Το λιοντάρι θεωρείται ο Βασιλιάς των ζώων και όχι άδικα. Η επιβλητική του παρουσία και οι κυνηγετικές του ικανότητες προκαλούν δέος στους ανθρώπους και απόλυτο τρόμο σε όποιο θηλαστικό βρεθεί στο δρόμο του. Στον αγώνα για επικράτηση, ένα λιοντάρι μπορεί να είναι επικίνδυνο ακόμα και το ίδιο του το είδος!

Αν και πρόκειται για ένα κοινωνικό ζώο που σχηματίζει αγέλες και ζει και κυνηγά σε ομάδες, τα βίαια ένστικτα του λιονταριού δεν περιορίζονται μόνο στην αναζήτηση τροφής. Τα αρσενικά λιοντάρια επιδίδονται συχνά σε μάχες μέχρι θανάτου, προκειμένου να διατηρήσουν ή να ανατρέψουν το κυρίαρχο αρσενικό, ή ακόμα και για να εξασφαλίσουν εδαφική κυριαρχία. Όταν μάλιστα τα νεαρά αρσενικά εκδιώχνονται από τις λέαινες κατά την ενηλικίωσή τους, ο μόνος τρόπος να ηγηθούν μιας αγέλης και να μπορέσουν να επιβιώσουν, είναι με το να σκοτώσουν ένα κυρίαρχο αρσενικό. Συχνά, για να έχουν μεγαλύτερη επιτυχία, σχηματίζουν ομάδες των 3-4 αρσενικών, που ονομάζεται συνασπισμός. Οι εντάσεις μεταξύ των ομάδων τείνουν να είναι σταθερές, με μικρές αλλαγές στην ιεραρχία και σχετική ισορροπία στη μοιρασιά της γης. Το 2006 όμως, εμφανίστηκε στον εθνικό δρυμό του Sabi Sand της Νοτίου Αφρικής ένας συνασπισμός όχι τριών, όχι τεσσάρων, μα έξι μεγαλόσωμων αρσενικών, που θα έμενε στην ιστορία ως η πιο βίαιη και ανελέητη ομάδα λεόντων. Με τακτικές που δεν είχαν παρατηρηθεί ποτέ ξανά, θα κυριαρχούσε για χρόνια στο μεγαλύτερο κομμάτι του Sabi Sand και θα σκότωνε περισσότερα λιοντάρια από κάθε άλλο συνασπισμό, σε σημείο να αλλάξει όλο το οικοσύστημα του δρυμού.

Λιοντάρια Mapogo – H γέννηση των Βασιλέων

Όλα ξεκίνησαν με τη νέα γενιά δέκα λιονταριών της αγέλης Sparta, το 2002, πέντε εκ των οποίων ήταν αρσενικά. Η αγέλη αυτή ήταν υπό την κηδεμονία ενός 5-μελους συνασπισμού δυνατών και μεγαλόσωμων αρσενικών, των West Street Males, που είχε τον έλεγχο μιας τεράστιας περιοχής του Sabi Sand και δεν αντιμετώπιζε ως τότε απειλή από άλλα λιοντάρια-ανταγωνιστές. Εκείνη τη χρονιά, ένα λιοντάρι, ηλικίας 4 ετών, δοκίμασε να ενταχθεί στην αγέλη και προς έκπληξη όλων, τόσο τα αρσενικά όσο και τα θηλυκά το δέχτηκαν αμέσως, ίσως λόγω της ενδεχόμενης συγγένειας με ένα West Street Male. Αυτό το λιοντάρι, ονόματι Makulu (=μεγάλος, στη γλώσσα Zulu), σύντομα θα σχημάτιζε με τα πέντε νεαρά αρσενικά, το Mr. T, τον Kinky Tail, το Rasta, το Skew Spine και τον Pretty Boy, μια ομάδα που για τα επόμενα χρόνια θα έσπερνε τον τρόμο σε κάθε αγέλη λιονταριών της περιοχής.

