Είναι σοβαρός, πολλές φορές βαρύς, ενίοτε εριστικός και κάποιες φορές ανατρεπτικός. Ακόμα και οι εχθροί του, όμως, παραδέχονται ότι έχει μεγάλο ταλέντο.

Είναι σοβαρός, πολλές φορές βαρύς, ενίοτε εριστικός και κάποιες φορές ανατρεπτικός. Ακόμα και οι εχθροί του, όμως, παραδέχονται ότι έχει μεγάλο ταλέντο. Πρόσφατα απασχόλησε την κοινή γνώμη για λόγους εξωθεατρικούς, με τη γνωστή περιπέτειά του με την εφορία. Ο ίδιος πιστεύει ότι στοχοποιήθηκε επειδή αυτά που λέει ενοχλούν. Το φετινό καλοκαίρι θα μας απασχολήσει ξανά,
με μια καλλιτεχνική ανατροπή: Θα ερμηνεύσει τη Μήδεια, έναν εμβληματικό γυναικείο ρόλο, σε σκηνοθεσία Σπύρου Ευαγγελάτου (Επίδαυρος 5 και 6 Ιουλίου). Και σίγουρα θα συζητηθεί και πάλι

Πώς σκεφτήκατε να παίξετε τη Μήδεια, έναν γυναικείο ρόλο;
Είναι μία παλιότερη ιδέα, που επανήλθε. Με τον σκηνοθέτη Σπύρο Ευαγγελάτο έχουμε την ίδια οπτική για το έργο, οπότε η συνεργασία προχώρησε με τους πιο φυσιολογικούς τρόπους. Η Μήδεια δεν είναι ένα δράμα, δεν πρόκειται, δηλαδή, απλώς για το δράμα μιας γυναίκας που προδόθηκε από τον άντρα της και σκότωσε τα παιδιά της για να τον εκδικηθεί. Η Μήδεια του Ευριπίδη ουσιαστικά κινείται στην εξής βασική θεματική: Στον τρόπο με τον οποίο ο άνθρωπος αντιμετωπίζει την ίδια τη φύση, και δεν μιλώ μόνο οικολογικά. Η οποιαδήποτε αποξένωση του ανθρώπου από τη φύση είναι το πρώτο βήμα για να ακουμπήσει τον χώρο της δικής του καταστροφής. Η φύση τιμωρεί αυτόν που έχει την ανόητη έπαρση να νομίζει ότι είναι ένα σώμα έξω από αυτήν. Αυτό συμβαίνει ακριβώς και στη Μήδεια. Στη Μήδεια ουσιαστικά είναι η φύση, η οποία τιμωρεί τον επηρμένο αντρικό ανθρωποκεντρικό λόγο σκέψης.

Η πράξη της Μήδειας δεν έχει να κάνει με τη ζήλια, έστω σε πρώτο επίπεδο;
Καθόλου. Μέσα στο αρχαίο ελληνικό κείμενο δεν υπάρχει ούτε ένα τέτοιο στοιχείο. Δεν την ενδιαφέρει τη Μήδεια κατά πόσο ο σύζυγός της την πρόδωσε. Την ενδιαφέρει ότι πρόδωσε τις αξίες του, τη δική του πίστη, τους δικούς του όρκους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις ετυμολογικές αξίες που υπάρχουν εδώ. Ο Ιάσων στα αρχαία ελληνικά είναι «ο έχων ανάγκη θεραπείας» και η Μήδεια – medicine σημαίνει προνοώ, σκέφτομαι, προστατεύω και γιατρεύω.
Ο αρσενικός τρόπος σκέψης έχει ανάγκη θεραπείας, έστω και αν πρέπει να περάσει από τον χώρο της τιμωρίας. Μία δεύτερη θεματική στην τραγωδία είναι η σύγκρουση μεταξύ αρσενικού και θηλυκού. Το θηλυκό στο συγκεκριμένο έργο συγκρούεται και τιμωρεί την αρσενική έπαρση.

