Μοιάζει απροσδόκητο, αλλά το τέλος του Αυγούστου φέρνει στις αίθουσες κάτι αληθινά σπουδαίο. Ίσως είναι υπερβολικό να χαρακτηρίσεις το Inception του Κρίστοφερ Νόλαν «αριστούργημα» αλλά σίγουρα είναι ένας ιδιοφυής κινηματογραφικός γρίφος που πρέπει να δεις. Και πιθανότατα να ξαναδείς.

Μοιάζει απροσδόκητο, αλλά το τέλος του Αυγούστου φέρνει στις αίθουσες κάτι αληθινά σπουδαίο. Ίσως είναι υπερβολικό να χαρακτηρίσεις το Inception του Κρίστοφερ Νόλαν «αριστούργημα» αλλά σίγουρα είναι ένας ιδιοφυής κινηματογραφικός γρίφος που πρέπει να δεις. Και πιθανότατα να ξαναδείς.

Inception

Αν οι κινηματογραφικές ταινίες δεν είναι τίποτα περισσότερο από όνειρα που ζεις και μοιράζεσαι με άλλους, το Ιnception του Κρίστοφερ Νόλαν είναι το απόλυτο μετα-όνειρο: ένα φιλμ αγωνίας στους διαδρόμους του μυαλού. Μια κινηματογραφική άσκηση που ανοίγει τα μονήρη συνήθως όνειρά μας σε μια καινούρια «πραγματικότητα». Στο, ως το τελευταίο πλάνο, εμπνευσμένο δημιούργημα του Νόλαν, τα όνειρα δεν είναι κάτι που βιώνεις μόνος σου ξαπλωμένος στο κρεβάτι, αλλά ένας τόπος όπου άλλοι μπορούν να σε επισκεφθούν – όχι απαραίτητα με αγαθές προθέσεις. Το υποσυνείδητο δεν προσφέρεται μόνο για ομιχλώδεις αναλύσεις στο ντιβάνι του ψυχαναλυτή, αλλά αποτελεί το ιδανικό πεδίο της νέας «βιομηχανικής κατασκοπίας», ένα ανοιχτό λιβάδι μυστικών, ιδεών, γνώσεων που περιμένουν κάποιον να τα συλλέξει, αρκεί να βρει το δρόμο ως εκεί. Οι ήρωες της ταινίας του Νόλαν κάνουν ακριβώς αυτό. Εισβάλουν -πάντα διακριτικά μιας που η παρουσία τους δεν πρέπει να γίνει αντιληπτή- στα όνειρα των άλλων και παίρνουν από αυτά όσα οι εργοδότες τους πληρώνουν να ανασύρουν από τους δαιδάλους της ασυνηδειτότητας. Περισσότερο από «ληστείες» οι επισκέψεις τους στο βασίλειο του Μορφέα μοιάζουν με τέχνη. Μια λεπτή δουλειά που χρειάζεται τη συνεργασία καλοκουρδισμένης ομάδας. Ο τρόπος που το «θύμα» θα πέσει σε ύπνο, ο τόπος στον οποίο θα τον οδηγήσουν στα όνειρά του, η μέθοδος με την οποία θα αποσπάσουν τα μυστικά του, όλα απαιτούν ως απαραίτητη προϋπόθεση, μια λεπτότητα και χειρισμούς που δεν θα διαλύσουν ποτέ την εύθραυστη φύση του ονείρου. Αλλιώς η μαγεία καταρρέει, οι εισβολείς γίνονται αντιληπτοί, το σύμπαν του ονείρου διαλύεται, η αποστολή αποτυγχάνει. Ακριβώς όπως και η «μαγεία του σινεμά». Ναι, το Inception είναι κάτι παραπάνω από μια καλοφτιαγμένη περιπέτεια∙ μπορεί να ειδωθεί την ίδια στιγμή κι ως μια πανέξυπνη μεταφορά για τη δημιουργία του ονείρου που μοιραζόμαστε οι άγνωστοι θεατές μεταξύ μας σε μια αίθουσα, όμως όσο κι αν η γνώση της φύση τους ως meta-blockbuster προσθέτει ένα επίπεδο στον τρόπο που το βιώνεις, δεν είναι αυτό που το κάνει τόσο ηλεκτρισμένα απολαυστικό. Ή ίσως είναι, μόνο που η «απάτη», το «ψέμα» του Νόλαν, είναι τόσο καλά δομημένο, τόσο άρτιο σε κάθε λεπτομέρειά του που ακόμη κι αν σου θυμίζει συνεχώς ότι τίποτα στο φιλμ δεν είναι αληθινό -και φυσικά τίποτα απ’ όσα βλέπεις στην οθόνη δεν συμβαίνει στ’ αλήθεια- δεν σου αφήνει κανένα άλλο περιθώριο από το να το βιώσεις σαν να το ζεις αληθινά. Από αυτή την άποψη το Inception είναι ένα πανέξυπνο κινηματογραφικό παράδοξο. Μια ταινία που κάνει ακριβώς αυτό που οι ταινίες δεν πρέπει να κάνουν: υπονομεύει την ψευδαίσθηση που φιλοδοξεί να δημιουργήσει το ίδιο το σινεμά μόνο και μόνο για να την κάνει την ίδια στιγμή πιο ισχυρή απ’ όσο τη βίωσες ποτέ. Πάνω στο ίδιο παράδοξο λειτουργεί και το σενάριο του φιλμ. Παρουσιάζει από την αρχή όλα σχεδόν τα κρυμμένα χαρτιά του, αναλύει το πώς και το τι, μόνο και μόνο για να παρουσιάσει στη συνέχεια το ίδιο «μαγικό» τρικ και να σε κάνει να πιστέψεις ότι συμβαίνει ξανά, στ’ αλήθεια. Στην πραγματικότητα, προσθέτει ένα ακόμη επίπεδο δυσκολίας: η ομάδα των «κλεφτών» της δεν πρέπει, για μια ακόμη φορά, να κλέψει κάτι από ένα μυαλό αλλά αυτή τη φορά θα πρέπει να αφήσει σ’ αυτό κάτι: μια ιδέα που είναι «αυτοφυής», γεννημένη από την ελεύθερη σκέψη του εγκεφάλου που θα επισκεφθούν, γόνιμη για να γεννήσει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Κι ένα ακόμη: την ίδια την πραγματικότητα αλλά και το υποσυνείδητο των ηρώων που κρύβει τα δικά του μυστικά, φαντάσματα και σκοτεινούς διαδρόμους, συστατικά που είναι ικανά να τινάξουν την αποστολή στον αέρα. Όλη η ιδέα πίσω από το Inception δεν είναι στην πραγματικότητα τίποτα άλλο από μια τυπική heist movie μόνο που, αντίθετα από όλες τις υπόλοιπες καλοκαιρινές ταινίες ή τις ανάλογες περιπέτειες, ο Νόλαν δεν θέλει να κάνει τα πράγματα εύκολα για τον θεατή. Αντίθετα ανεβάζει τα «επίπεδα δυσκολίας» αφηγούμενος μια ιστορία που κάποια στιγμή διαδραματίζεται ταυτόχρονα σε τέσσερα επίπεδα συνηδειτότητας, που το καθένα υπόκειται στον δικό του χρόνο και τους δικούς του κανόνες. Ο τρόπος με τον οποίο δομείται το περίτεχνο αυτό κατασκεύασμα είναι που το κάνει τόσο γοητευτικό, γεγονός που δεν σου επιτρέπει να χαλαρώσεις την προσοχή σου από το φιλμ για να βυθιστείς στο ποπ κορν. Όμως ο Νόλαν δεν ενδιαφέρεται να μπερδέψει τον θεατή, να τον κάνει να χαθεί σε ένα όνειρο. Αντίθετα, θέλει να τον επιβραβεύσει προσφέροντάς του ένα γρίφο που είναι εξίσου απολαυστικός όταν προσπαθείς να τον λύσεις όσο κι όταν ανακαλύπτεις τα μυστικά του. Μια ταινία γεμάτη εικόνες που μοιάζουν καινούριες και εντυπωσιακές, που τρέχει με ιδέες, ευρηματικότητα και ευφυΐα και που για μια ακόμη φορά εκτινάσσει την ιδέα της καλοκαιρινής κινηματογραφικής διασκέδασης σε ένα πεδίο πολύ πιο γόνιμο, ενδιαφέρον και ικανοποιητικό. Σκηνοθεσία: Κρίστοφερ Νόλαν. Πρωταγωνιστούν: Λεονάρντο Ντι Κάπριο, Τζόζεφ Γκόρντον Λέβιτ, Κεν Γουατανάμπε, Έλεν Πάιτζ, Μαριόν Κοτιγιάρ, Τομ Χάρντι, Σίλιαν Μέρφι, Μάικλ Κέιν. Χώρα: ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία. Διάρκεια: 148’