Η παρέα εκδιώχθηκε από την αγέλη το 2004 και, χωρίς ιδιαίτερη εμπειρία στο κυνήγι, τρέφονταν κυρίως με αποφάγια ή κλέβοντας το κυνήγι από τις λέαινες και τρώγοντας ό,τι προλάβαιναν μέχρι να εμφανιστούν τα κυρίαρχα αρσενικά της περιοχής. Σταδιακά άρχισαν να κερδίζουν εμπειρία και να εμφανίζουν τα μοναδικά χαρακτηριστικά τους: ως απόγονοι μιας δυνατής οικογένειας, είχαν οξυμμένα τα κυνηγετικά τους ένστικτα και κατάφερναν να σκοτώνουν όλο και πιο μεγάλα ζώα, από βουβάλια και ιπποπόταμους ως καμηλοπαρδάλεις, όμως το πιο αξιοσημείωτο ήταν η επιθετικότητά τους, κυρίως των αχώριστων αδερφών Mr. T και Kinky Tail, που ηγούνταν του κυνηγιού και είχαν πάντα προτεραιότητα στο γεύμα. Αν και αρχηγός ήταν ο μεγαλύτερος σε ηλικία Makulu, ο Mr. T ήταν αυτός που κέρδισε το παρατσούκλι «Σατανάς», καθώς η …καριέρα του θα περιλάμβανε πολλά βίαια περιστατικά ανελέητης σφαγής μεγάλων και μικρών λιονταριών. Φυσικά, το να χαρακτηρίσουμε τη συμπεριφορά ενός άγριου ζώου ως βίαιη και ανελέητη είναι ανόητο και ανθρωποκεντρικό, εντούτοις η συμπεριφορά του Μr. T είχε προκαλέσει έκπληξη ακόμα και σε έμπειρους ερευνητές.

Η συμμορία των 6 δεν έκανε αισθητή την παρουσία της παρά δύο χρόνια μετά, όταν εισέβαλε στη βόρεια πλευρά του δρυμού για να επιτεθεί σε ένα συνασπισμό τεσσάρων αρσενικών. Αν και σε τέτοιες εισβολές, τα λιοντάρια πλησιάζουν αθόρυβα και προσεκτικά, τα αδέλφια Mapogo ακολούθησαν άλλη μέθοδο, που θα χρησιμοποιούσαν σε κάθε επόμενη επιδρομή. Μπήκαν αποφασισμένα στην περιοχή του εχθρού με δυνατούς οργισμένους βρυχηθμούς και επιτέθηκαν στο ένα από τα αρσενικά σκοτώνοντάς το, καθώς τα υπόλοιπα τρία τράπηκαν σε φυγή, παραδίνοντας το εδαφικό κομμάτι τους στα Mapogos. Με αυξημένη αυτοπεποίθηση, και με το πλεονέκτημα του μεγέθους και της δύναμής τους, επέκτειναν το βασίλειό τους διώχνοντας κάθε αρσενικό που θα πετύχαιναν στο διάβα τους. Όσα λιοντάρια δεν άκουγαν το ένστικτό τους και δοκίμαζαν να αμυνθούν στα Mapogos, έβρισκαν φριχτό θάνατο στα νύχια και τα δόντια των εισβολέων.

Η πρωτοφανής βιαιότητα και η επικράτηση των Mapogos στο Sabi Sand

Ακολουθούν σκληρές περιγραφές

Όπως αναφέραμε και πιο πάνω, τα λιοντάρια συχνά σκοτώνουν τα αρσενικά μιας αγέλης που θέλουν να ηγηθούν. Για να εξασφαλίσουν όμως πως η αγέλη θα έχει το δικό τους, πιο δυνατό DNA, εξοντώνουν και τα νεαρά λιοντάρια, όπως και τις λέαινες που προσπαθούν να προστατεύσουν τα μικρά τους. Όσες λέαινες επιβιώσουν, απουσία μικρών λιονταριών θα έρθουν γρήγορα σε οίστρο, πράγμα που θα επιταχύνει τη νέα γενεαλογία της αγέλης. Τα Mapogos ξεδίπλωσαν τα σαδιστικά τους ένστικτα όσο επέκτειναν την κυριαρχία τους στις αγέλες του Sabi Sand και παρουσίασαν συμπεριφορές που ποτέ ως τότε δεν είχαν καταγραφεί στα λιοντάρια. Ένα παράδειγμα είναι ο κανιβαλισμός στον οποίο επιδίδονταν, πράξη συνήθης σε άλλα ζώα όπως τα δελφίνια και οι σουρικάτες, όχι όμως στα λιοντάρια.

