Η επόμενη μέρα στην Ε.Ε. με Φον Ντερ Λάιεν και Λαγκάρντ

«Τιμητικό δεν ήταν σίγουρα το μακρύ Σαββατοκύριακο των Βρυξελλών της κ. Μέρκελ, αν δει κάποιος τον τρόπο με τον οποίο την αντιμετωπίζουν οι συνάδελφοί της του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) από τα άλλα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας (SPD). «Μέρκελ η στριμωγμένη», αυτός ο χαρακτηρισμός ταιριάζει καλύτερα» σχολίαζε η συντηρητική εφημερίδα «Die Welt» μετά το πέρας της συνόδου κορυφής, όπου αποφασίστηκαν τα ονόματα των επικεφαλής των ανώτατων θεσμικών οργάνων, αυτών της Κομισιόν και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας μεταξύ άλλων. 

Η εικόνα που βγήκε μετά τη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που κατέληξε στις επιλογές της Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν για την Κομισιόν και της Κριστίν Λαγκάρντ για την κεφαλή της ΕΚΤ, ήταν εκ πρώτης όψεως μια ήττα για τη Μέρκελ, η οποία μάλιστα απείχε από την ψηφοφορία για την πρόταση της επικεφαλής της Επιτροπής που προέρχεται από τη CDU.

Η πραγματικότητα όμως είναι λίγο διαφορετική. Αν τελικά η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν αναλάβει τα καθήκοντα της προεδρίας της Κομισιόν – εκκρεμεί η έγκρισή της από το Ευρωκοινοβούλιο –, θα είναι η πρώτη γυναίκα σε αυτή τη θέση και παράλληλα η κλειδοκράτωρ των κονδυλίων της Κομισιόν. Μαζί με τον Γερμανό Κλάους Ρέγκλινγκ στον ESM και τον επίσης Γερμανό Βέρνερ Χόγιερ στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΙΒ) θα είναι οι εγγυητές της γερμανικής κυριαρχίας στην Ευρώπη.

Οι… λαγοί Βέμπερ και Βάιντμαν

Η καθόλου ηττημένη – όπως βιάστηκαν να τη χαρακτηρίσουν – Μέρκελ φαίνεται πως έπαιξε πολύ επιδέξια ένα παιχνίδι παραπλάνησης στηρίζοντας σθεναρά έναν σκληρό υποψήφιο για την προεδρία, προερχόμενο από τους Χριστιανοκοινωνιστές, αλλά χωρίς πείρα σε πόστο σαν αυτό της Κομισιόν, τον Μάνφρεντ Βέμπερ.

Ταυτοχρόνως άφηνε να εννοηθεί πως επιθυμία της Γερμανίας είναι να αναλάβει τα ηνία της ΕΚΤ, προτάσσοντας, μέσω διαρροών, ως ιδανικό αντικαταστάτη του Μάριο Ντράγκι, τον σκληρό τραπεζίτη της γερμανικής κεντρικής τράπεζας (Βundesbank) Γενς Βάιντμαν, ο οποίος ουκ ολίγες φορές είχε κατηγορήσει τον Ντράγκι για «χαλαρότητα» στην πολιτική επιτοκίων της ΕΚΤ, ενώ παρουσιαζόταν ως σφοδρός πολέμιος της ποσοτικής χαλάρωσης (QE).

Με τις «σκληρές» υποψηφιότητες Βέμπερ και Βάιντμαν και την επιμονή του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν για τήρηση ισορροπιών μεταξύ ανδρών – γυναικών σε «θέσεις – κλειδιά» της Ε.Ε., οι προτάσεις Λαγκάρντ και Λάιεν φαντάζουν ιδανικές, σε βαθμό μάλιστα που έλαβαν και τη στήριξη της ομάδας των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, ασχέτως αν προκάλεσαν «τριγμούς» στον κυβερνητικό συνασπισμό στο εσωτερικό της Γερμανίας (CDU / CSU – SPD).

