Πριν από λίγες μέρες είχα γενέθλια. Έκλεισα τα… 11 ως μέλος ΔΕΠ στο ΕΚΠΑ, στο μετερίζι της Χημείας Τροφίμων, προσπαθώντας καθημερινά να συνδυάζω την έρευνα που κάνουμε στο εργαστήριο με το σύγχρονο επιχειρείν.

Πριν από λίγες μέρες είχα γενέθλια. Έκλεισα τα… 11 ως μέλος ΔΕΠ στο ΕΚΠΑ, στο μετερίζι της Χημείας Τροφίμων, προσπαθώντας καθημερινά να συνδυάζω την έρευνα που κάνουμε στο εργαστήριο με το σύγχρονο επιχειρείν. Και, δόξα τω Θεώ, η χώρα μας δεν υστερεί στο σύγχρονο επιχειρείν, ειδικά στον τομέα των τροφίμων. Εκεί που υστερεί όμως δραματικά είναι στο marketing. Στο πώς, δηλαδή, θα μεταφράσει σε επιχειρηματικό κέρδος την υψηλή ποιότητα που έχουν τα ελληνικά τρόφιμα.

Ένας άλλος τομέας όπου υστερεί δραματικά η χώρα μας είναι στην κρατική χρηματοδότηση εφαρμοσμένης έρευνας και ειδικά έρευνας γύρω από προϊόντα που έχουν το δυναμικό να γίνουν η ατμομηχανή της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.

Αλήθεια, τι έχουν κάνει τα υπουργεία Ανάπτυξης και Παιδείας τα τελευταία τέσσερα μνημονιακά χρόνια ώστε να τονώσουν την έρευνα γύρω από τα τρόφιμα που παράγει η χώρα μας, την πρωτογενή παραγωγή και το marketing των ελληνικών τροφίμων;

Δυστυχώς πολύ λίγα, αν όχι τίποτα…

Παρ’ όλα αυτά, από το υστέρημά μας (χωρίς ίχνος υπερβολής!) προσπαθούμε να «κλέψουμε» λίγα ευρώ από άλλα προγράμματα και να τα κατευθύνουμε σε έρευνα γύρω από τρόφιμα με ελληνικό ενδιαφέρον και κυρίως και πάνω από όλα εξαγωγικό δυναμικό. Τέτοια τρόφιμα είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα της Ελλάδας και στο Εργαστήριο Χημείας Τροφίμων του ΕΚΠΑ έχουμε ξεκινήσει να μελετάμε ΠΟΠ τυριά.

Πριν από λίγες μέρες δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Dairy Science and Technology» μια μελέτη της ομάδας μας με τίτλο «In vitro anti-atherogenic properties of traditional Greek cheese lipid fractions»(in vitro αντιαθηρογόνες ιδιότητες των λιποειδικών κλασμάτων από ελληνικά παραδοσιακά τυριά), όπου μελετάται η ικανότητα δύο ελληνικών τυριών να αναστέλλουν την καρδιοπάθεια. Αυτό που μελετήσαμε είναι η βιοχημική δράση των λιποειδών (που κοινώς αποκαλούνται «λίπος») δύο σκληρών τυριών ΠΟΠ (επιλέξαμε το κεφαλοτύρι και το λαδοτύρι για συγκεκριμένους λόγους εξαγωγιμότητας και αναγνωρισιμότητας των δύο αυτών ΠΟΠ τυριών). Απομονώθηκαν τα λιποειδή των δύο τυριών και αναλύθηκε η ικανότητά τους να αναστέλλουν τη συσσώρευση των αιμοπεταλίων και συνεπώς να αναστέλλουν την καρδιοπάθεια. Σε προηγούμενες μελέτες της ομάδας έχουμε βρει ότι τρόφιμα ικανά να αναστέλλουν τη δράση του Παράγοντα Ενεργοποίησης Αιμοπεταλίων (Platelet Activating Factor, PAF) ή να συναγωνίζονται τον PAF μπορούν να αναστείλουν σε in vivo πειράματα τη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας στις αρτηρίες κουνελιών.

Τέτοιες καρδιοπροστατευτικές δράσεις ανιχνεύθηκαν για πρώτη φορά στη γραβιέρα και στο λαδοτύρι και αυτά τα επιστημονικά δεδομένα θα μπορούσαν να αποτελέσουν και χρήσιμο εργαλείο προώθησης αυτών των τυριών που παράγονται στην Ελλάδα.

Το σύγχρονο παιχνίδι (τόσο εμπορικά όσο και επιστημονικά) παίζεται στην παγκόσμια σκακιέρα (πέρα και πάνω από τοπικές κοινωνίες και κλειστά κλαμπ όπως η Ε.Ε.) και σε αυτή τη σκακιέρα ο Έλληνας παραγωγός τροφίμων έχει πραγματικά εφόδια: άριστο κλίμα, εξαιρετική πρωτογενή παραγωγή και άρα τρόφιμα με υψηλή διατροφική αξία και βέλτιστες οργανοληπτικές ιδιότητες. Στο χέρι του είναι να αξιοποιήσει αυτά τα πιόνια και να τα προωθήσει στη σκακιέρα για να τα κάνει… βασίλισσες!

Μερικά ξενοδοχεία στην Κρήτη δίνουν στους τουρίστες την ημέρα της επιστροφής τους στην πατρίδα τους… ένα κομψό μπουκαλάκι ελαιόλαδο. Η Αθηνά κέρδισε τη μονομαχία με τον Ποσειδώνα με το ίδιο κόλπο: η ελιά (και τώρα πια και το λαδοτύρι!) κρύβει πολλά μυστικά, από σοφία μέχρι υψηλή εμπορική αξία και άρα εξαγωγιμότητα.

Τα προαναφερθέντα υπουργεία και οι μνημονιακοί επιτελείς τους θα πρέπει να δουν το θέμα της πρωτογενούς παραγωγής ως άμεση προτεραιότητα εκπαίδευσης και διά βίου παιδείας και να προωθήσουν την εκπαίδευση νέων αγροτών αλλά και την εφαρμοσμένη έρευνα σε τρόφιμα και ποτά της Ελλάδας!

Διότι ένας λαός που ξέρει να ψαρεύει, ακόμα και όταν τελειώσουν τα ψάρια, θα ξέρει να ασκήσει την τέχνη του ψαρέματος και σε άλλα μετερίζια. Ένας λαός όμως που δεν ξέρει να κυνηγά και να σκέφτεται είναι καταδικασμένος στην υποτέλεια και τη σκλαβιά. Ποιο από τα δύο προτιμάμε για να δώσουμε ως εφόδια στα νέα παιδιά που μαστίζονται σήμερα από την ανεργία και την έλλειψη οράματος κι ελπίδας: πτυχία δεινότητας στο ψάρεμα ή πτυχία κενά – διαβατήρια στα ταμεία α(ν)εργίας;

* Ο Γιάννης Ζαμπετάκης είναι Επικ. Καθ. Χημείας Τροφίμων ΕΚΠΑ

 

[email protected]

 

www.zabetakis.net