Η Μήδεια ερμηνευμένη από έναν άνδρα υπογραμμίζει τον άφυλο χαρακτήρα της;
Υπάρχουν δεκάδες άρθρα, βιβλία και αναλύσεις που μιλούν για την περίφημη αρρενωπότητα της Μήδειας. Αυτό που μας οδήγησε να ερμηνευτεί η Μήδεια από έναν άνδρα είναι να μπορέσει ο ηθοποιός με τον αρσενικό του ήχο να αποχυμοποιήσει μία συναισθηματική προγραμματική ατμόσφαιρα, που θα μπορούσε να δημιουργηθεί από μία γυναίκα, και με αυτό τον τρόπο να απομακρύνει τη σκέψη του θεατή από την ηθογραφία του «ο άντρας μου με απάτησε».

Αυτό δεν είναι απλό.
Δεν είναι απλό για πολλούς λόγους. Πρώτα απ’ όλα γιατί, ας μην κοροϊδευόμαστε, ζούμε σε εποχές ανεκδοτολογικές και γηπεδικές, κατ’ επέκταση η ατραξιόν ενός άντρα να ερμηνεύει τη Μήδεια προηγείται μιας ερμηνείας ή ανάγνωσης. Αυτό ας ελπίσουμε ότι στα πρώτα λεπτά της παράστασης θα κερδηθεί.

Σας αρέσουν οι υποκριτικές προκλήσεις;
Όχι, για μένα δεν υπάρχουν προκλήσεις. Ούτε προκαλούμαι, ούτε προκαλώ. Από μία ηλικία και έπειτα, οι σχέσεις σου με το γνωστικό αντικείμενο της δουλειάς σου αποκτούν κάτι το ιδιαίτερα προσωπικό. Άρα έννοιες όπως πρόκληση, επιτυχία, αποτυχία δεν υπάρχουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι στο τέλος της ημέρας δεν έχεις την αγωνία αν θα πάει καλά, αν θα ενδιαφερθεί ο κόσμος.

Έχετε παίξει σχεδόν τα πάντα. Όλο τον Σαίξπηρ, τους κλασικούς Ευριπίδη, Σοφοκλή, Αισχύλο, είστε από μόνος σας ένα ρεπερτόριο κρατικού θεάτρου.
Το οποίο, σας διακόπτω, δεν έχει πάρει λεφτά ποτέ από το κράτος.

Το ξέρω. Ήθελα, όμως, να ρωτήσω αν έχετε τελειώσει με αυτά τα έργα, αν φτάσατε τον Οιδίποδα, ας πούμε, εκεί που τον θέλατε. Υπάρχει αυτό που λέμε πείρα τελικά;
Δεν την ξέρω αυτή τη λέξη. Ίσως να με βοηθάει και το αντικείμενο της τέχνης μου, που έχει σχέση με τον παρόντα χρόνο πάντα. Όταν χρησιμοποιείς τη λέξη πείρα ή εμπειρία, συνομιλείς με ένα παρελθόν προσπαθώντας να δεις τα λάθη που έχεις κάνει. Όμως, τότε ήταν άλλη χρονική στιγμή, κι εσύ ένας άλλος άνθρωπος. Όχι, δεν έχω τελειώσει με τον Οιδίποδα, τον Άμλετ, και νομίζω ότι είμαι ο μόνος ηθοποιός που επανέρχεται σε αυτά τα έργα ανά δεκαετία.

Γιατί νιώθετε την ανάγκη να το κάνετε;
Πιστεύω ότι έτσι βρίσκει κανείς τις πιθανότητες να καταλάβει τον τρόπο μεταμόρφωσής του. Τα συμπεράσματα που βγάζεις καμιά φορά ίσως δεν είναι και τα καλύτερα.

Είναι συνήθως καλά ή κακά αυτά τα συμπεράσματα;
Δεν παίζω με ποσοστά, είμαι κόντρα στη μόδα της αριθμολαγνείας.

Στη ζωή ο άνθρωπος μαθαίνει από τα λάθη του; Η εμπειρία του τον κάνει καλύτερο;
Όχι, δεν νομίζω. Αυτό το οποίο συμβαίνει είναι ότι κουβαλάς το σακίδιό σου στην πλάτη, το οποίο σε βοηθάει χωρίς να απευθυνθείς σε αυτό καν.