Όλα δείχνουν πως η Μέρκελ κινήθηκε βάσει σχεδίου. Το προφίλ της Φον Ντερ Λάιεν προϊδεάζει για το ότι η Ε.Ε. θα σκέφτεται πλέον με γερμανική λογική και θα τηρεί γερμανική πειθαρχία, την οποία οι χώρες του Νότου, και ιδιαίτερα η Ιταλία και η Ελλάδα, θα «νιώσουν» στο άμεσο μέλλον. Διότι, εκτός από τη διαχείριση των κονδυλίων, η νέα πρόεδρος της Κομισιόν θα έχει πλέον τον τελευταίο λόγο και για τους προϋπολογισμούς όλων των χωρών – μελών.

Στη Μέρκελ το κουμάντο

Η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν είναι η επί δεκατρία χρόνια υπουργός Άμυνας της κυβέρνησης Μέρκελ και δεν θεωρείται ιδιαίτερα επιτυχημένη στο έργο της. Βεβαίως έχει ταχθεί περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον υπέρ της στρατιωτικοποίησης της Ε.Ε. προκειμένου να εξελιχθεί σε στρατιωτική δύναμη, που θα μπορούσε να σταθεί απέναντι στις ΗΠΑ και την Κίνα, αλλά βαρύνεται και με σκάνδαλο για διασπάθιση δημοσίου χρήματος και νεποτισμό.

Η Φον Ντερ Λάιεν μέσα σε δύο χρόνια δαπάνησε στο υπουργείο της περισσότερα από 200 εκατ. ευρώ για υπηρεσίες εξωτερικών συμβούλων, παραβιάζοντας μάλιστα τους κανόνες ανάθεσης και μπήκε στο στόχαστρο του Ομοσπονδιακού Ελεγκτικού Συνεδρίου. Η Φον Ντερ Λάιεν ανήκει στον στενό κύκλο της Μέρκελ και θεωρείται πρόσωπο εμπιστοσύνης της. Για μεγάλο διάστημα θεωρούνταν το φαβορί για τη διαδοχή της στην προεδρία της CDU και στην καγκελαρία, γεγονός που δεν καρποφόρησε καθώς δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στους κόλπους της CDU.

Στον απόηχο της υποψηφιότητας Λαγκάρντ για την προεδρία της ΕΚΤ, πολλοί επιχειρηματίες και οικονομολόγοι υπογράμμισαν την ισχύ της στη διεθνή πολιτική σκηνή και παράλληλα την έλλειψη γνώσεων και εμπειρίας της στη νομισματική πολιτική. Ο Ντράγκι αντιμετώπισε με δυσκολία τις προκλήσεις στην Ευρωζώνη παρότι είναι τραπεζίτης πολλά χρόνια, πόσο μάλλον η Λαγκάρντ, που θα πρέπει να «καθίσει στα θρανία να μάθει νομισματική πολιτική».

Οι αποδόσεις των ομολόγων της Ευρωζώνης υποχώρησαν μετά την ανακοίνωση της υποψηφιότητας Λαγκάρντ, ενώ και οι μετοχές επιδόθηκαν σε ανοδική πορεία, καθώς οι επενδυτές εκτιμούν ότι η νέα επικεφαλής της ΕΚΤ τάσσεται υπέρ των χαμηλών επιτοκίων. Την ίδια στιγμή αναλυτές αναφέρουν πως, αν επιμείνει στα βήματα του προκατόχου της, θα βρει απέναντί της τους Γερμανούς. Ένας νέος γύρος ποσοτικής χαλάρωσης (QE) για στήριξη της αναιμικής ευρωπαϊκής οικονομίας θα ήταν «κόκκινο πανί» για την Bundesbank.

Εντούτοις θεωρείται υποψήφια με προσόντα και με ιδιαίτερες πολιτικές ικανότητες – η επιλογή της δεν καθιστά απαραιτήτως την Ευρώπη πιο ελκυστική στους επενδυτές –, ικανή να συνεργάζεται με τη Γερμανία, έχει σημαντική πείρα, αλλά η μεγάλη πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει από τον γυάλινο πύργο της Φρανκφούρτης είναι να «γοητεύσει» τους Γερμανούς και να καταφέρει να συνεχίσει την πολιτική «διευκολύνσεων» του προκατόχου της. Εκεί όμως θα βρίσκει συνεχώς απέναντί της την πανίσχυρη στους ευρωπαϊκούς θεσμούς Γερμανία.