Η προσφυγή του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου σε εξεταστικές επιτροπές – ύστερα από τη δημοσίως εκφρασμένη συναίνεση του Αντώνη Σαμαρά μετά τη σύσκεψη των αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας – ανοίγει ένα μεγάλο παιχνίδι.

Η προσφυγή του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου σε εξεταστικές επιτροπές – ύστερα από τη δημοσίως εκφρασμένη συναίνεση του Αντώνη Σαμαρά μετά τη σύσκεψη των αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας – ανοίγει ένα μεγάλο παιχνίδι.

Πάνω απ’ όλα ανοίγει μεγάλες ευκαιρίες για τους αρχηγούς και των δύο μεγάλων κομμάτων της ελλη νικής πολιτικής ζωής – παρ’ ότι και για τους δύο, αλλά κυρίως τη Ν.Δ. και τον ίδιο τον Σαμαρά, υπάρ χουν επίσης ευδιάκριτες παγίδες. Οι κίνδυνοι έχουν αρχίσει ήδη να διαγράφονται στον στενό ορίζοντα του προέδρου της Νουδούλας, ενώ και προς τον πρωθυπουργό διατυπώνονται ήδη προειδοποιήσεις με πολλή… ευγένεια.

Πριν απ’ όλα ας δούμε τις παγίδες, τις οποίες φαί νεται ότι και ο Σαμαράς, όσο τον αφορούν, είχε δια κρίνει εξ αρχής. Άλλωστε αποδεχόμενος τη σύσταση εξεταστικών επιτροπών – τις οποίες το ΠΑΣΟΚ ούτως ή άλλως θα ψήφιζε – είχε ζητήσει να γίνει η αρχή με το Χρηματιστήριο, ενώ για τις υπόλοιπες είχε πει ότι συμφωνεί, αλλά «κάθε σχετική πρόταση που θα έρχεται στη Βουλή θα κρίνεται από τη δικαιο λογητική της βάση».

1 Η παγίδα για τον πρωθυπουργό, με δεδομένο ότι έχουν παραγραφεί οι ποινικές ευθύνες για τις υπό εξέταση υποθέσεις, είναι – αν τα πράγματα στον οικονομικό τομέα χειροτερέψουν ακόμη περισσό τερο – να κατηγορηθεί πως έστησε εξεταστικές επι τροπές ως υπεκφυγή για την ανυπαρξία πολιτικού σχεδίου διαχείρισης της οικονομίας και εξόδου από τη βαθιά κρίση.

Άλλωστε είναι δεδομένο ότι τα δομικά προβλή ματα της ελληνικής οικονομίας ουδέποτε αντιμε τωπίστηκαν – αντιθέτως επιδεινώθηκαν, ενίοτε και ραγδαία – όχι μόνο από τις κυβερνήσεις της Ν.Δ., αλλά και απ’ αυτές του ΠΑΣΟΚ.

2 Αντίστοιχα ο Σαμαράς κινδυνεύει από πολλές απόψεις να βρει μπροστά του τη συναίνεση στην επανεξέταση ποινικά παραγεγραμμένων υποθέσεων, οι οποίες όμως βαρύνουν πολιτικά το κόμμα του:

◆ Σίγουρα θα κατηγορηθεί από τους μητσοτακι κούς – και θα υπάρξει σοβαρό θέμα στην περίπτωση που το κόμμα δεν αρχίσει σύντομα να συνέρχεται από το… κώμα – ότι επιχειρεί να εξαφανίσει πολι τικά την αντίπαλό του στην κούρσα διαδοχής του Καραμανλή. Ήδη τέτοιας υφής σχόλια είναι καταγε γραμμένα στα ΜΜΕ.

◆ Έπειτα είναι βέβαιο ότι – στην περίπτωση που καταδειχθούν συγκεκριμένες πολιτικές ευθύνες στελεχών που αποτέλεσαν προσωπικές επιλογές του Καραμανλή – θα κατηγορηθεί σαν πολιτικά… «αχά ριστος», καθώς θα στήνει στον τοίχο ανθρώπους με ευθεία αναφορά στον τέως πρωθυπουργό, παρ’ ότι το μεγαλύτερο μέρος του καραμανλικού μηχανι σμού τον στήριξε στην προσπάθειά του να κερδίσει την προεδρία της Ν.Δ.