Όταν τα Mapogos συνάντησαν την οικογένεια Othawa, οι τρεις λέαινες και τα έντεκα μικρά που την αποτελούσαν ήξεραν πως είχαν λίγες ελπίδες επιβίωσης απέναντι σε έξι επιτιθέμενα δυνατά και μεγαλόσωμα αρσενικά. Οι λέαινες υπερασπίστηκαν επί ματαίω τα μωρά τους, τα οποία σφαγιάστηκαν από τα Mapogos, όπως και κάθε νεαρό λιοντάρι που υπήρχε στο Sabi Sand εκείνη τη χρονιά. Τα αδέρφια σκότωναν τα μωρά με ιδιαίτερα σκληρό τρόπο, ξεσκίζοντάς τα μέχρι να σιγουρευτούν πως εξέπνευσαν, μα το αξιοσημείωτο είναι πως τα Mapogos έτρωγαν κιόλας τα θύματά τους, τόσο τα μικρά όσο και τα ενήλικα. Η βίαιη φύση τους φάνηκε και μετά από ένα προσωρινό σχίσμα στο συνασπισμό, έπειτα από έναν «καυγά» μεταξύ του Mr. T και του Makulu, όταν ο πρώτος καθοδήγησε τους υπόλοιπους τέσσερις να εξοντώσουν τα τέκνα του Makulu με τις λέαινες της Othawa.

Τα κυρίαρχα πλέον αρσενικά εξουσίαζαν τις περισσότερες αγέλες του δρυμού και είχαν αρχίσει να ζευγαρώνουν, όμως ακόμα και αυτή η πράξη έπρεπε να συνοδεύεται με απόλυτη βία. Όταν μια λέαινα δε διάλεγε εγκαίρως κάποιο από τα 6 αδέρφια για να ζευγαρώσει, είχε υπογράψει το θάνατό της. Έχει αναφερθεί και ένα περιστατικό εξίσου ασυνήθιστο, όπου ο «σατανάς» Mr. T, μετά από ένα ζευγάρωμα, καταπλάκωσε τη λέαινα για 15 λεπτά ώστε να της προκαλέσει ασφυξία και μόλις αυτή πέθανε, την κατασπάραξε. Σε μια άλλη περίπτωση, σε ένδειξη κυριαρχίας, τα Mapogos ζευγάρωναν μόλις 200 μέτρα μακριά από ένα σοβαρά τραυματισμένο αρσενικό μια αγέλης που κυρίευσαν.

Οι ιθύνοντες του εθνικού δρυμού παρατηρούσαν το συνολικό πληθυσμό να μειώνεται και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους, τα Mapogos είχαν σκοτώσει περίπου 100 λιοντάρια (ένα ποσοστό 40%) στα έξι χρόνια που διήρκεσε η δόξα τους, πράγμα που άλλαξε το οικοσύστημα του Sabi Sand. Για παράδειγμα, όσο ο πληθυσμός των λιονταριών μειώνονταν, τόσο αυξάνονταν αυτός των αφρικανικών άγριων σκυλιών. Τα Mapogos όμως είχαν καταφέρει να εξασφαλίσουν ένα ασφαλές και σταθερό περιβάλλον για τα μικρά τους και λάμβαναν το σεβασμό και το θαυμασμό των νέων και θηλυκών λιονταριών.

Η παρακμή και το τέλος της κυριαρχίας των Mapogo

Ως το 2008, η εξάδα των Mapogos είχε τον έλεγχο της πρωτοφανούς έκτασης των 700.000 στρεμμάτων καθώς και την ηγεμονία πάνω από οκτώ οικογενειών. Μετά από έναν ακόμα καυγά μεταξύ του Mr. T και του Makulu, ο ηττημένος Mr. T και ο Kinky Tail αποχώρησαν από το συνασπισμό, ώστε να ηγηθούν των δικών τους φατριών. Περιέργως, οι δύο πλέον ομάδες μοίρασαν δίκαια εδάφη και αγέλες. Οι δύο αποστάτες ήλεγχαν την ανατολική περιοχή, που ήταν σε επικίνδυνο κομβικό σημείο, όμως απέκρουαν με επιτυχία τυχόν νομαδικά αρσενικά που εμφανίζονταν. Μέχρι που έφτασε ο 5-μελης συνασπισμός των Majingilanes και τα δεδομένα άλλαξαν…

