Όταν το 1982 ο Αντώνης Τρίτσης ως υπουργός ΥΧΟΠ προσπαθούσε να πείσει τους συναδέλφους του υπουργούς ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα για το νέφος

Όταν το 1982 ο Αντώνης Τρίτσης ως υπουργός ΥΧΟΠ προσπαθούσε να πείσει τους συναδέλφους του υπουργούς ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα για το νέφος και ότι πρέπει οπωσδήποτε να τεθεί σε εφαρμογή, τουλάχιστον, το μέτρο του μεγάλου και μικρού δακτυλίου, άλλοι τον κοίταζαν με βλέμμα απορίας, άλλοι με έκφραση συγκατάβασης και άλλοι είχαν αρχίσει να εκνευρίζονται γιατί ο Αντώνης καθυστερούσε με τα οξείδια του αζώτου και τον καπνό τη συζήτηση για τα σοβαρά θέματα της κυβερνητικής ατζέντας…

Τελικά οι συναρμόδιοι υπουργοί τα κατάφεραν και πήραν απόφαση να μην εφαρμοστεί το μέτρο του δακτυλίου.

Ο Κεφαλλονίτης, όμως, δεν το έβαλε κάτω και όπως μου διηγήθηκε ένας εκ των στενότερων συνεργατών του, επανήλθε με ένα τρικ που ελάχιστοι, δυο ή τρεις, γνωρίζουν μέχρι σήμερα. Τι έκανε; Παρουσίασε φουσκωμένα στοιχεία! Έβγαλε δελτίο Τύπου στο οποίο έλεγε ότι επειδή οι ρύποι προβλέπεται να πάρουν την ανιούσα, επιβάλλονται έκτακτα μέτρα και εφαρμογή του δακτυλίου. Την επομένη συνέχισε το παραμύθι και με νέα δήλωσή του είπε ότι το μέτρο του δακτυλίου ήταν αποτελεσματικό και η εφαρμογή του γίνεται υποχρεωτική καθημερινά!

Ο μακαρίτης Βαγγέλης Γιαννόπουλος, έκπληκτος τότε, είχε σχολιάσει: «Μα καλά, το αντίθετο δεν αποφασίσαμε εμείς;», ενώ άλλος υπουργός έδωσε μάχη για τα όρια του μικρού δακτυλίου, εάν θα είναι δηλαδή στην οδό Ιουλιανού ή στην οδό Ηπείρου για να μην μπλοκαριστεί φίλος του που διέμενε κοντά.

Κάπως έτσι με ένα τρικ, με «πειραγμένες» τις τιμές των ρύπων, κερδήθηκε η πρώτη επί της ουσίας «μάχη» για τη λήψη μέτρων με γνώμονα τη δημόσια υγεία, την ποιότητα ζωής και την προστασία του περιβάλλοντος.

Εάν, όμως, τη δεκαετία του ’80 η άγνοια των περισσοτέρων πολιτικών – και όχι μόνο – για τα θέματα περιβάλλοντος, χωροταξίας και πολεοδομίας ήταν απολύτως δικαιολογημένη, το 2011 η άγνοια αυτή ισοδυναμεί με ποινικό αδίκημα. Πολύ περισσότερο όταν εκτός συνόρων εδώ και τουλάχιστον δυο δεκαετίες τα θέματα περιβάλλοντος έχουν προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα και θεωρούνται κεντρικά για την ευημερία μιας χώρας και με οικονομικούς όρους.

Στην Ελλάδα, όμως, η ιστορία γράφεται αλλιώς.

Τα 20 must do

Ακόμα και στις μέρες μας, στη συνείδηση των περισσοτέρων, ένας υπουργός Περιβάλλοντος – που προΐσταται, μάλιστα, αυτόνομου υπουργείου και όχι ενταγμένου στα δημόσια έργα – για να αποθεωθεί θα πρέπει:

♦ Να δώσει λύση, να νομιμοποιήσει, δηλαδή, τα αυθαίρετα, για να ικανοποιηθούν τα εκατομμύρια των ιδιοκτητών.

Να βάζει πρόστιμα, μέχρι να γίνει η νομιμοποίηση των αυθαιρέτων, αλλά να μην πιέζει να εισπραχθούν για να μην κατηγορηθεί ως «φορομπήχτης».

