Η Ιστορία είναι ο εφιάλτης των ισχυρών, καθώς γνωρίζουν ότι είναι η μόνη… αρμόδια να αποτιμήσει τις πράξεις τους, να κάνει τον τελικό λογαριασμό και να τους κατατάξει εκεί που τους πρέπει. Παρ’ όλα αυτά, ελάχιστοι από τους πρόσκαιρα τρανούς (αλίμονο, τίποτε δεν κρατά αιώνια) αποφεύγουν τον πειρασμό να επιχειρήσουν να (ξανα)γράψουν την Ιστορία τους.

Η Ιστορία είναι ο εφιάλτης των ισχυρών, καθώς γνωρίζουν ότι είναι η μόνη… αρμόδια να αποτιμήσει τις πράξεις τους, να κάνει τον τελικό λογαριασμό και να τους κατατάξει εκεί που τους πρέπει. Παρ’ όλα αυτά, ελάχιστοι από τους πρόσκαιρα τρανούς (αλίμονο, τίποτε δεν κρατά αιώνια) αποφεύγουν τον πειρασμό να επιχειρήσουν να (ξανα)γράψουν την Ιστορία τους.

Κάθε άνθρωπος θα ήθελε να μπορούσε να διορθώσει τα λάθη του. Οι «μεγάλοι» θέλουν να τα σβήσουν. Και φροντίζουν γι’ αυτό εν ζωή, αλλά και μετά θάνατον, μέσω του συστήματος που ίδρυσαν και ανάθρεψαν κατά τα χρόνια της παντοδυναμίας τους. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μαχητή της υστεροφημίας.

Μια τέτοια μάχη, για την υστεροφημία του «πατριάρχη» της σύγχρονης Δεξιάς, δόθηκε την περασμένη εβδομάδα. Πολιτικοί επίγονοι και κληρονόμοι οργάνωσαν τη φιέστα στο Μέγαρο, εκεί όπου χορηγοί και επιχορηγούμενοι «μιλούν» για την «τέχνη» του… εφικτού.

Στην εν λόγω μάζωξη ήταν σχεδόν όλοι όσοι γνωρίζουν τι πρέπει να θυμούνται και τι πρέπει να διαγραφεί. Όχι μόνο από το μυαλό τους, αλλά από τη συλλογική μνήμη. Ήταν όμως και κάποιοι οι οποίοι θέλουν να εκφράζουν και να εκπροσωπούν αυτούς οι οποίοι δεν έχουν κανέναν λόγο να ξεχάσουν. Να ξεχάσουν τι ακριβώς ήταν, ποιους εκπροσωπούσε και τι έκανε – πολλές φορές πάνω στο πετσί τους ο – πολλάκις διαφημισθείς, αλλά ουδέποτε καθιερωθείς ως «εθνάρχης» – Καραμανλής.

Το «Π» από γεννησιμιού του υπήρξε πάντοτε πολιτικά απέναντι στον άνθρωπο τον οποίο η Δεξιά επιχείρησε να αναδείξει σε «εθνάρχη». Το θέμα δεν ήταν προσωπικό. Απλώς το «Π», ως άποψη, νοοτροπία και στάση, εξέφραζε αυτούς που δεν θέλουν να ξεχνούν και αυτούς που δεν επιθυμούν την αναθεώρηση της Ιστορίας ώστε να προσαρμόζεται στα κέφια αυτών που τη θέλουν στα στενά μέτρα τους.
Άλλωστε η ιστορική περίοδος την οποία «σφράγισε» ποικιλοτρόπως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είναι ακόμα νωπή.

Για πολλά χρόνια μάλιστα «συνοδοιπορήσαμε» (άνευ παρεξηγήσεως), με τις δύο προεδρικές θητείες του Κ.Κ. να συμπεριλαμβάνονται ολόκληρες στην παράλληλη πορεία μας. Επιπλέον, πέρα από την πολιτική (μη) σχέση μας, μας… συνέδεε και μια μοιραία σύμπτωση: είχαμε (σχεδόν) κοινά γενέθλια: 8 Μαρτίου ο «εθνάρχης», 9 Μαρτίου το «Π».

