Το μάτι είναι το πιο εξελιγμένο αισθητήριο όργανο του σώματος. Μάλιστα, το τμήμα του εγκεφάλου που ελέγχει τις λειτουργίες της όρασης είναι πολύ μεγαλύτερο από όλα τα τμήματα που ελέγχουν την ακοή, τη γεύση, την αφή και την όσφρηση.

Συνήθως θεωρούμε δεδομένο το ότι βλέπουμε καλά, όταν όμως εμφανιστεί κάποιο πρόβλημα όρασης, τότε θα κάνουμε τα πάντα για να ξαναβρούμε το φως μας.

Τα συνηθέστερα προβλήματα όρασης οφείλονται σε διαθλαστικές ανωμαλίες, δηλαδή στον τρόπο με τον οποίο καμπυλώνονται οι ακτίνες του φωτός μέσα στο μάτι ώστε να μεταδοθεί η εικόνα στον εγκέφαλο.

Οι διαθλαστικές ανωμαλίες διορθώνονται και επιστημονικά δεν θεωρούνται παθήσεις, αλλά οφθαλμικές «ανωμαλίες».

Αντίθετα, παθήσεις θεωρούνται η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς, ο εκφυλισμός της ωχράς κηλίδας και το γλαύκωμα, οι οποίες είναι διαταραχές της λειτουργίας και των μονάδων επεξεργασίας του οφθαλμού.

Αυτές προκαλούν θολή, κακή όραση ή οδηγούν στην τύφλωση. Δείτε λοιπόν πώς μπορείτε να διατηρήσετε την ποιότητα της όρασής σας, αναγνωρίζοντας νωρίς το πρόβλημα.

Διαθλαστικές ανωμαλίες

Οι πιο συνηθισμένες διαθλαστικές ανωμαλίες ή προβλήματα όρασης είναι η μυωπία, η υπερμετρωπία, ο αστιγματισμός και η πρεσβυωπία.

Έλεγχος. Με μέτρηση οπτικής οξύτητας.

Στη μυωπία, λόγω του μεγαλύτερου από το κανονικό μήκος του ματιού, οι ακτίνες του φωτός από ένα μακρινό αντικείμενο δεν εστιάζουν επάνω στον αμφιβληστροειδή αλλά μπροστά από αυτόν, με αποτέλεσμα τα μακρινά αντικείμενα να φαίνονται θολά.

  Σύμπτωμα: δεν βλέπουμε καλά μακριά.

Στην υπερμετρωπία, λόγω του μικρότερου μήκους του ματιού, οι ακτίνες εστιάζουν πίσω από τον αμφιβληστροειδή, με αποτέλεσμα να φαίνονται θολά τα κοντινά αντικείμενα.

  Σύμπτωμα: δεν βλέπουμε καλά κοντά.

Στον αστιγματισμό, λόγω διαφορετικής διαθλαστικής ισχύος του ματιού στους δύο κύριους άξονές του, οι φωτεινές ακτίνες εστιάζουν σε διαφορετικά σημεία, με αποτέλεσμα τα αντικείμενα να φαίνονται παραμορφωμένα.

   Σύμπτωμα: δεν βλέπουμε με ευκρίνεια ούτε κοντά ούτε μακριά.

Στην πρεσβυωπία , η οποία εμφανίζεται λόγω ηλικίας και μετά τα 40 και οφείλεται στη δυσκαμψία του φακού και του ακτινωτού σώματος του ματιού να συσπαστούν, ώστε να μπορεί να γίνει η εστίαση σε κοντινά αντικείμενα.

  Σύμπτωμα: δεν καλά βλέπουμε κοντά.

  Αντιμετώπιση:

* Γυαλιά: Πλεονεκτήματα: Καλύπτονται συνήθως από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία. Μειονεκτήματα: αντιαισθητικά για πολλούς, βαριά κρύσταλλα σε μεγάλους βαθμούς, θαμπώνουν, χρειάζεται δεύτερο ζευγάρι για τον ήλιο, περιορίζουν το οπτικό πεδίο και είναι δύσκολο να φορεθούν σε αθλητικές ή θαλάσσιες δραστηριότητες.

Φακοί επαφής: Μειονεκτήματα: Αυξημένος κίνδυνος μολύνσεων, επηρεάζουν τον κερατοειδή αλλοιώνοντας την τοπογραφία και κυρίως τη φυσιολογία του, λόγω περιορισμού του οξυγόνου. Κόστος αγοράς και συντήρησης, δεν καλύπτονται από τα περισσότερα ασφαλιστικά ταμεία.

