Η δεκαετής συνεχόμενη κρίση άφησε ανεξίτηλο το βαθύ αποτύπωμά της στο πολιτικό μας σύστημα. Αυτό γίνεται παραστατικά κατανοητό αν ανατρέξει κανείς στις κοινοβουλευτικές συνθέσεις των κομμάτων, στο ανθρώπινο δυναμικό τους και κυρίως στην ποιότητα του κοινοβουλευτικού λόγου.

Είναι προφανές ότι υπάρχει μια αισθητική κατάρρευση της κοινοβουλευτικής εικόνας. Από τα έδρανα της Βουλής  παρέλασαν μπράβοι, ναζί, ακροαριστεροί υπερασπιστές της τρομοκρατίας, νοσταλγοί του Στάλιν, σανδαλοφόροι, τάπερ με φαγητά στα έδρανα του προεδρείου, γραφικές τηλεπερσόνες -γενικά κάθε καρυδιάς καρύδι. Πέραν της αισθητικής καταβύθισης του Κοινοβουλίου, της ακραίας κακοποίησης του κοινοβουλευτικού λόγου με τις καφενειακές αντιπαραθέσεις, επεκράτησε η ακραία ρητορική, η κατασυκοφάντηση, κυρίως όμως ο ανορθολογισμός. Μέσα σε αυτή την κατάσταση, η χώρα περιδινήθηκε άγρια -έφτασε στα όριά της και κανείς δεν γνωρίζει αν σώθηκε από το αίσθημα της αυτοσυντήρησης ή από τύχη.  

Αν δεχτούμε βάσει της λογικής και κυρίως του κραυγαλέου αποτελέσματος ότι η ευτυχέστερη περίοδος της ελληνικής ιστορίας υπήρξε η Μεταπολίτευση και ότι στη Μεταπολίτευση εμπεδώθηκε η  ποιοτικότερη δημοκρατία που γνώρισε αυτός ο τόπος (και σ’ αυτό συνέβαλλε τα μέγιστα το ΠΑΣΟΚ), εύκολα θα καταλήξουμε στο ότι το πολιτικό σύστημα που στήθηκε στον τοίχο κατά την λεγομένη αντιμνημονιακή περίοδο, έκανε καλή δουλειά, δούλεψε σωστά. Προφανώς και μπορεί να ελεγχθεί σε πολλές περιπτώσεις. Άλλωστε, η κριτική αποτελεί θεμελιώδη αρχή των δημοκρατιών.  

Το δικομματικό σύστημα στοχοποιήθηκε  και ενοχοποιήθηκε στο όνομα  του πλουραλισμού της εκπροσώπησης η οποία στην ουσία όχι μόνο δυσχέραινε την διακυβέρνηση, όχι μόνο δεν συνέβαλλε προς το καλύτερο, αλλά παρεμπόδιζε θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις και αποτελούσε αιτία διαπλοκής, εστία ανίερων και επικινδύνων συμμαχιών που απέβλεπαν στον πολιτικό  τυχοδιωκτισμό και την καιροσκοπία. Τα παραδείγματα γνωστά. 

Σήμερα, το πολιτικό σύστημα μοιάζει να μην έχει συνέλθει από το σοκ της κρίσης. Αν ρίξει κανείς μια ματιά στα κόμματα και την ποιότητά τους (ιδεολογική και σε επίπεδο προσωπικοτήτων), θα καταλάβει εύκολα τι εννοούμε αλλά και τον μεγάλο κίνδυνο που ενέχει αυτή η κατάσταση. Με δεδομένο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αδυνατεί, δεν θέλει και κυρίως δεν μπορεί να γίνει ΠΑΣΟΚ, δηλαδή ο άλλος πόλος του δικομματισμού, το πολιτικό σύστημα θα παραμένει βυθισμένο στο τέλμα. Ωστόσο, μια δημοκρατία δεν μπορεί να είναι υγιής με τους πολίτες εγκλωβισμένους να ψηφίζουν ένα κόμμα προκειμένου να σωθούν από το άλλο…

Άρα, το φάντασμα του ΠΑΣΟΚ που πλανιέται δεξιά και αριστερά, πρέπει επιτέλους να αποκτήσει σάρκα και οστά, να ξαναβρεί τον βηματισμό του, την μεταρρυθμιστική δυναμική του στην κοινωνία και τον ιστορικό του ρόλο – προς το συμφέρον όλων. Κι αυτό δεν είναι το ΠΑΣΟΚ της Φώφης.