Ένας καλλιτέχνης σήμερα νιώθει ανασφάλεια μέσα στο κλίμα που ζούμε;
Ανασφάλεια δεν αισθάνεται. Ντροπή αισθάνεται. Η οργή ακόμα δεν έχει αποκτήσει την έντασή της, αυτό το σημείο τήξης, που λένε στη Φυσική. Κάποια στιγμή, αναπάντεχα, θα ξεχειλίσει η κατσαρόλα.

Γιατί δεν έχει συμβεί ακόμα αυτό;
Με την απαξίωση της πολιτικής, μέσω της απαξίωσης συλλήβδην των πολιτικών, ο πολίτης έχει πειστεί ότι το κοινωνικό και το πολιτικό είναι δύο τόποι που δεν μπορούν να συναντηθούν ποτέ. Κι ενώ ξέρει ότι χωρίς αυτόν τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει, την ίδια στιγμή η νευρική του αδυναμία του απαγορεύει να αντιδράσει. Αλλά η αλήθεια είναι μία, ότι αν οι πολίτες δεν επιστρέψουν στην πολιτική, όλα θα μείνουν ίδια. Οφείλουμε με κάποιον τρόπο να αντιδράσουμε. Και η αντίδραση βρίσκεται στους δρόμους και όχι στους διαδρόμους και στα κομματικά γραφεία.

Είναι γνωστό ότι υποστηρίζετε τον ΣΥΡΙΖΑ. Για τον Τσίπρα τι πιστεύετε;
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η μοναδική ελπίδα. Ο Αλέξης Τσίπρας είναι, κατά τη γνώμη μου, μια ηγετική φυσιογνωμία, παρά το νεαρό της ηλικίας του, ένα εμπνευσμένο άτομο, ένα πολιτικό ον, που δεν λειτουργεί με τα πρότυπα και τις συμπεριφορές που έχουμε συνηθίσει στους ηγέτες. Υπάρχει και μία ακόμα διαφορά: Είναι άνθρωπος άλλης γενιάς. Απαλλαγμένος από πολλά συμπλεγματικά σύνδρομα που έχουν αρκετοί άνθρωποι μέσα στον χώρο της Αριστεράς, συμπεριλαμβανομένου και εμού.

Πιστεύετε ότι στοχοποιηθήκατε από την κυβέρνηση εξαιτίας αυτών που πιστεύατε και λέγατε και ακολούθησε η περιπέτειά σας με την εφορία;
Βέβαια. Αυτό είναι πολύ καθαρό. Μου επέτρεψαν να πω αυτά που πιστεύω μία φορά, δεύτερη φορά, την τρίτη τιμωρήθηκα. Ή μάλλον λειτούργησε ένα είδος εκφοβισμού, όχι αποκλειστικά προς το πρόσωπό μου, περισσότερο προς παραδειγματισμό.

Θέλω να μου σχολιάσετε λίγο αυτό που έγινε με την ΕΡΤ. Πώς το ερμηνεύετε;
Το «λουκέτο» που μπήκε στη δημόσια ραδιοτηλεόραση με πραξικοπηματικό τρόπο είναι αφενός ένα σοβαρό πλήγμα στην ελευθερία της έκφρασης και της πληροφόρησης, αφετέρου μία πράξη που περιφρονεί κάθε δημοκρατική διαδικασία, και κατ’ επέκταση περιφρονεί το ίδιο το δημοκρατικό πολίτευμα αυτής της χώρας. Όποιες αρνητικές σκέψεις ή κρίσεις κι αν γίνονται για τις δημόσιες υπηρεσίες, όσο κακή κι αν είναι η λειτουργία των οργανισμών παροχής δημόσιων αγαθών, δεν επιτρέπει το κλείσιμό τους ούτε για ένα δευτερόλεπτο. Η χώρα, το κράτος και οι οργανισμοί παροχής δημόσιων αγαθών ανήκουν στους πολίτες αυτής της χώρας, δεν ανήκουν αποκλειστικά σ’ αυτούς που κυβερνούν τη χώρα αυτή. Εκτός κι αν έχουμε επιστρέψει στον Μεσαίωνα με τη φεουδαρχική ιδιοκτησία. Η δημόσια ραδιοτηλεόραση είναι δημόσιο αγαθό και σαν τέτοιο δεν γίνεται η όποια κυβέρνηση να το αντιμετωπίζει σαν ένα είδος δώρου που προσφέρει στους υπηκόους της, οπότε με την ίδια άνεση που το χαρίζει, με την ίδια άνεση το παίρνει πίσω. Είναι αποκλειστικό δικαίωμα και ιδιοκτησία όλων των πολιτών αυτής της χώρας, δεν είναι ιδιοκτησία της κάθε κυβέρνησης.