Ευτυχώς που είμαι Γυναίκα

Χαριτωμένα ηθογραφική αν και χαρακτηριστικά παλιομοδίτικη, αυτή η δραματική κωμωδία του Μιγκέλ Αλμπαλαντέχο χρησιμοποιεί μια σύγχρονη αφορμή για να μιλήσει για «παλιά» θέματα. Ηρωίδα της μια ηλικιωμένη γυναίκα στην ισπανική εξοχή που μετά τον θάνατο της αδελφής της βρίσκεται στο έλεος των τριών ανιψιών της που, εποφθαλμιόντας την περιουσία της, θέλουν να την κλείσουν σε γηροκομείο. Μόνο που εκείνη έχει άλλα σχέδια και αμέσως μετά την κηδεία θα αλλάξει τη διαθήκη της και προκειμένου να εξασφαλίσει την ελευθερία της αποφασίζει να κάνει κάτι αληθινά δραστικό: να παντρευτεί την πιστή οικιακή της βοηθό, μια αφοσιωμένη στα όρια της αφέλειας νεότερή της γυναίκα. Προφανώς, ακόμη και στην Ισπανία, όπου ο γάμος μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου είναι εδώ και χρόνια πραγματικότητα, μια τέτοια πράξη είναι αρκούντως νεωτεριστική για να δώσει την αφορμή για μια ταινία. Όμως οι προεκτάσεις του γεγονότος και η δυναμική του δεν απασχολούν την ταινία με τρόπο που θα περίμενες. Αντίθετα η συνέχεια της ιστορίας ακολουθεί μια πιο συντηρητική και μάλλον αργόσυρτη διαδρομή που, ακόμη κι αν πετυχαίνει να στήσει μια ενδιαφέρουσα ατμόσφαιρα, χάνει σιγά σιγά το ενδιαφέρον της. Σκηνοθεσία: Μιγκέλ Αλμπαλαντέχο. Πρωταγωνιστούν: Πέτρα Μαρτίνεζ, Αντριάνα Οζόρες, Αλφόνσα Ρόσο, Μιλένα Αλτέριο. Χώρα: Ισπανία. Διάρκεια: 107’

Γιώργος Ν. Κορωναίος