Το νησάκι Κλείσοβα ήταν το τελευταίο προπύργιο άμυνας πριν από τα τείχη του Μεσολογγίου. Στις 25 Μαρτίου 1826 οι Τούρκοι με 6.000 άνδρες επιτέθηκαν στους 131 υπερασπιστές του αυτοσχέδιου οχυρού. Εκεί δόθηκε μία από τις πιο συγκλονιστικές και θρυλικές μάχες της παγκόσμιας στρατιωτικής ιστορίας.

Το Μεσολόγγι τον Απρίλιο του 1826, σχεδόν έναν χρόνο μετά την έναρξη της τρίτης πολιορκίας από τον Κιουταχή, άντεχε. Οι κάτοικοι έδιναν την ύστατη και κορυφαία πατριωτική μάχη ενάντια στους Οθωμανούς, με πενιχρά μέσα και ανυπολόγιστες θυσίες. Ο εκνευρισμός του σουλτάνου για την αδυναμία του πολυάριθμου στρατού του Κιουταχή να εκπορθήσει την πόλη τον οδήγησε στην απόφαση να στείλει τον Δεκέμβριο του 1825 και τον Ιμπραήμ πασά της Αιγύπτου, για να κυριεύσει με τον στρατό του τους ανυπότακτους Ελληνες. Η αλαζονεία του πασά ισοπεδώθηκε πάνω στα τείχη του Μεσολογγίου, που όταν τα αντίκρισε πρώτη φορά, είπε περιφρονητικά στον Κιουταχή «αυτόν τον φράκτη δεν μπορείς να ρίξεις;».

Τρεις μήνες μετά τη σύμπραξη Ιμπραήμ και Κιουταχή, οι Μεσολογγίτες έφεραν σε αδιέξοδο το εκστρατευτικό σώμα των Οθωμανών, οι οποίοι αποφάσισαν να καταστρώσουν άλλο σχέδιο. Συμφώνησαν ότι θα έπρεπε να αποκλείσουν την πόλη, τόσο από τη στεριά όσο και από τη θάλασσα. Εμπόδιο ήταν τα οχυρωμένα νησάκια που προστάτευαν το Μεσολόγγι και εξασφάλιζαν τον στοιχειώδη ανεφοδιασμό. Το πιο κοντινό, σε απόσταση μικρότερη των δύο χιλιομέτρων, ήταν η Κλείσοβα, που στεκόταν άγρυπνος φρουρός στην είσοδο της λιμνοθάλασσας. Η νησίδα είχε περίμετρο περίπου 300 βήματα και περιβαλλόταν από πρόχωμα ύψους περίπου δύο μέτρων, ώστε να μην μπαίνει μέσα η θάλασσα και πλημμυρίζει. Την εκπόρθηση του ελληνικού οχυρού ανέλαβε προσωπικά ο Κιουταχής, με δύναμη 3.000 ανδρών. Η μάχη που έγινε εκεί, την 25η Μαρτίου 1826, θεωρείται μία από τις θρυλικές της παγκόσμιας στρατιωτικής ιστορίας, αλλά παραμένει παραγνωρισμένη γιατί αυτή η ελληνική νίκη δεν μπόρεσε να αλλάξει την τύχη της ιερής πόλης της επανάστασης.

Η φρουρά του νησιού αποτελούνταν από 131 άνδρες, κυρίως Μεσολογγίτες, αλλά και ψαράδες της ευρύτερης περιοχής. Φρούραρχος ήταν ο Χριστόδουλος Χατζηπέτρος με 70 άνδρες, αλλά τα καθήκοντα του επικεφαλής ασκούσε, λόγω ασθενείας του, ο υποσωματάρχης Παναγιώτης Σωτηρόπουλος, που είχε μεγάλη εμπειρία στις οχυρώσεις. Μάλιστα, ήταν ειδικός στα λαγούμια, δηλαδή την υπονόμευση των εχθρικών οχυρώσεων με τη διάνοιξη υπονόμων κάτω από τις εχθρικές θέσεις. Ο Σωτηρόπουλος έσπευσε και οχύρωσε το νησάκι, ύψωσε το ανάχωμα, ενώ είχε και την έμπνευση να τοποθετήσει στη ρηχή λιμνοθάλασσα πασσάλους περιμετρικά, έτσι ώστε τα εχθρικά πλοιάρια να μην προσεγγίζουν.

