Μια από τις πιο συχνές αιτίες παρεξηγήσεων μεταξύ συγγραφέων και αναγνωστών είναι ο εξω-συγγραφικός βίος των πρώτων και το κατά πόσον αυτός είναι συμβατός με τη γενικότερη εικόνα που σχηματίζει ο αναγνώστης γι’ αυτούς μέσα από το έργο τους.

 

Θανάσης Βαλτινός

Όπως ο έρωτας

Επιλογή συνεντεύξεων, 1972-2018

Φιλολογική επιμέλεια – επίμετρο: Κωστής Δανόπουλος

Εκδόσεις: Εστία

Σελ.: 352

Μια από τις πιο συχνές αιτίες παρεξηγήσεων μεταξύ συγγραφέων και αναγνωστών είναι ο εξω-συγγραφικός βίος των πρώτων και το κατά πόσον αυτός είναι συμβατός με τη γενικότερη εικόνα που σχηματίζει ο αναγνώστης γι’ αυτούς μέσα από το έργο τους.

Δύσκολα διαχωρίζεται η ζωή από το έργο – καθώς υπάρχει μια πραγματολογικά ορθή παραδοχή ότι στο έργο του συγγραφέα μοιραία αποτυπώνεται με έναν τρόπο ιδιάζοντα η ζωή του ή ένα μέρος της ζωής του. Έτσι κι αλλιώς, ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος των εξιδανικεύσεων και των εξωραϊσμών.

Οι αποστάσεις είναι πάντα προστατευτικές. Και οι συνεντεύξεις γύρω από τη ζωή και το έργο ενός συγγραφέα τις κρατούν ικανοποιητικά, καθώς μπορούν να τα συνδυάσουν δίχως σχετικά πολλές απώλειες ή παρερμηνείες. Η γενική εντύπωση που προκαλεί ο συγγραφέας είναι άρρηκτα δεμένη με το έργο του, αφού αυτό βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Τα υπόλοιπα έρχονται ως συνέπειές του, όπως το κατά πόσο συμβατή είναι η ζωή του με το έργο του ή το πώς αντιλαμβάνεται κάθε κουλτούρα τον συγγραφέα, την εικόνα του και τον ρόλο του. Για παράδειγμα, στη μεταπολιτευτική περίοδο η κυρίαρχα αποδεκτή εικόνα του συγγραφέα σχετιζόταν με τα πιστοποιητικά της προοδευτικότητάς του.

Για έναν περίεργο λόγο, όχι ανεξήγητο ωστόσο, ο αναγνώστης διψά να ανακαλύπτει τον συγγραφέα στους ήρωές του. Ο συγγραφέας αναπόφευκτα ταυτίζεται με έναν ή και περισσότερους ήρωες του έργου του ή εμπεριέχεται σε αυτούς ακροβατώντας ανάμεσα στη δημιουργική ανάπλαση, τη φαντασία δηλαδή, και την πραγματικότητα. Αυτός είναι ο λόγος που οι συνεντεύξεις, οι εξομολογήσεις και αυτοβιογραφίες των συγγραφέων κερδίζουν το έντονο ενδιαφέρον των αναγνωστών. Πέρα από τη θεμιτή ανθρώπινη περιέργεια, που ωθεί τον αναγνώστη να μάθει όσα περισσότερα γίνεται για έναν γνωστό του (όπως θεωρεί τον αγαπημένο του συγγραφέα), διψά να τον ταυτίσει με το έργο του – κατά κάποιον τρόπο από πραγματικό να τον κάνει φανταστικό, εξιδανικευμένο ήρωα. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι, μέσα από τις συνεντεύξεις του, ο συγγραφέας μπαίνει στον πειρασμό της επαναδιατύπωσης του εαυτού του, της επεξεργασίας του βίου του.

Ο παρών τόμος παραλαμβάνει σαράντα οχτώ συνεντεύξεις του Θανάση Βαλτινού επιλεγμένες από τον επιμελητή της έκδοσης Κώστα Δανόπουλο, σε συνεργασία με τον συγγραφέα, οι οποίες καλύπτουν τη χρονική περίοδο 1972 – 2018, κοντά μισόν αιώνα. Πρόκειται για μια περίοδο ιδιαίτερη καθώς ο κόσμος άλλαζε με ραγδαίους ρυθμούς, δημιουργώντας μια τελείως διαφορετική πραγματικότητα από αυτή του παγιωμένου μεταπολεμικού σκηνικού της χώρας, συμπεριλαμβανομένης και της επτάχρονης δικτατορίας, έτσι που οι αναμνήσεις να αποκτούν ξεχωριστό νόημα και σημασία στον ρευστό παρόντα χρόνο.

Οι συνεντεύξεις έρχονται να συμπληρώσουν το πορτρέτο της ζωής και του έργου του γνωστού συγγραφέα και να καταδείξουν ως μια μορφή βιογραφίας τη συμπόρευση του δημιουργού με τα δημιουργήματά του, με όλον τον αχανή κόσμο των βιβλίων του που εμπεριέχουν ανθρώπους, μνήμες, γεγονότα. Για όσους γνωρίζουν το έργο του Βαλτινού, ο τόμος αυτός έρχεται ως μια συνέχεια, ως «ένα έργο μέσα στο έργο» του συγγραφέα, καθώς τα παραλειπόμενα συμπληρώνουν τη γενική εικόνα του γράφοντος και του έργου του. Ο συγγραφέας μέσα από αυτές τις συνεντεύξεις ξανασυναντιέται με τον γενέθλιο τόπο, τα συγγενικά του πρόσωπα, όλα εκείνα που τον διαμόρφωσαν «για να γεννηθεί και να γίνει συγγραφέας».

Στο βιβλίο παρουσιάζεται η πνευματική του ζωή με έναν τρόπο που να δημιουργείται η αίσθηση στον αναγνώστη μιας δεύτερης ανάγνωσης του Βαλτινού. Οι βίοι των έργων και του ίδιου συμπλέουν μέσα από μια σειρά εξομολογήσεων και ανασυνθέτουν τον κόσμο του συγγραφέα. Ο ωραίος αυτός τόμος συμπληρώνεται από ένα εμπεριστατωμένο και κατατοπιστικό επίμετρο του επιμελητή της έκδοσης και με μια σειρά «βιογραφικών» φωτογραφιών του Θανάση Βαλτινού, που κι αυτές διηγούνται τις δικές τους ιστορίες.