Laser: Η Ελλάδα έχει μεγάλη παράδοση στη Χειρουργική Laser αφού στην Κρήτη πρωτοεφαρμόστηκε η επέμβαση Lasik, η πιο δημοφιλής σήμερα διαθλαστική επέμβαση στον κόσμο. Πλεονεκτήματα: Η τεχνική είναι άκρως αποτελεσματική, με ποσοστό επιτυχίας να αγγίζει το 99%. Ακόμα και σε περιπτώσεις που υπάρχει υπολειπόμενο διαθλαστικό σφάλμα, στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να γίνει διορθωτική επέμβαση σε δεύτερο στάδιο. Μειονεκτήματα: Υπάρχουν επιπλοκές από την επέμβαση Laser και αφορούν περισσότερο προβλήματα επούλωσης, φλεγμονών ή μολύνσεως, αλλά αντιμετωπίζονται όλες, είτε μόνες τους είτε με σταγόνες.

Δυσχρωματοψία ή αχρωματοψία

  Τι είναι: Θα έχετε δει πώς ανακατεύονται οι μπογιές σε μία παλέτα ή σε καταστήματα χρωμάτων. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και με τα χρώματα που διακρίνουμε, εφόσον το ορατό φως είναι ένα μείγμα διαφόρων ακτινών φωτός. Η πλήρης αχρωματοψία, δηλαδή το να βλέπει κανείς μόνον αποχρώσεις του γκρίζου, είναι πάρα πολύ σπάνια.

Η αχρωματοψία οφείλεται συνήθως σε διαταραχή των φωτοευαίσθητων κυττάρων του αμφιβληστροειδούς, των φωτοαισθητήρων, που διεγείρονται από ακτίνες φωτός διαφορετικών χρωμάτων. Το μάτι έχει δύο ειδών φωτοαισθητήρες, τους κώνους (που λειτουργούν καλύτερα σε πολύ φωτεινό περιβάλλον) και τα ραβδία (που λειτουργούν καλύτερα με ελάχιστο φως). Κάθε φωτοαισθητήρας παράγει χρωστικές ουσίεςπου ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένα χρώματα φωτός. Η αντίληψη των χρωμάτων αλλοιώνεται όταν οι χρωστικές αυτές ουσίες δεν παράγονται καθόλου ή παράγονται με λάθος ερέθισμα.

  Ποιος κινδυνεύει: Οι διαταραχές της αντίληψης των χρωμάτων είναι πολύ πιο συχνές στους άνδρες με ποσοστό 24%. 

  Έλεγχος: Ο γιατρός θα σας δείξει χρωματιστές κάρτες (σαν τραπουλόχαρτα) στις οποίες σχηματίζονται αριθμοί με πινελιές από διάφορα χρώματα. Καλείστε να «ξεχωρίσετε» και να αναγνωρίσετε τους αριθμούς από τις καρτέλες.

   Παράγοντες κινδύνου: Δεν υπάρχουν.

  Συμπτώματα: Δεν γίνονται συνήθως κατανοητά από τον πάσχοντα, εκτός εάν είναι πολύ έντονα.

  Θεραπεία: Δεν υπάρχει.

Νυκταλωπία

  Τι είναι: Η δυσκολία να δει κανείς τη νύχτα εμφανίζεται όταν αρχίζουν να αλλοιώνονται τα ραβδία (οι φωτοαισθητήρες οι οποίοι λειτουργούν καλύτερα με λιγοστό φως). Υπάρχουν πολλές και διάφορες μορφές νυκταλωπίας.

  Ποιος κινδυνεύει: Όσοι έχουν έλλειψη βιταμίνης Α (ρετινόλη).

  Έλεγχος: Ο γιατρός θα σας κάνει μία εξέταση που ονομάζεται ηλετρικοαμφιβληστροειδογράφημα τοποθετώντας κάποια καλώδια γύρω γύρω από το μάτι. Δεν είναι επώδυνη και γίνεται κυρίως σε παιδιά, καθώς οι μεγάλοι μπορούν να αναγνωρίσουν τα συμπτώματα, τα οποία είναι πολύ χαρακτηριστικά.

  Παράγοντες κινδύνου: Συνδέονται με προβλήματα στο συκώτι (ηπατικές διαταραχές), με έλλειψη βιταμίνης A ή με κληρονομική πάθηση του αμφιβληστροειδούς, όπως η μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια.

  Συμπτώματα: Κακή νυκτερινή όραση και δυσκολία στην οδήγηση (που αφορά φυσικά την όραση και τα φώτα των αυτοκινήτων).

  Θεραπεία: δεν υπάρχει.

Οφθαλμική υπερκόπωση

  Τι είναι: Πολλοί άνθρωποι υποφέρουν από οφθαλμική υπερκόπωση. Πρόκειται για ενόχληση που αποδίδεται σε διαθλαστικό πρόβλημα (μυωπία, πρεσβυωπία, αστιγματισμό) που δεν έχει διορθωθεί.

  Ποιος κινδυνεύει: Όσοι επιδίδονται σε δραστηριότητες που απαιτούν παρατεταμένη προσήλωση είτε σε πολύ μακρινά αντικείμενα, π.χ. οδήγηση ή κινηματογράφος, είτε σε πολύ κοντινά αντικείμενα πχ. χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή

  Έλεγχος: Ο γιατρός θα σας ρωτήσει για τα συμπτώματα και παράλληλα θα κάνει έλεγχο οπτικής οξύτητας (ο πίνακας με τους αριθμούς και τα γράμματα) για υπερμετρωπία.