Επιπλέον, μετέτρεψε τον μικρό ναό της Αγίας Τριάδας σε φρούριο, με την τοποθέτηση δύο πυροβόλων των 18 λίτρων και δύο μικρότερων που έβλεπαν στα ανοιχτά της λιμνοθάλασσας αλλά και προς το Μεσολόγγι. Στη θαλάσσια περιοχή έκαναν περιπολίες λέμβοι, υπό τις διαταγές του Σπυρίδωνα Τρικούπη και του Δήμου Δενδραμή. Τις κρίσιμες στιγμές της μάχης που ακολούθησε, ο Τρικούπης τραυματίστηκε βαριά και οι διασωθέντες από το πλήρωμά του κατέφυγαν στην Κλείσοβα και ενίσχυσαν την άμυνα.

Η συντριβή του Κιουταχή. Η επίθεση του Κιουταχή έγινε με το πρώτο φως της ημέρας, αιφνιδιαστικά, με παραπλανητικά πυρά προς την πόλη, στα οποία απάντησαν τα παραλιακά κανονιοστάσια του Μεσολογγίου. Ο στόλος των Τούρκων όμως άλλαξε ξαφνικά κατεύθυνση και στράφηκε με ορμή κατά της Κλείσοβας, με σφοδρό και συνεχή βομβαρδισμό. Τότε, ο Σουλιώτης οπλαρχηγός Κίτσος Τζαβέλας έκανε μια παράτολμη καταδρομική επιχείρηση και έφυγε από το Μεσολόγγι με οκτώ άνδρες, πέρασε μέσα από τον εχθρικό στόλο και με τα πλοιάριά του έφτασε στο νησί για να μοιραστεί τον σχεδόν σίγουρο θάνατο με τους υπερασπιστές του.
Ηταν αποφασισμένος για όλα και το απέδειξε με κάθε τρόπο τις ώρες που ακολούθησαν.

Ο Κιουταχής επιχείρησε ανεπιτυχώς έξι επιθέσεις, τη μία μετά την άλλη. Οι Τούρκοι όμως έπεφταν πάνω στα εύστοχα και καταιγιστικά πυρά των Ελλήνων, που είχαν οχυρωθεί στη στέγη της εκκλησίας. Το τέχνασμα με τους πασσάλους είχε πιάσει, καθώς οι αποβατικές λέμβοι σταματούσαν και οι εισβολείς, για να φτάσουν σε θέση βολής, αναγκάζονταν να προχωρήσουν με τα πόδια μέσα στα ρηχά νερά. Στην τελευταία έφοδο επικεφαλής τέθηκε ο ίδιος ο Κιουταχής, για να εμψυχώσει τους άνδρες του, αλλά χτυπήθηκε στην κνήμη και τραυματισμένος αποσύρθηκε από τη μάχη. Η αποχώρηση του Τούρκου αρχιστράτηγου προκάλεσε πανικό στον στρατό του και έτσι άρχισε η άτακτη φυγή. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν περισσότεροι από 1.500 Τούρκοι.

