Παρά το γλυκό όνομά τους, στον κόσμο του διαδικτύου τα cookies (μπισκότα) μπορούν να είναι από ενοχλητικά ως και επικίνδυνα για την ασφάλεια των δεδομένων των χρηστών.

Όχι, δεν έχουν σοκολάτα…

Για όσους δεν το γνωρίζουν, τα cookies είναι μικρά κομμάτια δεδομένων, τα οποία μέσω του browser αποθηκεύονται στη συσκευή του χρήστη κάθε φορά που μπαίνουμε σε μια ιστοσελίδα στο διαδίκτυο και ο σκοπός τους είναι ο browser να «θυμάται» πράγματα για τον χρήστη, αν αυτός ξαναμπεί στην ίδια σελίδα –από το όνομα και το συνθηματικό, αν η σελίδα χρειάζεται κάτι τέτοιο, μέχρι το μέγεθος της γραμματοσειράς και άλλες λεπτομέρειες.

Κάθε φορά που χρησιμοποιούμε το διαδίκτυο, ο φυλλομετρητής μας (browser) αποθηκεύει cookies που του επιτρέπουν ταχεία πρόσβαση σε ιστοσελίδες που έχουμε επισκεφθεί στο παρελθόν. Γι’ αυτό και αν σβήσουμε τα cookies από τη μνήμη του, θα χρειαστεί, π.χ., να ξαναπεράσουμε ονόματα και κωδικούς πρόσβασης στο e-mail μας ή σε social media.

Πολλών ειδών cookies

Υπάρχουν πολλών ειδών cookies και τα περισσότερα είναι χρήσιμα, υπό την έννοια ότι μας επιτρέπουν ταχεία πρόσβαση σε ιστοσελίδες που έχουμε επισκεφθεί στο παρελθόν ή στους λογαριασμούς μας στο e-mail, το Facebook, κλπ. Επίσης, επιτρέπουν στον browser να μην «ψάχνεται» για το πώς θα μας παρουσιάσει μια ιστοσελίδα –ας πούμε, την www.topontiki.gr– καθώς έχει αποθηκευμένα τα χαρακτηριστικά της.

Το πρόβλημα αρχίζει από τη στιγμή που σε μια ιστοσελίδα βρίσκεται και άλλο υλικό, για παράδειγμα μια διαφήμιση ή ένα banner. Ως κομμάτι της σελίδας, το υλικό αυτό αφήνει επίσης cookies στον browser, τα οποία ονομάζονται third party cookies (cookies τρίτων) και ο ρόλος τους μπορεί να είναι πολύ διαφορετικός: συνήθως χρησιμοποιούνται για την καταγραφή της διαδικτυακής συμπεριφοράς των χρηστών του internet, με στόχο να προβάλλουν στους χρήστες διαφημίσεις σχετικές με τα ενδιαφέροντα τους.

Ζήτημα ασφαλείας των δεδομένων των χρηστών

Τα cookies τρίτων έχουν θεωρηθεί από ΕΕ και ΗΠΑ ως πιθανά προβλήματα για την ασφάλεια των δεδομένων των χρηστών του διαδικτύου και για το λόγο αυτό έχουν δημιουργήσει νομικά πλαίσια, τα οποία προϋποθέτουν την σαφή συναίνεση του χρήστη, προκειμένου να εγκατασταθούν στον υπολογιστή του. Μάλιστα, οι ιστοσελίδες υποχρεούνται να καθιστούν σαφές στους χρήστες τι είδους cookies χρησιμοποιούν, από πού προέρχονται και τι δεδομένα αποθηκεύουν και επεξεργάζονται. Οι ειδοποιήσεις για cookies είναι περίπου κάπως έτσι, αν και άλλα sites έχουν πολύ πιο αναλυτικά κείμενα.

Και κάπου εδώ μπαίνει η Google η οποία τα τελευταία χρόνια έχει βρεθεί συχνά στο στόχαστρο νομοθετών, καταναλωτικών οργανώσεων και απλών πολιτών λόγω της τάσης της να «καταβροχθίζει» τεράστιες ποσότητες δεδομένων των χρηστών των υπηρεσιών και συσκευών της, προκειμένου να τα αξιοποιήσει για να πουλήσει όσο το δυνατόν πιο στοχευμένη διαφήμιση. Ήδη η Apple και το Mozilla Foundation έχουν μπλοκάρει τα cookies τρίτων στους browser του (Safari και Firefox, αντίστοιχα) και η Google θέλει να κάνει το ίδιο με τον Chrome, τον πιο δημοφιλή browser στον κόσμο.

Η έρευνα και η αναβολή

Το πρόβλημα είναι ότι –παρότι δεν έχει αποδειχθεί η χρησιμότητα των cookies τρίτων στην αγοραστική συμπεριφορά του κοινού και παρότι οι εταιρείες που παρέχουν τα cookies είναι ενδιάμεσοι, μεταξύ των brands και των διαφημιστικών εταιρειών- η δεσπόζουσα θέση που έχει η Google σε πολλούς τομείς του διαδικτύου, μεταξύ αυτών και η διαφήμιση, επιτρέπει σε ανταγωνιστές της στον τομέα αυτό να την καταγγείλουν για μονοπωλιακή πολιτική αν μπλοκάρει τα cookies αυτά, όπερ και εγένετο, καθώς η βρετανική Επιτροπή Ανταγωνισμού άρχισε έρευνα επί των προθέσεων της εταιρείας για το Chrome τον περασμένο Ιανουάριο.

Ως εναλλακτική, η Google πρότεινε να αναβάλλει για τέσσερις μήνες την «εξορία» των cookies τρίτων από τον Chrome, ξεκαθαρίζοντας, παράλληλα, ότι ως το 2022 θα έχει καταργήσει τα cookies αυτά, θέλοντας να σταματήσει να έχει προβλήματα με κυβερνήσεις και καταναλωτές, αλλά και να απαντήσει στην Apple η οποία αυτοπροβάλλεται ως η εταιρεία που προστατεύει καλύτερα από όλους την ιδιωτικότητα των χρηστών του διαδικτύου, είτε μέσω υπολογιστών είτε μέσω smartphones.

Το τέλος είναι κοντά

Βέβαια, όλα αυτά δεν είναι γραμμένα σε… γρανίτη. Αντιθέτως, η Google εξήγησε σε διαφημιστές και διαφημιζόμενους ότι αν ως το 2022 δεν είναι έτοιμοι για τη μεγάλη αλλαγή, τότε το πρόγραμμα «δολοφονίας» των cookies θα παραταθεί για κάποιο διάστημα. Και, παράλληλα, συνεργαζόμενη με τις αντιμονοπωλιακές αρχές, όπως η βρετανική Επιτροπή Ανταγωνισμού, μεταφέρει την ευθύνη για τις πιο αντιδημοφιλείς αποφάσεις που έχει λάβει για τα cookies σε τρίτους και δη σε επίσημες αρχές, οι οποίες θα διαπιστώσουν κατά πόσο το σχέδιό της στρεβλώνει τον ανταγωνισμό.

Ούτως ή άλλως, πάντως, τα cookies τρίτων μοιάζουν να έχουν μπει σε δρόμο χωρίς επιστροφή και το ερώτημα είναι διπλό: με τι θα αντικατασταθούν και πόσο ασφαλής θα είναι ο αντικαταστάτης τους για τα δεδομένα των χρηστών. Ίδωμεν…