Με την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Μπαρμπα-ρόσα» («Unternehmen Barbarossa») έμεινε στην Ιστορία η εισβολή των Γερμανών στη Σοβιετική Ένωση, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου

22 Ιουνίου 1941

Με την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Μπαρμπα-ρόσα» («Unternehmen Barbarossa») έμεινε στην Ιστορία η εισβολή των Γερμανών στη Σοβιετική Ένωση, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου

Στις 22 Ιουνίου 1941 ξεκίνησε μια κολοσσιαία στρατιωτική επιχείρηση της χιτλερικής Γερμανίας με στόχο την κατάληψη της ΕΣΣΔ. Η αλήθεια είναι ότι ο Στάλιν αιφνιδιάστηκε με αυτή την επίθεση, μια και αρνιόταν να πιστέψει ότι ο πρώην σύμμαχός του – μαζί με τον οποίο είχε τη… χαρά να κατατεμαχίσει την Πολωνία – θα στρεφόταν εναντίον του!

Ας πάρουμε τα γεγονότα από την αρχή: Το 1939, η ΕΣΣΔ και η Γερμανία του Τρίτου Ράιχ είχαν συνυπογράψει το Σύμφωνο Μολότοβ – Ρίμπεντροπ, με το οποίο δεσμεύονταν να μην επιτεθούν η μία στην άλλη και επιπλέον μοιράζονταν τις μεταξύ τους χώρες. Ωστόσο, ήταν σαφές ότι μετά την κατάκτηση της Κεντρικής Ευρώπης και των Βαλκανίων θα ερχόταν και η σειρά της Σοβιετικής Ένωσης, πράγμα που δεν εκτιμήθηκε ορθά από τους Σοβιετικούς. Εκτός των άλλων, ο Χίτλερ επιθυμούσε όσο τίποτε άλλο την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και για ιδεολογικούς λόγους, μια και μισούσε άρρωστα τον κομμουνισμό και θεωρούσε τους Σλάβους κατώτερη φυλή. Ταυτόχρονα, ήθελε να εδραιώσει τη θέση του στην αχανή ΕΣΣΔ και κατόπιν να αναγκάσει τη Βρετανία να συνθηκολογήσει…

Το τελικό σχέδιο της γερμανικής επίθεσης υπό την κωδική ονομασία «Μπαρμπαρόσα» αποτέλεσε έμπνευση του ίδιου του Χίτλερ. Στην απόφασή του αυτή, βασικό ρόλο έπαιξε η Κρήτη. Οι Γερμανοί είχαν υπολογίσει ότι τα ρουμανικά διυλιστήρια, από τα οποία θα προμηθεύονταν τα καύσιμά τους, βρίσκονταν εντός του βεληνεκούς των συμμαχικών βομβαρδιστικών, εάν τα τελευταία εφορμούσαν από το νησί. Φρόντισαν λοιπόν να κατακτήσουν την Κρήτη, έστω και με μεγάλες απώλειες, πριν ξεκινήσουν την εκστρατεία στη Σοβιετική Ένωση. Έτσι, λίγες μέρες μετά την πτώση της Κρήτης (η αεροπορική έφοδος των Γερμανών εναντίον του νησιού ξεκίνησε το πρωί της 20ής Μαΐου 1941 και ολοκληρώθηκε την 1η Ιουνίου), στις 22 Ιουνίου 1941 μπαίνει σε εφαρμογή το σχέδιο της επιχείρησης κατάληψης της ΕΣΣΔ.

Επίθεση τριών σημείων

Το σχέδιο, που όπως ήδη αναφέραμε ήταν εμπνεύσεως του ίδιου του Φύρερ, προέβλεπε μια επίθεση υπό τις διαταγές του στρατηγού φον Λέεμπ, που θα προωθούνταν μέσω των κρατών της Βαλτικής με κατεύθυνση το Λένινγκραντ. Η κύρια επίθεση θα εκδηλωνόταν υπό τις διαταγές του φον Μποκ και προέβλεπε την επέλαση και κατάληψη της Μόσχας και η τρίτη και τελευταία υπό τις διαταγές του φον Ρούντστεντ και θα κατευθυνόταν μέσω της νότιας Πολωνίας προς τη Μαύρη Θάλασσα. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι αυτός ο πόλεμος δεν ήταν ένας απλός κατακτητικός πόλεμος. Ο πόλεμος αυτός διέθετε όλα τα καταστροφικά χαρακτηριστικά της ναζιστικής ιδεολογίας, που προέβλεπε την εκμηδένιση ενός λαού υπανθρώπων – όπως πίστευαν ότι ήταν όλοι οι υπό κατάκτηση λαοί –, στου οποίου τα εδάφη θα έρχονταν να κατοικήσουν στη συνέχεια Τεύτονες. Επρόκειτο για πλήρη διαστροφή που απέβλεπε στην ολοκληρωτική εξόντωση των λαών.