Γι’ αυτό το «Π» αφιέρωσε ουκ ολίγα πρωτοσέλιδα και πολύ περισσότερα ρεπορτάζ και αφιερώματα στον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Και στα τελειώματα της δεύτερης πρωθυπουργικής του περιόδου, την οποία εγκατέλειψε το 1980 εν όψει της συντριβής της Νουδούλας από το ΠΑΣΟΚ για να καταφύγει στην Προεδρία της Δημοκρατίας και κατά τη διάρκεια των προεδρικών του θητειών αλλά και στο μεσοδιάστημά τους. Η δύναμη της σάτιρας άλλωστε είναι από τη φύση της αποκαθηλωτική. Πολύ περισσότερο και από την υπενθύμιση των πεπραγμένων ενός πολιτικού ανδρός…

Η ιστορία του Κωνσταντίνου Καραμανλή είναι, όπως είπαμε, νωπή, και η διαδρομή και τα πεπραγμένα του εξακολουθούν να βρίσκονται υπό αποτίμηση. Γι’ αυτό ίσως συνεχίζονται τόσο έντονα και οι προσπάθειες «βελτίωσης» και ωραιοποίησης αυτής της πορείας.

• Ας ρίξουμε μια ματιά λοιπόν, για να μαθαίνουν οι νεότεροι και να ενθυμούνται οι πιο παλιοί τι ακριβώς δόξασαν την περασμένη βδομάδα οι συγκεντρωθέντες στο Μέγαρο.

• Ας θυμηθούμε τον πολιτικό τον οποίο δόξασε ακόμη και ο πρόεδρος της «ριζοσπαστικής αριστερής» αξιωματικής αντιπολίτευσης, σε μια προσπάθειά του να κάνει πιο οικείο στο πολιτικό Κέντρο αυτόν τον «ριζοσπαστισμό», που κατά την κρίση κάποιων εμποδίζει την απογείωση του κόμματος προς την εξουσία.

Ο «κατάλληλος» άνθρωπος

Το όνομα του Καραμανλή έγινε γνωστό στο πανελλήνιο από τη θητεία του ως υπουργού Δημοσίων Έργων στην κυβέρνηση Παπάγου (1952-1955). Εκείνη ακριβώς τη – μετεμφυλιακή – περίοδο, με αμερικάνικο χρήμα, εδραιώθηκε η νέα επιχειρηματική και πολιτική τάξη της χώρας. Εκεί, σε αυτήν τη θεμελίωση, ο Καραμανλής βρέθηκε εκεί ακριβώς που έπρεπε.

Έχοντας μπει για τα καλά στο παιχνίδι της μοιρασιάς της πίτας ως υπουργός Δημοσίων Έργων έφαγε στη στροφή τους «φυσικούς διαδόχους» τού αποθανόντος ηγέτη της Δεξιάς Αλέξανδρου Παπάγου, καθώς ο βασιλιάς Παύλος (χρησιμοποιώντας τη θεωρία του κουπουρού) τον «έχρισε» ηγέτη του Λαϊκού Συναγερμού (πολλοί λένε ότι τον επέβαλε η… Φρειδερίκη) αναθέτοντάς του τον σχηματισμό της κυβέρνησης στις 5 Οκτωβρίου 1955.