Κάποιοι λένε ότι είστε ένας άνθρωπος με πολύ μεγάλο ταλέντο, το οποίο χρησιμοποιήσατε για να φέρετε κόσμο στο θέατρο, δηλαδή ότι κάνατε αρκετές παραχωρήσεις.
Μα, το βιογραφικό μου αποδεικνύει αυτά που έχω κάνει. Μόνη σας είπατε ότι έχω ανεβάσει έργα ενός Εθνικού Θεάτρου. Κι αυτό πάντα ιδίοις εξόδοις. Και όταν λέω ιδίοις εξόδοις, εννοώ χωρίς φράγκο από το κράτος, και χωρίς περιουσία στο όνομά μου. Σε ενοίκιο μένω.

Γιατί, δεν βγάλατε χρήματα; Αφού είστε επιτυχημένος.
Διότι τα χρήματα της προηγούμενης δουλειάς τα έριχνα στην επόμενη. Και όταν δεν έχεις πίσω σου καβάντζα, δύο αποτυχίες σε πηγαίνουν τέσσερα χρόνια πίσω. Αλλά αυτό το ρίσκο το παίρνεις όταν δεν θες να είσαι κρατικοδίαιτος, πράγμα που δεν υπήρξα ποτέ.

Γιατί δεν σκεφτήκατε ποτέ να πάρετε επιχορήγηση;
Για λόγους ιδεολογικούς. Δεν πιστεύω ότι το κράτος οφείλει να επιχορηγεί κανέναν. Με τόσο μικρό ποσοστό του κρατικού προϋπολογισμού για τον πολιτισμό, και με ένα τεράστιο όγκο παρελθόντος, δεν μπορείς να δίνεις τόσα λεφτά στον σύγχρονο πολιτισμό. Την επιχορήγηση θα την καταλάβαινα μόνο σε τέχνες που ουσιαστικά θέλουν τη στήριξη, όπως ο χορός ή ο κινηματογράφος.

Έχετε τη φήμη ότι είστε δύσκολος συνεργάτης. Αληθεύει;
Εξαρτάται τι θεωρούμε δυσκολία. Αν εννοούμε ότι δεν μου αρέσει το βόλεμα, ενώ σε κάποιον άλλον αρέσει, τότε θα με χαρακτηρίσει δύσκολο. Για έναν μόνο λόγο δεν τα έχω πάει καλά, κάποιες φορές. Όταν συναντώ ομότεχνους που δεν σέβονται το κοινό, με χαμηλό βαθμό εκτίμησης και αυτοσεβασμού.

Με τον εαυτό σας τα πάτε καλά;
Αυτό θα το πουν άλλοι που με ξέρουν. Πάντως μένω μόνος και δεν με φοβίζει. Δεν βιώνω μοναξιά, βιώνω μοναχικότητα.

Θα προτιμούσατε να ήσασταν με κάποιον άλλο;
Όλος ο κόσμος θα το προτιμούσε. Αλλά προϊόντος του χρόνου όχι. Η συνύπαρξη δυσκολεύει όλο και πιο πολύ. Και το ξέρουμε όλοι.

Γιατί μεγαλώνει η δυσκολία;
Γιατί δεν είναι εύκολο να μοιραστείς με τον άλλον τις αδυναμίες σου, παρόλο που αυτό που ζητάς να αγαπηθεί είναι ουσιαστικά η αδυναμία σου. Φοβόμαστε να την καταθέσουμε, γι’ αυτό πάντα έχουμε το ένα πόδι έξω από τη σχέση. Και φοβόμαστε γιατί έτσι έχουμε γαλουχηθεί. Με την πεποίθηση ότι η αυτάρκεια είναι το σημαντικότερο όλων. Μόνο που δεν υπάρχει μεγαλύτερη αδυναμία από την αυτάρκεια.