3Ένας άλλος κίνδυνος αφορά και τους δύο αρχηγούς: Παρ’ ότι υπάρχει παραγραφή και η διαδικασία των εξεταστικών επιτροπών μπορεί να αποδώσει μόνο πολιτικές και όχι ποινικές ευθύνες, η μάχη μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων για τις πολιτικές εντυπώσεις εύκολα μπορεί να αναδείξει απλώς τα κακώς κείμενα της διακυβέρνησής τους και να υπενθυμίσει τις χειρότερες στιγμές τους. Ειδικά μάλιστα αν οι εκπρόσωποί τους οδηγηθούν σε μάχες χαρακωμάτων.

Ανεξάρτητα όμως από το βάρος και τη σοβαρό τητα αυτών των κινδύνων, εμείς θα υπενθυμίσουμε το πρωτοσέλιδο του «Π» με βασικό τίτλο «Καθαρά χέρια» στις 3.12.2009, όπου επισημαίναμε λιγά κι… πρόωρα ότι «Για διαφάνεια και αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος συμπίπτουν Παπανδρέου Σαμαράς». Μεταξύ μας, έχουμε κάθε λόγο να αισθανόμαστε δικαιωμένοι, καθώς, δώδεκα μέρες μετά, ακολούθησε η συμφωνία των δύο αρχηγών για τις εξεταστικές ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Ας πάμε όμως στο πολιτικό «ψητό» και ας το δούμε από μια σκοπιά που δεν έχετε δει ακόμη… ολοκληρωμένη. Μάλλον θα χρειαστεί να μας θυμη θείτε. Και ίσως πολύ σύντομα.

 

Γιατί συναινούν

Το πρώτο κρίσιμο ερώτημα αφορά τους λόγους για τους οποίους Παπανδρέου και Σαμαράς συναι νούν – παρά τις διαφοροποιήσεις τους και τα διαφορετικά βραχυχρόνια πολιτικά συμφέροντα – σε μια επιχείρηση του τύπου «καθαρά χέρια». Η απάντηση είναι πολυεπίπεδη και ας δούμε όλες τις πτυχές της:

1Επειδή τα εξεταζόμενα σκάνδαλα (Χρηματιστήριο, Siemens, Ομόλογα, Βατοπέδι, Γερμανός) αφορούν:

◆ Από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ, τους δυνάμει εσωκομματικούς αντιπάλους του Παπανδρέου, καθώς οι «εκσυγχρονιστές» μπορεί να μην υπάρχουν πλέον ως εσωκοµµατική τάση, αλλά η πολιτική λογική τους εξακολουθεί να γοητεύει µεγάλο µέρος του επιχειρηµατικού κόσµου και των ΜΜΕ. Και οι ίδιοι, αν και… εξαφανισµένοι από το – πλήρως ελεγχόµενο από τον Γιώργο – κοµµατικό πεδίο, δεν παύουν να αποτελούν σηµείο αναφοράς µεγάλου µέρους των media.

◆ Από την πλευρά της Ν.∆., τους νεοφιλελεύ θερους εσωκοµµατικούς αντιπάλους του Σαµαρά, αλλά και το τµήµα εκείνο των καραµανλικών που άσκησε εξουσία παραβαίνοντας κανόνες της «ορθής» πολιτικής συµπεριφοράς και από τους οποί ους ο Σαµαράς, προκειµένου να αναδειχτεί σε ηγέτη της παράταξής του, πολύ θα ήθελε να απογαλακτι στεί το συντοµότερο δυνατόν.

2Επειδή και οι δύο νυν πρόεδροι του ΠΑΣΟΚ και της Ν.∆. είτε δεν είχαν ρόλο στις συγκεκριµένες επιλογές των κοµµάτων τους κατά τον χρόνο εκδή λωσης των σκανδάλων (Παπανδρέου) είτε περιπλα νούνταν χαµένοι στην πολιτική «έρηµο» (Σαµαράς).

Συνεπώς θεωρούν – έστω κι αν αυτός ο ισχυρι σµός είναι τραβηγµένος από τα µαλλιά – ότι µπο ρούν να αρθούν υπεράνω των κοµµατικών σχηµατι σµών και µηχανισµών των οποίων τώρα ηγούνται.