Οι αντιπρόεδροι της κυβέρνησης Παπάγου, Στέφανος Στεφανόπουλος και Παναγιώτης Κανελλόπουλος, οι οποίοι έως τότε θεωρούνταν οι φυσικοί συνεχιστές του Παπάγου στην ηγεσία της τότε Δεξιάς, υποχρεώθηκαν να σιωπήσουν. Βασιλική διαταγή και τα σκυλιά δεμένα…

Ο Καραμανλής θέλησε να βάλει τη δική του σφραγίδα στην πολιτική ζωή της χώρας και ίδρυσε (μετονομάζοντας τον Λαϊκό Συναγερμό) νέο κόμμα, την Εθνικήν Ριζοσπαστικήν Ένωσιν (ΕΡΕ). Προσέφυγε στις κάλπες τον Φεβρουάριο του 1956 και, παρά το γεγονός ότι ήρθε δεύτερος, τις κέρδισε (!) καθώς οι νικητές, εκτός από την Ιστορία, γράφουν και τους εκλογικούς νόμους.

Εν προκειμένω, ίσχυσε το περίφημο «τριφασικό», το οποίο απέτρεψε τη νίκη της Δημοκρατικής Ένωσης, η οποία αποτελούνταν από επτά κόμματα, μεταξύ των οποίων και η «κόκκινη» ΕΔΑ, την οποία πρώτη φορά αποδέχονταν να «συναναστραφούν» πολιτικά τα αστικά κόμματα. Αποτέλεσμα: ΕΡΕ 47,3%, Δημοκρατική Ένωση 48,15%, αλλά με αυτό το εκλογικό πραξικόπημα η ΕΡΕ κερδίζει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και ο Καραμανλής σχηματίζει τη δεύτερη κυβέρνησή του, δηλαδή οι ηττημένοι έγιναν νικητές!

Η επικράτηση στη συνέχεια σε δύο ακόμη εκλογικές αναμετρήσεις, το 1958 και το 1961, επέτρεψαν στον «εθνάρχη» να διατηρήσει αδιάλειπτα την εξουσία για μία οκταετία (1955-1963).

Σε αυτήν την πρώτη του περίοδο ο Καραμανλής έβαλε τη σφραγίδα του σε κρίσιμα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής με την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ, την εκκίνηση διαπραγματεύσεων ένταξης στην τότε ΕΟΚ (το 1961 η Ελλάδα έγινε το πρώτο συνδεδεμένο μέλος της) και τη δημιουργία των προϋποθέσεων για τη θλιβερή κατάληξη του Κυπριακού προβλήματος, με τις Συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου (1959).

Με αυτές τις συμφωνίες τερματίστηκε η βρετανική κυριαρχία επί της Κύπρου και ιδρύθηκε ανεξάρτητο κυπριακό κράτος, με εγγυήτριες δυνάμεις την Ελλάδα, την Τουρκία και τη Μεγάλη Βρετανία με δικαίωμα στρατιωτικής παρέμβασης. Επρόκειτο, κατά πολλές εκτιμήσεις σημερινών «καραμανλικών», για τις συμφωνίες που στέρησαν από τον Καραμανλή τον επίζηλο τίτλο του «εθνάρχη».

Η πρώτη κυβερνητική οκταετία του Κωνσταντίνου Καραμανλή διακόπηκε με την παραίτησή του, τον Ιούνιο του 1963, ύστερα από διαφωνία με τον βασιλιά Παύλο, η οποία σηματοδότησε τη ρήξη του με τα Ανάκτορα. Η κρίση δεν ήταν ανεξάρτητη από το κλίμα πολιτικής έντασης εκείνης της εποχής, την οποία πυροδότησαν οι πολιτικές επιλογές και κυβερνητικές πρακτικές του «εθνάρχη».

Οι Μαυρογιαλούροι
 
 
Προφανώς δεν είναι τυχαίο ότι εκείνη την πρώτη περίοδο της «βασιλείας» Καραμανλή ο ελληνικός κινηματογράφος κατοχύρωσε ως σήμα κατατεθέν της εποχής τα… αρπακτικά του Μαυρογιαλούρου.