♦ Να πιέζει για να δοθούν όλο και μεγαλύτερα οικονομικά κίνητρα για την απόσυρση αυτοκινήτων με έμφαση στην επιδότηση των μεγάλων κυβισμού, για να ανακουφιστεί η αγορά.

♦ Να επαναφέρει το «εργαλείο» της μεταφοράς συντελεστή δόμησης για να αυξηθεί η οικοδομική δραστηριότητα.

Να ανακουφίσει τον πόνο χιλιάδων ιδιοκτητών που έχουν συστήσει συνεταιρισμούς μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις και έχουν εκ του συντάγματος εγκλωβιστεί.

♦ Να επαναπροσδιορίσει τι εστί αιγιαλός κατά το τι εστί βερίκοκο.

♦ Να προσαρμόζει τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων στις προβλέψεις κάθε επένδυσης και όχι το αντίθετο.

♦ Να «βλέπει» όπου γης… οικόπεδο και όχι ελεύθερο χώρο.

♦ Να μην δημιουργεί τετελεσμένα με τη σύνταξη κτηματολογίου και δασολογίου.

♦ Να μην παρίσταται ως πολιτικός ενάγων όταν διεξάγονται δίκες για τη διεκδίκηση από ιδιώτες καταπατημένων εκτάσεων του δημοσίου.

♦ Να μην διαφοροποιεί την εντός σχεδίου δόμηση από την εκτός. Να μην αμφισβητεί παγιωμένες πολεοδομικές παρεκκλίσεις.

♦ Να μην αποκλείει τη δόμηση σε οικόπεδα ανάλογα με την κλίση τους και ειδικά εάν βρίσκονται σε νησιά αυξημένου τουριστικού ενδιαφέροντος.

♦ Να μην αμφισβητεί την έμπνευση του ιδιοκτήτη να μετατρέψει μια υπόγεια αποθήκη σε γκαρσονιέρα και τον ακάλυπτο σε κλειστό πάρκινγκ.

♦ Να είναι εθισμένος στο πετρέλαιο, τον λιγνίτη και ιδανικά να φλερτάρει με την πυρηνική ενέργεια.

♦ Να μην ασχολείται με τη βρόμικη βιομηχανία και με τη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα.

♦ Να ασχολείται με την κλιματική αλλαγή μόνον όταν βρίσκεται στο εξωτερικό.

♦ Να γράφει ωραίες εκθέσεις ιδεών για το τι είναι η φύση της πατρίδα μας.

♦ Να μη διαφωνεί με τους συναδέλφους του υπουργούς και, τέλος…

♦ Να σηκωθεί και να φύγει!

Και όλα αυτά την ίδια ώρα που ο ΟΗΕ προειδοποιεί για την επικείμενη «σφαγή» των αμάχων στις αστικές περιοχές.

Πεδίο μάχης

Το σήμα κινδύνου που εξέπεμψε ο ΟΗΕ είναι σαφές: «Οι αστικές περιοχές θα γίνουν το ‘‘πεδίο μάχης’’ στον αγώνα για την καταπολέμηση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής». Προβλέπει, μάλιστα, ότι η κλιματική αλλαγή και η αστικοποίηση θα οδηγηθούν σε θανάσιμη σύγκρουση. Τα συμπεράσματά του τα βασίζει στα εξής στοιχεία:

♦ Οι πόλεις ευθύνονται για το 70% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ καλύπτουν μόλις το 2% της συνολικής έκτασης του πλανήτη Γη.

♦ Το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε αστικές περιοχές και μέσα στην επόμενη εικοσαετία το ποσοστό θα έχει φτάσει το 60%.

♦ Κάθε χρόνο ο αριθμός των ανθρώπων που ζει σε μικρές ή μεγάλες πόλεις αυξάνεται κατά, περίπου, 67 εκατομμύρια.

Σύμφωνα με την έκθεση των επιστημόνων, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής πολλές αστικές περιοχές θα φτάσουν στο σημείο να μην μπορούν να παράσχουν ούτε τις βασικές υπηρεσίες στους κατοίκους τους, αφού οι αλλαγές θα επηρεάσουν όλες τις βασικές υποδομές από τις συγκοινωνίες μέχρι την παροχή ενέργειας και τη βιομηχανική παραγωγή. Και η έκθεση καταλήγει: «Οι τοπικές οικονομίες θα διαταραχθούν και οι πληθυσμοί θα χάσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία και τα μέσα συντήρησής τους».