Εως το 2016 αλλάζει ριζικά το κέντρο της Αθήνας, με δέντρα, νησίδες πρασίνου και παγκάκια, σύμφωνα με τη μελέτη του ευρωπαϊκού διαγωνισμού Rethink Athens, που οργάνωσε και χρηματοδότησε το Ιδρυμα Ωνάση

Της ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΜΥΡΙΛΛΑ
 Ημ.δημοσίευσης: Πέμπτη 28 Φεβρουαρίου 2013

Στην Πανεπιστημίου θα κελαηδήσουν πουλιά, στην Ομόνοια, που θα παραμείνει τετράγωνη, θα βγουν τραπεζάκια έξω. Σε όλο το μήκος της οδού Πανεπιστήμιου θα φυτευτούν πλατάνια, ακακίες, μουριές, νεραντζιές. Οι Αθηναίοι θα περπατάνε ανάμεσα σε δέντρα και νησίδες πρασίνου, θα σταματάνε σε παγκάκια, θα παρακολουθούν ένα μουσικό ή θεατρικό δρώμενο, θα κάθονται για καφέ, θα ψωνίζουν χωρίς να ενοχλούνται από αυτοκίνητα. Μόνο οι ποδηλάτες θα διακόπτουν την πεζή κυκλοφορία και το διερχόμενο τραμ. Θα πρόκειται, δηλαδή, για ένα σύγχρονο μητροπολιτικό «βουλεβάρτο».
 
Αυτή είναι μια εικόνα από το μέλλον, αλλά όχι μια εικόνα που κινείται στη σφαίρα της ουτοπίας. Η χθεσινή παρουσίαση στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών της βραβευθείσας μελέτης του ευρωπαϊκού διαγωνισμού Rethink Athens, που οργάνωσε και χρηματοδότησε το Ιδρυμα Ωνάση για την ανάπλαση του κέντρου με άξονα την Πανεπιστήμιου, είχε απτά αποτελέσματα να επιδείξει και ένα χρονοδιάγραμμα υλοποίησης που δεν ξεπερνά το 2016.
 
Ενώπιον σύσσωμης της τρικομματικής κυβέρνησης, του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελου Βενιζέλου, του προέδρου της ΔΗΜΑΡ Φώτη Κουβέλη, του υπουργού Ανάπτυξης Κωστή Χατζηδάκη, του δημάρχου Αθηναίων Γιώργου Καμίνη, του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρη Παπαδημούλη, του μέλους του Π.Γ. του ΚΚΕ Νίκου Σοφιανού κ.ά., ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση Αντώνης Παπαδημητρίου ανακοίνωσε τους μελετητές που πήραν το πρώτο βραβείο και θα αναλάβουν να αλλάξουν το κέντρο της πόλης. Πρόκειται για το ολλανδικό αρχιτεκτονικό γραφείο OKRA, που δραστηριοποιείται σε αστικές αναπλάσεις και μερικές από αυτές έχουν εφαρμοστεί στο Λονδίνο, την Κοπεγχάχη, τη Βασιλεία, τη Μόσχα, το Ρότερνταμ.
 
«Μια πρόταση απλή, αλλά όχι απλοϊκή, που αποφεύγει τις αρχιτεκτονικές εκκεντρικότητες που στην αρχή εντυπωσιάζουν γιατί είναι καινούργιες, αλλά γρήγορα μας βαραίνουν με την υπερβολή τους. Μια βιοκλιματική πρόταση που έχει σκέψη, προβληματισμό και προτείνει λύσεις απλές, διαχρονικές, χωρίς υπέρμετρο κόστος συντήρησης. Προσαρμοσμένη στο περιβάλλον της Αθήνας μας, στο κλίμα της πόλης μας και στις ανάγκες της. Μια πρόταση που θα αγαπήσουν οι Αθηναίοι».
 
Με αυτά τα λόγια συνόψισε την πρόταση ο Αντ. Παπαδημητρίου, συμπληρώνοντας: «Δεν είμαστε απλώς και μόνον χρηματοδότες ακόμα μίας μελέτης που θα μείνει στο συρτάρι. Θα έλεγα ότι λειτουργούμε λίγο σαν τη σωκρατική αλογόμυγα στα πλευρά των Αθηναίων. Με τις παραινέσεις, τις πιέσεις, και κυρίως με τον καλό τον λόγο, πείθουμε τον δυσκίνητο κρατικό μηχανισμό να λειτουργήσει πιο αποτελεσματικά προς την κατεύθυνση που οι ίδιοι οι λειτουργοί του αναγνωρίζουν ότι πρέπει να κινηθεί». Αλλωστε το Ιδρυμα Ωνάση χρηματοδοτεί όχι μόνο την αρχιτεκτονική μελέτη και αλλά τις υπόλοιπες που συνοδεύουν το έργο (συγκοινωνιακή, περιβαλλοντική).
 