• Τότε προέκυψε η ιστορία με τα «βραχώδη οικόπεδα» της Φιλοθέης. Η περιοχή – φιλέτο τελικά εντάχθηκε στο Σχέδιο και στη συνέχεια ξέσπασε το σκάνδαλο με τα έξι «οικόπεδα», τα οποία είχε αγοράσει στην επίμαχη περιοχή ο τότε πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές. Αργότερα, τα μισά οικόπεδα πωλήθηκαν και τα υπόλοιπα δωρήθηκαν στο Ίδρυμα Καραμανλή, όπου οικοδομήθηκε το κτήριο του Ιδρύματος.

• Τότε είχαμε την ηλεκτροδότηση της «Πεσινέ» με όρους σκανδαλωδώς ευνοϊκούς. Λίγο αργότερα, με απόφαση της Βουλής (Φεβρουάριος του 1965), παραπέμφθηκαν σε ειδικό δικαστήριο ο «εθνάρχης» Κ. Καραμανλής και οι Π. Παπαληγούρας και Ν. Μάρτης για την «Πεσινέ». Επίσης επτά υπουργοί και δυο υφυπουργοί του αντιμετώπισαν – σε κοινοβουλευτικό επίπεδο – κατηγορίες περί βλάβης του Δημοσίου.

• Τότε χτίστηκε το καζίνο της Πάρνηθας, το περίφημο Μον Παρνές, που ήταν «όραμα» του εθνάρχη και ανέλαβε να υλοποιήσει ο «εθνικός» – την περίοδο εκείνη – εργολάβος Αριστείδης Αλαφούζος. Ναι, πρόκειται για τον πατριάρχη της γνωστής οικογένειας, που τα χοντρά λεφτά από τις κατ’ ανάθεση εργολαβίες της εποχής τα έκανε αργότερα (μονοπύθμενα) καράβια, media και… ποδοσφαιρικές ομάδες.

• Στην περίπτωση του Καζίνο της Πάρνηθας ο εργολάβος πάντως κάτι παραπάνω θα ωφελήθηκε, αφού το Μον Παρνές, με αρχικό κόστος κοντά στα 35-40 εκατ. δραχμές, έφτασε να στοιχίσει τελικά 150!!! Έκτοτε, με βάση την παράδοση που θεμελίωσε ο «εθνάρχης», οι κυβερνήσεις που ακολούθησαν ανέβασαν σε κορυφαία επίπεδα τις υπερκοστολογήσεις, κατορθώνοντας για παράδειγμα το ένα χιλιόμετρο ελληνικής οδοποιίας να κοστίζει έξι με επτά φορές παραπάνω απ’ ό,τι στην υπόλοιπη Ευρώπη.

• Τότε είχαμε τον… Μπακαλιάρο του Αχιλλέα (αδελφού του εθνάρχη), για τον οποίο οι νεότεροι μάλλον δεν έχουν ακούσει τίποτε. Ωστόσο οι παλιότεροι θυμούνται το σκάνδαλο του μπακαλιάρου, όταν η κυβέρνηση της ΕΡΕ, υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ψήφισε νόμο που καθιέρωνε στη χώρα μας το μονοπώλιο μπακαλιάρου, ο οποίος την εποχή εκείνη ήταν βασικό είδος διατροφής. Το μονοπώλιο, βεβαίως, ανήκε στον αδελφό του Καραμανλή. Οι πολιτικοί επίγονοι του «εθνάρχη» τίμησαν και αναβάθμισαν την πρακτική του ποντάροντας σε εθνικούς προμηθευτές και εργολάβους…

Είναι προφανές ότι μέσα σ’ ένα τέτοιο κλίμα η δημοκρατία, αντί να ευδοκιμήσει, αισθάνεται ένα είδος ασφυξίας. Το ίδιο και η αξιοκρατία, η διαφάνεια και μια σειρά από άλλες αξίες, τις οποίες η σύγχρονη Ελλάδα ψάχνει με το φανάρι σαν σύγχρονος Διογένης. Από την εποχή του «εθνάρχη», προχουντική και μεταπολιτευτική, είχαμε ακόμη πολλά, τα οποία δύσκολα χωρούν σε ένα μόνο αφιέρωμα – κανονικά θα έπρεπε να γράψουμε… βιβλίο:

