πραγματικής αξίας του ακινήτου, όμως δεν θα συνίσταται αμιγώς στη διαφορά των δύο. Θα εξαρτάται από το ύψος των προβλέψεων που έχουν σχηματίσει οι τράπεζες για το κάθε δάνειο. Με τον τρόπο αυτόν οι τράπεζες θα αποφασίζουν το ύψος του κουρέματος ανά περίπτωση και θα διασφαλίζεται ότι ο νέος νόμος Κατσέλη δεν πρόκειται να επηρεάσει αρνητικά την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών.

Δηλαδή, ο νέος νόμος θα αφήνει στη διακριτική ευχέρεια της κάθε τράπεζας να αποφασίσει το προϊόν της ρύθμισης για τον καθένα δανειολήπτη, με διάρκεια επιμήκυνσης της οφειλής κατά 10,15, 20 ή 25 χρόνια, αναλόγως της ηλικίας του και του ποσού της δόσης που θα μπορεί να πληρώνει.

Το νέο σχήμα θα έχει ως βασικό χαρακτηριστικό τη συμμετοχή του Δημοσίου µέσω επιδότησης. Κατά μέσο όρο θα αφορά το 1/3 του ποσού, ωστόσο σε άλλες περιπτώσεις θα είναι μικρότερη και σε άλλες μεγαλύτερη.

Τα κριτήρια ένταξης θα είναι εισοδηματικά και περιουσιακά, ενώ επιπλέον κριτήρια επιδότησης θα αποτελούν το υπολειπόμενο δάνειο και η πραγματική εμπορική αξία του ακινήτου.

Όπως και να έχει, οι πληροφορίες λένε ότι το μέγιστο της «δεξαμενής» των δανείων του Νόμου Κατσέλη ανέρχεται σε 16 δισ. ευρώ, αλλά τα δάνεια που πληρούν τα κριτήρια για να ενταχθούν στον νέο νόμο δεν ξεπερνούν τα 7 – 9 δισ. ευρώ (στεγαστικά και επαγγελματικά με ενέχυρο την πρώτη κατοικία).

Εάν πάντως ο δανειολήπτης δεν συμφωνήσει με τη λύση, θα έχει το δικαίωμα προσφυγής στη Δικαιοσύνη, ενώ, σε ό,τι αφορά τους δανειολήπτες που σήμερα υπάγονται στον Νόμο Κατσέλη, αυτοί θα μπορούν να μπουν στο νέο σχήμα, αλλά εθελοντικά και με παραίτηση των ένδικων μέσων που έχουν ασκήσει.

 

Στεγαστικό επίδομα

Η οριστικοποίηση του διαδόχου σχήματος για τον Ν. Κατσέλη ξεπαγώνει και το στεγαστικό επίδομα, το οποίο θα χορηγείται στα νοικοκυριά με εισοδήματα κοντά στα όρια της φτώχειας, που δυσκολεύονται να πληρώνουν το ενοίκιο της κύριας κατοικίας τους ή τις δόσεις του στεγαστικού δανείου για την πρώτη και κύρια κατοικία τους.

* Το ύψος του επιδόματος θα ξεκινά από 70 ευρώ τον μήνα για τον άγαμο και θα αυξάνεται μέχρι 210 ευρώ τον μήνα για τον έγγαμο με τρία παιδιά.
* Το όριο του εισοδήματος θα κινείται μεταξύ των 7.000 – 8.000 ευρώ για τον άγαμο, ενώ για το 2018 έχει προϋπολογιστεί να διατεθούν 410 εκατ. ευρώ.

Στους όρους χορήγησης του επιδόματος θα προβλέπεται μεταξύ άλλων ότι:

* Για όσους βαρύνονται με πληρωμή ενοικίου, το ποσό του επιδόματος θα καταβάλλεται στον τραπεζικό τους λογαριασμό.

* Η ενοικίαση κατοικίας θα πρέπει να αποδεικνύεται μέσα από το σύστημα taxis όπου δηλώνονται οι ενοικιάσεις κατοικιών. Ειδικότερα, για τη χορήγηση του επιδόματος στέγασης απαιτείται η προβλεπόμενη από τις οικείες διατάξεις του νόμου δήλωση και αποδοχή του ηλεκτρονικού μισθωτηρίου συμβολαίου. Φυσικά, αν δεν υπάρχει, δεν θα καταβάλλεται το επίδομα.

* Στην περίπτωση δικαιούχου που επιβαρύνεται με το κόστος εξυπηρέτησης στεγαστικού δανείου πρώτης κατοικίας, το επίδομα καταβάλλεται απευθείας στον τραπεζικό λογαριασμό εξυπηρέτησης του δανείου. Δηλαδή, δεν θα του πιστώνεται σε άλλο λογαριασμό, παρά μόνο σε εκείνον από τον οποίο αποπληρώνεται το δάνειο.

* Η ειδική εφαρμογή θα ελέγχει τα στοιχεία του δανείου, με βάση τις δηλώσεις των προηγουμένων ετών, αλλά και της τράπεζας.

* Η διάρκεια της χορήγησης του επιδόματος δεν μπορεί να υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες από την ημερομηνία της αρχικής καταβολής. Με την πάροδο δώδεκα μηνών από την έκδοση της πράξης έγκρισης, ο δικαιούχος δύναται να επανυποβάλει αίτηση ένταξης στο πρόγραμμα.

* Η αίτηση, η οποία επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης του Ν. 1599/1986 (Α’ 75) ως προς τα δηλούμενα στοιχεία και συναίνεσης για τη λήψη φορολογικών δεδομένων που τηρούνται στην ΑΑΔΕ και στοιχείων που θα αντληθούν από τις υπόλοιπες διασταυρώσεις, υποβάλλεται από τον/ την υπόχρεο ή τον/τη σύζυγο του υπόχρεου υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος της ωφελούμενης μονάδας μέσω του διαδικτυακού τόπου του προγράμματος, χρησιμοποιώντας τους προσωπικούς κωδικούς πρόσβασης του πληροφοριακού συστήματος TAXISnet της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).

* Όλα τα δεδομένα που αφορούν σε προσωπικά στοιχεία, στη σύνθεση του νοικοκυριού, σε φορολογικά και οικονομικά στοιχεία προκύπτουν από διασυνδέσεις ή διασταυρώσεις με τις βάσεις δεδομένων της ΑΑΔΕ, του ΑΜΚΑ και του ΕΦΚΑ και προσυμπληρώνονται αυτόματα.

Σε περίπτωση που διαπιστωθεί, μέσω διασταυρώσεων, ότι μετά την οριστική υποβολή και επεξεργασία της, η αίτηση εκ παραδρομής ή τεχνικής αστοχίας έχει εγκριθεί χωρίς να πληρούνται κάποια από τα κριτήρια που ορίζονται στην παρούσα απόφαση, η πράξη έγκρισης ανακαλείται και η αίτηση σημαίνεται αυτομάτως με την ένδειξη «Ακυρωμένη». Οι λόγοι της ανάκλησης αναγράφονται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του προγράμματος.