Η πρόταση που βραβεύθηκε φέρει τον τίτλο «One Step Beyond» (Ενα βήμα μπροστά) και ξεχώρισε ανάμεσα σε 71 προτάσεις από 12 ευρωπαϊκές χώρες. Το «βουλεβάρτο» του 21ου αιώνα, σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα Μάρτιν Νάιτ, βασίζεται στη βιοκλιματική-πράσινη προσέγγιση, όπου οι φυτεύσεις και η συλλογή των υδάτων σε δεξαμενές θα συμβάλουν στη μείωση της θερμοκρασίας, αλλά και στη διατήρηση του νερού της περιοχής. Με άλλα λόγια, η Πανεπιστημίου θα γίνει μια πράσινη ραχοκοκαλιά της πόλης και η σημερινή άχαρη και τσιμεντένια Πλατεία Ομονοίας θα γεμίσει δέντρα και τραπεζάκια. Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον τα αυτοκίνητα δεν έχουν καμία θέση, εκτός από τα ποδήλατα και το τραμ, το οποίο από το Σύνταγμα θα καταλήγει στην Πλατεία Αιγύπτου της οδού Αλεξάνδρας.
 
Εχουν όμως θέση πολλαπλές επιλογές δραστηριοτήτων, όπως η ιδέα του «Θεάτρου των 1.000 θέσεων», δηλαδή η αξιοποίηση για πολιτιστικές δράσεις των ισογείων των άδειων κτιρίων. Στην πραγματικότητα, η ανάπλαση καταλαμβάνει μια έκταση που ξεκινάει από τη Λεωφόρο Αμαλίας, τελειώνει στην Ομόνοια, αλλά καταλαμβάνει και το κομμάτι της Πατησίων μέχρι την οδό Μάρνη, απ’ όπου απομακρύνονται τα αυτοκίνητα και παραμένουν μόνο μία γραμμή για τα λεωφορεία και η νέα γραμμή του τραμ.
 
Η συγκοινωνιακή μελέτη που είναι σε εξέλιξη προβλέπει ότι η οδός Ακαδημίας μετατρέπεται σε κάθοδο. Αν συνυπολογίσουμε και τη μελλοντική πεζοδρόμηση της οδού Βασιλίσσης Ολγας από τη Λεωφόρο Αμαλίας μέχρι τη Βασιλέως Κωνσταντίνου (έργο της Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων), τότε μπορούμε να φανταστούμε μια τελείως διαφορετική εικόνα της πόλης. Αν και η ανάπλαση της Πανεπιστημίου φέρνει πιο κοντά την Τριλογία (Βιβλιοθήκη, Πανεπιστήμιο, Ακαδημία) με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, εντούτοις η οδός Τοσίτσα είναι προς το παρόν εκτός της παρούσας παρέμβασης. Ωστόσο, «η ανάπλαση δημιουργεί μια δυναμική που εκτείνεται και πέρα από τα συγκεκριμένα πλαίσια», όπως μας είπε ο καθηγητής του ΕΜΠ Παναγιώτης Τουρνικιώτης, τονίζοντας ότι «τα ζητήματα ασφάλειας λύνονται με την παρουσία των ανθρώπων και τη ζωντάνια, όχι με αστυνόμευση».
 

Πώς υποδέχονται το σχέδιο κυβέρνηση και κόμματα
 
«Η ανάπλαση αυτή», είπε ο πρωθυπουργός, «μαζί με την παρέμβαση στον Φαληρικό Ορμο και την ανάπτυξη του Ελληνικού αποτελούν το τρίγωνο αυτής της αναγέννησης. Σύντομα θα προστεθεί και ανάδειξη ολόκληρου του παράκτιου μετώπου από το Φάληρο έως το Σούνιο».
 
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Ευ. Βενιζέλος προέβλεψε ότι «η Ελλάδα θα ξεπεράσει τα προβλήματά της και ως εκ τούτου έχει σημασία να αναδεικνύουμε την εκδοχή της αισιόδοξης και δημιουργικής πατρίδας μας».
 
Ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ Φώτης Κουβέλης είπε ότι με αυτήν τη μελέτη «το κέντρο αναδεικνύεται σε επί της ουσίας δημόσιος χώρος, χώρος της κατοίκων της Αθήνας, χώρος των πολιτών» ενώ ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δημ. Παπαδημούλης, αφού ευχήθηκε «το κέντρο να ξαναγίνει ανθρώπινο και ελκυστικό», τόνισε ότι «το ζητούμενο είναι όλα αυτά να γίνουν πράξη. Δηλαδή να υπάρξει χρονοδιάγραμμα, σχέδιο, πόροι, έλεγχος».
 