• Τις εκλογές του 1961 (βίας και νοθείας), στις οποίες, όπως οι περισσότεροι γνωρίζουν, ψήφισαν και τα δέντρα.
• Την Ελλάδα των πιστοποιητικών «κοινωνικών φρονημάτων».
• Το συστηματικό «φακέλωμα».
• Το αδυσώπητο κυνηγητό των αριστερών, των δημοκρατών.
• Τα τρίκυκλα και τους «Γκοτζαμάνηδες» που δολοφονούσαν τον Γρηγόρη Λαμπράκη.
• Τις δολοφονίες από τις… εκδημοκρατισμένες αστυνομικές μονάδες αποκατάστασης τάξης των Κουμή και Κανελλοπούλου.

Ιστορία σημαίνει μνήμη

Τι έπραξε, λοιπόν, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής για να φιλοδοξούν οι πολιτικοί του απόγονοι να του αποδώσουν τον «τίτλο τιμής» του εθνάρχη; Σίγουρα έπραξε πολλά, ωστόσο υπάρχει ένα δεύτερο κρίσιμο ερώτημα: Για ποιους;

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής υπήρξε ένας σημαντικός, ο σημαντικότερος ίσως μεταπολεμικά, εκπρόσωπος της οικονομικής και πολιτικής τάξης, την οποία επαξίως εκπροσωπούσε. Αυτός προώθησε τις κεντρικές πολιτικές επιλογές που διασφάλισαν τα προνόμια και την ευδαιμονία της.  Υπ’ αυτήν την έννοια, του αξίζουν τιμές και έπαινοι απ’ όσους μοιράστηκαν το παντεσπάνι.
Είναι όμως ελάχιστοι, για να καταφέρουν να πείσουν την Ιστορία πως ο Καραμανλής ήταν «εθνάρχης».

Λεζάντες των πρωτοσέλιδων που εμφανίζονται στην Photo Gallery
 
1. Ο Καραμανλής, και τις δύο φορές που εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας, δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την υποστήριξη πολιτικών δυνάμεων πέραν της Δεξιάς. Το πρωτοσέλιδο του «Π» είναι χαρακτηριστικό

2. Περί της καραμανλικής οικογενειοκρατίας στην πολιτική ζωή του τόπου. Το «Π» σχολιάζει τα πρώτα βήματα του Κώστα Καραμανλή, ο οποίος (για να είμαστε δίκαιοι) μπορεί να ήταν ανιψιός του «εθνάρχη», αλλά υπήρξε αυτόφωτος και έκανε τα εντελώς δικά του – κατάδικά του – λάθη

3. Η υποτέλεια και τα δώρα σε «φίλους» και προστάτες δεν ήταν κάτι άγνωστο ούτε στον «άτεγκτο» Κωνσταντίνο Κ.

4. Δικαιοσύνη κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της προσπάθειας του «εθνάρχη» να διεκδικήσει τη δεύτερη προεδρική του θητεία. Παρά την προσπάθεια το 1985, δεν του «έκατσε» ο Αντρέας…

5. Αν κάτι χαρακτήριζε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, αυτό ήταν η υπεροψία. Ο «θεός» του εγχώριου πολιτικού βίου, άλλωστε, φρόντισε αυτό να το διεκδικήσει και μετά θάνατον, αφού εξασφάλισε διά νόμου το δικαίωμα να ταφεί στα αγαπημένα του ιδιωτικά βραχώδη οικόπεδα…

6, 7. Ο Πρόεδρος μιας χώρας που κατά δήλωσή του είναι «απέραντο φρενοκομείο» δεν θα μπορούσε να εικονογραφηθεί με διαφορετικό τρόπο

8. Οι… «χρησμοί» προκαλούσαν τριγμούς αλλά και χαμόγελα

9. Επίμονος και ισχυρογνώμων

10. Το τελευταίο αντίο του "Π" στον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Χωρίς λόγια…