Τα ξημερώματα της 22ας Ιουνίου 1941, κατά παράβαση του Συμφώνου μη Επίθεσης μεταξύ Γερμανίας και ΕΣΣΔ, ξεκίνησε η μεγαλύτερη στρατιωτική επιχείρηση που είχε γνωρίσει η ανθρωπότητα μέχρι εκείνη τη στιγμή. Κατανεμημένα σε τρεις τεράστιες ομάδες, τα ναζιστικά στρατεύματα αποτελούνταν από 3.000.000 άνδρες, 3.580 άρματα μάχης, 7.184 πυροβόλα, 2.830 αεροπλάνα και 750.000 άλογα… Αντιμέτωπος με αυτές τις πρωτοφανείς στρατιωτικές δυνάμεις, ο Κόκκινος Στρατός βρέθηκε σε απόλυτη αδυναμία αντιπαράθεσης.

Σαρωτική επέλαση των ναζί

Μετά την εκδήλωση της γερμανικής επίθεσης και σε χρόνους – ρεκόρ είχαν πέσει στα χέρια των ναζί το Κίεβο, το Μινσκ και οι Βαλτικές Δημοκρατίες. Ακολούθησε η Ουκρανία με τους απέραντους σιτοβολώνες. Ωστόσο, στην Ουκρανία οι Γερμανοί, παρασυρμένοι από την ευκολία με την οποία καταλάμβαναν τη χώρα, χρονοτρίβησαν προκειμένου να τη θέσουν ολόκληρη υπό την κατοχή τους, καθυστερώντας έτσι τις επιχειρήσεις τους εναντίον της Μόσχας, με αποτέλεσμα να πέσουν πάνω στον… αφιλόξενο και ιδιαίτερα εχθρικό ρώσικο χειμώνα. Στα τέλη του φθινοπώρου, με την εμφάνιση των γερμανικών ορδών έξω από τη Μόσχα, οι Σοβιετικοί είχαν αρχίσει τη μεγάλη εκκένωσή της. Πρώτα από όλους εγκατέλειψε τη Μόσχα η σορός του Λένιν με προορισμό το Τσελιάμπινσκ. Στην έρημη πόλη έμεινε μόνο το Συμβούλιο Ύπατης Ηγεσίας…

Η σοβιετική αντίσταση

Τέσσερις μήνες χρειάστηκαν οι Γερμανοί προκειμένου να καταλάβουν όλα τα σοβιετικά εδάφη δυτικά της γραμμής Αζόφ – Λάντογκα. Ελεύθερες έμεναν οι δυο μεγάλες πόλεις της ΕΣΣΔ, Μόσχα και Λένινγκραντ. Οι πόλεις αυτές προέβαλαν πρωτοφανή αντίσταση, τέτοια που αναπτέρωσε το ηθικό σε όλες τις κατακτημένες περιοχές της αχανούς αυτής χώρας. Σύντομα συγκροτήθηκαν παντού αντάρτικες ομάδες, που κατάφεραν συντριπτικά πλήγματα στις δυνάμεις κατοχής. Η αντίστροφη μέτρηση είχε αρχίσει για τις ναζιστικές δυνάμεις. Θα ακολουθούσαν οι εποποιίες της αντίστασης των μεγάλων σοβιετικών πόλεων (Πολιορκία του Λένινγκραντ, Μάχη της Μόσχας, Μάχη του Στάλινγκραντ, Μάχη του Κουρσκ) και μετά η συντριπτική μαζική αντεπίθεση του Κόκκινου Στρατού, που θα ανακαταλάμβανε όλα τα εδάφη και θα έφτανε ώς το Βερολίνο! Οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές υπήρξαν πρωτοφανείς…