Ως προς το χρονοδιάγραμμα, πάντως, παίρνοντας τον λόγο, ο υπουργός Ανάπτυξης Κ. Χατζηδάκης είπε: «Η συνέχεια περιλαμβάνει την ολοκλήρωση της οριστικής μελέτης και των υπολοίπων μελετών, συγκοινωνιακή, περιβαλλοντική και μετά να ξεκινήσει το καθαυτό έργο. Εως τον Ιούνιο αναμένεται οι μελέτες να είναι έτοιμες». Το χρονοδιάγραμμα που παρουσίασε προβλέπει το τέλος του 2015 ως χρόνο ολοκλήρωσης. Οσο για τους πόρους, σύμφωνα με τον ίδιο, «ο προϋπολογισμός είναι 80 εκατ. και θα τα βρούμε από κοινοτικά κονδύλια». Από τα 80 εκατ. ευρώ τα 50 εκατ. θα αφορούν το Τραμ και τα υπόλοιπα 30 εκατ. τις πολεοδομικές παρεμβάσεις.
 
Τέλος, ο δήμαρχος Γ. Καμίνης συνέδεσε την εν λόγω ανάπλαση με το Σχέδιο Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων, το οποίο πρόσφατα εξήγγειλε και που θα αφορά παρεμβάσεις σε περιοχές όπως Ρουφ, Βοτανικός, Ελαιώνας, Ακαδημία Πλάτωνος, Αγ. Κων/νου, Πλατεία Βάθης, Πλατεία Αττικής, Πλατεία Αμερικής, Κυψέλη κ.ά. και ανακοίνωσε ότι «θα συσταθεί Ταμείο Αστικής Ανάπτυξης» με αντικείμενο την αξιοποίηση των κενών κτιρίων.
 

Μια πρόταση για δύο κόσμους
 
«Κι ύστερα όλοι μαζί θα πάμε στην ακρογιαλιά» φανταζόμουν να μου ψιθυρίζει η Μελίνα Μερκούρη, καθώς παρακολουθούσα πόσο ωραία θα γίνει η οδός Πανεπιστημίου, τι θαυμαστό που θα είναι το κέντρο της πόλης και τι ωραία που θα περνάμε όλοι.
 
Είναι αλήθεια πως, αν ό,τι ακούσαμε υλοποιηθεί, η πόλη θα γίνει μια πραγματική ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Αλλά οι πραγματικές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες δεν έχουν βγει από τα παραμύθια. Διότι λίγο πιο πέρα από τα ζηλευτά διατηρημένα κέντρα τους θα δούμε ότι η φτώχεια, η αθλιότητα, οι άστεγοι, οι χρήστες, η εγκληματικότητα δεν έχουν εξαλειφθεί. Εχουν μόνο μετακινηθεί στα προάστια. Εκεί όπου το μοναδικό χρώμα είναι το γκρίζο και δεν υπάρχουν πράσινα, γεμάτα αστική αισθητική βουλεβάρτα. Πολύ φοβάμαι, λοιπόν, ότι θα δημιουργηθεί ένα απολύτως ευδιάκριτο σύνορο. Από ’δώ οι προνομιούχοι, από ’κεί οι άθλιοι.
 
Αν ό, τι ακούσαμε σήμερα συνέβαινε σε μια χώρα όπου οι πολίτες της είχαν δουλειά, μισθό ικανοποιητικό, ελεύθερο χρόνο να διαθέσουν για τον εαυτό τους, τότε ναι, αυτή η ωραία ανάπλαση θα είχε ένα πραγματικό λαϊκό έρεισμα. Αλλά αυτό δεν ισχύει. Ισχύει όμως ότι η ανάπλαση θα φέρει εκτίναξη αξιών στην περιοχή, υψηλά ενοίκια στα καταστήματα, υψηλές τιμές στις υπηρεσίες (καφέ, καταναλωτικά προϊόντα), πολυκαταστήματα και επενδυτές που θα εξαφανίσουν και τους τελευταίους μικροκαταστηματάρχες, εκτίναξη των ενοικίων κατοικίας στις κοντινές περιοχές, διότι θα είναι πλέον προνομιακή η διαβίωση εκεί. Και πείτε μου εσείς: ποιος μισθός θα αντέχει όλα αυτά; Αλλωστε έως το 2016 ό,τι έχει απομείνει από τη μικρομεσαία τάξη θα έχει αφανιστεί.
 
Δ. Μ.
 

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.