Ίσως η περίφηµη ατάκα του Άρη Σπηλιωτόπουλου περί… tabula rasa και η αντίστοιχη του ίδιου του Σαµαρά περί… «σφουγγαριού» να έχουν πέραση, αλλά πρέπει να βρεθούν και αρκετοί που να πιστέ ψουν στα σοβαρά ότι η ρήξη των δύο µε το κοµµα τικό τους παρελθόν είναι οριστική. Υπάρχουν όµως τόσοι αφελείς στις µέρες µας;

3Επειδή και οι δύο ενδέχεται την επόµενη περί οδο να αµφισβητηθούν – όχι τόσο ευθέως από στελέχη των κοµµάτων τους όσο από «εξωθεσµι κούς» παράγοντες που καλοβλέπουν µια «κυβέρνη ση εθνικής ανάγκης».

Στο σηµείο αυτό θυµηθείτε όχι µόνο την παρέµ βαση Μητσοτάκη περί αναγκαιότητας σχηµατισµού µιας τέτοιας κυβέρνησης, αλλά και το πρωτοσέλιδο του «Π» στις 10.12.2009 µε τίτλο «Θέλουν κυβέρ νηση “εθνικής ανάγκης”», όπου επίσης σηµειώνα µε τα «Περίεργα παιχνίδια από πολιτικούς επιχειρη µατίες και ΜΜΕ». Και ακριβώς από κάτω: «Επίµονος στόχος τους οι δραστικές αλλαγές σε εργασιακά, ασφαλιστικό και δικαιώµατα».

Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης απλώς µας δικαί ωσε άλλη µια φορά αποκαλύπτοντας ότι το θέµα υπάρχει στην ατζέντα και θα παίξει σύντοµα πολύ πιο δυνατά.

Πώς θα µπορούσαν οι δύο αρχηγοί να αµφισβη τηθούν;

1Ο Παπανδρέου εν όψει του ότι η οικονοµική πολιτική του κινδυνεύει, σε µικρό βάθος χρό νου, να µην είναι αποδεκτή ούτε από τα κονκλάβια των Βρυξελλών και των διεθνών δανειστών µας ούτε από τους θιγόµενους στο εσωτερικό µέτωπο. Ένας ακόµη συµπληρωµατικός παράγοντας ενδέχεται να είναι η «απαίτηση» για µια ακόµη πιο υποχωρητική έναντι της Τουρκίας εξωτερική πολιτική, υπό τη διαρκώς αυξανόµενη πίεση της Άγκυρας για «διευ θετήσεις».

2Ο Σαµαράς διότι οι µητσοτακοντορικοί, όσο κι αν η δύναµή τους αποµειωθεί εν όψει και κατά τη διάρκεια του επόµενου συνεδρίου, δεν παύουν να αποτελούν, ως σύστηµα επιρροής, ως απήχηση στα ΜΜΕ, αλλά και ως ελπίδα παραγόντων του επι χειρηµατικού εκδοτικού «συστήµατος», µια επέν δυση χρήσιµη για την πλαγιοκόπηση της σηµερινής ηγεσίας της Ν.∆. µε άξονα την απειλή δηµιουργίας νέου κόµµατος.

Ήδη και ο Μητσοτάκης βγήκε στο µεϊντάνι και τα σενάρια για ίδρυση νέου πολιτικού φορέα επανέρ χονται µετ’ επιτάσεως στα δηµοσιογραφικά – και όχι µόνο – γραφεία.

3Από τον ίδιο κίνδυνο απειλείται και ο Παπανδρέου, καθώς το ενδεχόµενο ενός νέου κόµµατος που θα κινείται µεταξύ του ΠΑΣΟΚ και της Ν.∆. δηµιουργεί πιθανότητα διεµβολισµού και των δύο µεγάλων κοµµάτων. Βασικός άξονας πίε σης η «ανάγκη» δηµιουργίας κυβέρνησης «εθνικής ενότητας», «εθνικής ανάγκης» κ.λπ.

 

Τι ελπίζουν να πετύχουν

Θα ήταν ανοησία να υιοθετήσει κάποιος συνω µοσιολογικά σενάρια, βάσει των οποίων οι αρχηγοί των δύο µεγάλων κοµµάτων βρίσκονται σε ευθεία συνεννόηση επιχειρώντας µε απόπειρες του τύπου «καθαρά χέρια» να ελέγξουν… µαζί το πολιτικό σκη νικό. Ωστόσο είναι προφανές ότι και οι δυο ελπίζουν να πετύχουν κάποια πράγµατα (ο καθένας για τον εαυτό του) και η λογική των «καθαρών χεριών» τους δίνει µια σειρά από δυνατότητες και ευκαιρίες:

1Να ξεκαθαρίσουν το τοπίο στα εσωκοµµατικά τους προβλήµατα, τα οποία:

◆ Για τον Σαµαρά είναι άµεσα, ορατά και αδιαµ φισβήτητα σε ό,τι αφορά τους καθαρούς µητσο τακικούς. Είναι όµως σοβαρό το ενδεχόµενο να προέλθουν και από την πλευρά όσων καραµανλικών είτε αισθάνονται παραγκωνισµένοι είτε βλέπουν ότι δεν έχουν καµιά ελπίδα επανόδου.