Η ήττα του Ιμπραήμ

Οι τρομακτικές απώλειες και η αποτυχία του Κιουταχή να καταλάβει μια νησίδα που υπερασπίζονταν ελάχιστοι μαχητές έκαναν έξαλλο τον Ιμπραήμ, ο οποίος ανέλαβε να σβήσει από τον χάρτη την κουκίδα με το όνομα Κλείσοβα. Διέθεσε τρία τάγματα, αποτελούμενα από 3.000 άνδρες, με επικεφαλής τον Χουσεΐν Μπέη. Τα αιγυπτιακά πλοιάρια κύκλωσαν το νησί και λογχοφόροι στρατιώτες εφόρμησαν κατά του μοναδικού οχυρώματος της Αγίας Τριάδας. Ο Κίτσος Τζαβέλας όμως είχε σχεδιάσει να χτυπήσει όταν ο εχθρός θα αισθανόταν πολύ σίγουρος ότι είχε φτάσει κοντά. «Καμία βολή χαμένη» ήταν η εντολή του. Οταν διέταξε «πυρ ομαδόν», η πρώτη αιγυπτιακή γραμμή σωριάστηκε. Το θέαμα ήταν τόσο σοκαριστικό, που οι επιτιθέμενοι σάστισαν. Ακολούθησαν νέα πυρά και η διάλυση του μετώπου των Τουρκοαιγυπτίων. Ο Χουσεΐν έκανε πέντε αλλεπάλληλες εφόδους, χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Οι βολές των Ελλήνων ήταν τόσο εύστοχες, που είχαν αναθαρρήσει και πολεμούσαν πλέον έξω από την εκκλησία, πίσω από το ανάχωμα, και εξόντωναν όλους όσους προσέγγιζαν. Οταν η θάλασσα γέμισε πτώματα, ο Χουσεΐν σηκώθηκε όρθιος στη βάρκα του για να εμψυχώσει τους στρατιώτες του. Δεν πρόλαβε να δώσει νέες εντολές, γιατί ο Σωτηρόπουλος τον εντόπισε, πιθανότατα από την χρυσοποίκιλτη στολή του, τον πυροβόλησε και τον έριξε κάτω νεκρό. Ο θάνατος του γαμπρού του Ιμπραήμ διέλυσε κάθε έννοια πειθαρχίας. Ακολούθησε ηρωική έφοδος της ελληνικής φρουράς με επικεφαλής τον Τζαβέλα, που καταδίωξε τους αντιπάλους του μέσα στη λιμνοθάλασσα και τους εξόντωσε μαζικά. Η εικόνα της υποχώρησης του τουρκοαιγυπτιακού στρατού κινητοποίησε και άλλες δυνάμεις Μεσολογγιτών από τη στεριά, που κατάφεραν να μπουν στη μάχη και να κυνηγήσουν τον εχθρό μέχρι τέλους. Ετσι βγήκε ο θρύλος ότι «τις νύχτες βογκά το αίμα των Αιγυπτίων» στην Κλείσοβα.

Εκείνο το βράδυ χάθηκαν χιλιάδες στρατιώτες του Ιμπραήμ. Ο τελικός απολογισμός της πολιορκίας της Κλείσοβας ήταν δραματικός για τους Τούρκους. Αλλοι υπολογίζουν τις απώλειές τους σε 2.500 και άλλοι σε 3.500 νεκρούς. Οι αριθμοί είναι ενδεικτικοί του μεγέθους της μάχης. 131 Ελληνες μαχητές υπερασπίστηκαν επιτυχώς μια νησίδα 300 μέτρων, απέναντι σε δύο στρατούς συνολικής δύναμης 6.000 ανδρών. Απέκρουσαν έντεκα αλλεπάλληλες επιθέσεις και έγραψαν ιστορία. Η μεγαλειώδης νίκη δυστυχώς έμεινε ανεκμετάλλευτη και γρήγορα ξεχάστηκε, υπό το βάρος της αιματοβαμμένης Εξόδου και της πτώσης του Μεσολογγίου που ακολούθησε. Οπως ειπώθηκε αργότερα, εάν οι πολιορκημένοι αποφάσιζαν εκείνο το βράδυ να κάνουν την Εξοδο, «όλοι θα εσώζοντο και κανείς δεν θα έπιπτε».

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.