Τα δύο αδέρφια, με τη γνωστή πυγμή και το θάρρος τους, απομόνωσαν ένα από τα αρσενικά και το σκότωσαν συνοδεία βρυχηθμών. Όταν θέλησαν να αποσυρθούν, όντας ελαφρώς τραυματισμένα, τα υπόλοιπα λιοντάρια των Majingilanes στρίμωξαν τον Kinky Tail και του επιτέθηκαν με αγριότητα. Ο Kinky Tail ήταν πια παρελθόν. Χωρίς τον αχώριστο φίλο του και ανίκανος να υπερασπιστεί τα εδάφη του, ο Mr. T έκανε ένα ταξίδι δύο ετών για να επανενωθεί με τους παλιούς του συντρόφους. Αντίθετα από το αναμενόμενο, αυτοί τον δέχτηκαν πίσω και μάλιστα δεν αντέδρασαν όταν ο Mr. T έκανε αυτό που ήξερε καλά: να σφαγιάσει όλα τα νεαρά λιοντάρια, να τα φάει και να διεκδικήσει την κυριαρχία, πράγμα που κατάφερε.

Μετά από την ξαφνική εξαφάνιση του Rasta και του Pretty Boy, πιθανώς από τα Majingilanes, η ομάδα έμενε εμφανώς αποδυναμωμένη με τρία πλέον, σχετικά ηλικιωμένα αρσενικά, και ελάχιστους απογόνους. Το Μάρτιο του 2012, ένας νέος, 4-μελής συνασπισμός μπήκε στα εδάφη των Mapogos, που υποχώρησαν αμέσως γνωρίζοντας πως δεν έχουν πια την παλιά υπεροχή τους. Ο Mr. T όμως δεν κατάφερε να ξεφύγει από τα πιο νέα και δυνατά λιοντάρια. Είχε έρθει η ώρα του τέλους του, με τον ίδιο σκληρό και βίαιο τρόπο που ο ίδιος σκότωνε κάποτε τους εχθρούς του. Με αμέτρητες πληγές στη ράχη, παράλυτος από τη μέση και κάτω, ο κάποτε ατρόμητος Mr. T δεχόταν συνεχείς επιθέσεις από τα τέσσερα λιοντάρια, επιθέσεις που εναλάσσονταν με διαλείμματα, μέχρι που το απόγευμα τον εγκατέλειψαν ετοιμοθάνατο και μόνο. Στο συγκλονιστικό βίντεο που ακολουθεί, ο φακός κατέγραψε τις τελευταίες στιγμές του άλλοτε Βασιλιά των Λιονταριών:

Μετά το θάνατο του Mr. T, οι εναπομείναντες Makulu και Scar εκδιώχθηκαν από την περιοχή τους από άλλα αρσενικά και περιφέρονταν ως εξόριστοι νομάδες, οι τελευταίοι μιας άλλοτε μεγάλης συμμορίας, ενωμένοι μέχρι το τέλος των ημερών τους. Τελευταία φορά που κάποιος τους είδε μαζί ήταν το Νοέμβρη του 2012, να μοιράζονται ένα γεύμα-βουβάλι. Λίγο μετά, τον Ιανουάριο, ο Makulu εθεάθη μόνος, λίγο πιο έξω από τα όρια του Sabi Sand. Ήταν πλέον 16 ετών και είχε ξεπεράσει κατά πολύ το μέσο όρο ζωής ενός λιονταριού.

Η παρέα των Mapogo δεν υπάρχει πια. Ο νόμος της φύσης είναι ξεκάθαρος: επιβιώνει ο δυνατότερος. Τα Mapogos πολέμησαν άγρια και σκληρά για την επιβίωση και επικράτησή τους και μια μέρα ήρθε η ώρα της ανατροπής τους, όπως συμβαίνει με κάθε μεγάλο ηγέτη. Εξάλλου, τα πράγματα πάντα τείνουν προς μια πιο σταθερή και μετριασμένη κατάσταση και τα Mapogos, αν μη τι άλλο, ξεπέρασαν τα όρια της μετριότητας. Ακόμα και μέσα από τη βίαιη και επιβλητική τους ύπαρξη όμως, τα έξι λιοντάρια του Sabi Sand θα μας θυμίζουν την ομορφιά και την δύναμη που κρύβεται στην άγρια ζωή του πλανήτη μας, τον γεμάτο μυστήριο, θάνατο και αναγέννηση.