◆ Για τον Παπανδρέου ενδέχεται να προκύ ψουν στο άµεσο µέλλον, αφού πολλοί απ’ όσους θεωρούνται σήµερα ξεγραµµένοι ίσως τελικά να έχουν µεγαλύτερη επιρροή σε µεγαλοστελέχη της κυβέρνησής του απ’ όση και οι ίδιοι θα µπορούσαν να ονειρευτούν.

2Να συγκαλύψουν τη διαφαινόµενη αδυναµία τους να απαντήσουν στη µακροχρόνια κρίση της οικονοµίας και της κοινωνίας – που αποτελεί δηµιούργηµα των κοµµάτων τους – µε τη φυγή προς την… «τόλµη» και την «αρετή».

3Καταρρακώνοντας και «τελειώνοντας» οριστικά όσους στο εσωτερικό των κοµµάτων τους αποτελούν αντίπαλο πολιτικό δέος, να αποτρέψουν τη δηµιουργία ενός νέου πολιτικού φορέα από στελέχη είτε του ενός είτε και των δύο κοµµάτων τους, ο οποίος θα µπορούσε, υπό πολλές προϋποθέσεις, να µπει σφήνα ανάµεσά τους κερδίζοντας ρόλο ρυθµι στή.

4Να δώσουν τη δική τους νοηµατοδότηση στην έννοια της «συναίνεσης» αποδυναµώνοντας και την πίεση για ένα ορισµένο είδος «συναίνεσης», που ενισχύεται και προπαγανδίζεται από οικονοµικά και εκδοτικά µπλοκ και υποδεικνύει τη δηµιουργία µιας κυβέρνησης αποτελούµενης από τα δύο µεγάλα κόµµατα µε τσόντα το όποιο πρόθυµο µικρό.

5Με την επιβεβαίωση της κυριαρχίας τους να ενισχύσουν τον εν κρίσει ευρισκόµενο «δικοµ µατισµό». Ταυτοχρόνως να προσφέρουν προς τους µεγάλους συστηµικούς παίκτες, αλλά και τους διε θνείς «εταίρους» κ.λπ., την αίσθηση ότι το πολιτικό σύστηµα πατάει γερά στα πόδια του και ότι οι δύο αυτοί µεγάλοι παίκτες του εσωτερικού πολιτικού παιχνιδιού εξακολουθούν να εγγυώνται τα… λεφτά τους.

Ο παραπάνω στόχος εξυπηρετείται άριστα και από το νέο εκλογικό σύστηµα που έχει στα σκαριά το ΠΑΣΟΚ και αναµένεται να µας το ξεφουρνίσει σύντοµα.

Με την πολιτική επιρροή των µικρότερων κοµ µάτων να συµπιέζεται τεχνηέντως και… γερµανικώ τω τρόπω, η αύξηση της πολιτικής επιρροής των δύο µεγάλων, έστω κι αν αποτελεί προϊόν εκλογι κού… εγκλήµατος, προσθέτει στη «σταθερότητα του συστήµατος», η οποία έχει κλονιστεί από την έµπρακτη απόρριψη όλο και περισσότερων πολιτών.

Μην απορήσετε λοιπόν αν στο µέλλον η υπόθεση των εξεταστικών επιτροπών πυροδοτήσει εξελί ξεις, όχι κατ’ ανάγκην σχεδιασµένες εκ των προ τέρων. Άλλωστε η διαδικασία στην οποία µπήκαν Παπανδρέου και Σαµαράς, ανεξάρτητα από την εξέ λιξη και την κατάληξή της, τελικά θα φέρει πολιτικό αποτέλεσµα.

Ήδη η σύγχυση που επικράτησε στη Ν.∆. τις τελευταίες µέρες µε αφορµή το Βατοπέδι είναι ενδεικτική του ότι άνοιξε ο ασκός του Αιόλου…