  Συμπτώματα: Πονοκέφαλος, πόνος πάνω από τα φρύδια, βάρος στα μάτια ή ακόμη και μυϊκοί σπασμοί.

  Θεραπεία: Η διόρθωση του διαθλαστικού προβλήματος. Αν φοράτε γυαλιά, η συχνή οφθαλμική υπερκόπωση μπορεί να αποτελεί σημάδι ότι χρειάζεται να αλλάξετε κρύσταλλα στα γυαλιά σας. Επίσης, η ξεκούραση των ματιών κάθε μισάωρο, ιδίως αν δουλεύετε μπροστά σε υπολογιστή.

Επιπεφυκίτιδα

  Τι είναι: Πρόκειται για φλεγμονές στον επιπεφυκότα –την υγρή, διαφανή μεμβράνη που καλύπτει το βολβό του ματιού και το εσωτερικό του βλεφάρου. Συνήθως η φλεγμονή υποχωρεί μετά από λίγες ημέρες. 

  Συμπτώματα: Το συνηθέστερο είναι το κοκκίνισμα του ματιού (γίνονται πιο έντονα τα αγγεία στο λευκό) για αρκετές ημέρες.

  Τα είδη: * Η λοιμώδης επιπεφυκίτιδα μεταδίδεται πολύ εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά σπανίως είναι σοβαρή και δεν προκαλεί μόνιμη βλάβη στην όραση εάν διαγνωστεί και θεραπευθεί εγκαίρως.

* Η βακτηριακή επιπεφυκίτιδα συνήθως προσβάλλει και τα δύο μάτια και προκαλεί αυξημένη έκκριση πύου (τσίμπλες) και βλέννας. Αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικό κολλύριο.

* Η ιογενής επιπεφυκίτιδα συνήθως εμφανίζεται να προσβάλλει το ένα μάτι, προκαλώντας έντονη δακρύρροια και εκκρίσεις υγρού. Λίγες μέρες αργότερα προσβάλλεται και το άλλο μάτι. Όπως και το κοινό κρυολόγημα, η λοίμωξη αυτή θεραπεύεται κάνοντας τον κύκλο της και περνά χωρίς ιδιαίτερη φαρμακευτική αγωγή.

* Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα προκαλεί δακρύρροια, φαγούρα και κοκκίνισμα του ματιού και μερικές φορές συνοδεύεται από φαγούρα στη μύτη και καταρροή. Τα συμπτώματα αυτά αντιμετωπίζονται με αντιαλλεργικά χάπια ή κολλύρια.

* Η νεογνική οφθαλμία είναι οξεία επιπεφυκίτιδα που εμφανίζεται σε νεογέννητα βρέφη. Οφείλεται σε μόλυνση από τη μητέρα κατά τον τοκετό. Απαιτεί άμεση ιατρική αντιμετώπιση προκειμένου να αποφευχθούν μόνιμες οφθαλμικές βλάβες ή τύφλωση. Τα βρέφη αυτά συνήθως πάσχουν και από λοιμώξεις σε άλλα όργανα, με κυριότερο τους πνεύμονες.

  Ποιος κινδυνεύει: Όλοι.

  Έλεγχος: Ο γιατρός θα σας ελέγχει κοιτώντας κατά πόσο έχει ερεθιστεί το βλέφαρο και κατόπιν κάνει έλεγχο στη σχισμοειδή λυχνία,(το κλασικό οφθαλμολογικό μικροσκόπιο στο οποίο ακουμπάμε το σαγόνι).

Εκφυλισμός της ωχράς κηλίδας

  Τι είναι: Η συγκεκριμένη διαταραχή αναφέρεται ορθότερα ως γεροντικός εκφυλισμός της ωχράς κηλίδας και επηρεάζει την κεντρική όραση.

  Συμπτώματα: Αν ο ασθενής κοιτάξει μία φωτογραφία και δεν μπορεί να δει τι υπάρχει στο κέντρο της αλλά στα άκρα (διατηρείται η περιφερική όραση). Σε άτομα ηλικίας άνω των 65, ο εκφυλισμός της ωχράς κηλίδας ενδέχεται να έχει ήδη επηρεάσει την κεντρική όραση, δηλαδή την όραση που χρειαζόμαστε για να διαβάσουμε ή να κάνουμε δουλειά από μικρή απόσταση, π.χ. ράψιμο. Σε αυτήν την περίπτωση απαιτεί άμεση ιατρική αντιμετώπιση. Και η παραμικρή καθυστέρηση στη θεραπεία μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα απώλεια της κεντρικής όρασης.

  Ποιος κινδυνεύει: Θεωρείται η πρώτη αιτία απώλειας όρασης και εμφανίζεται στους ηλικιωμένους. Σπανίως εμφανίζεται σε άτομα κάτω των 55.

  Έλεγχος: Γίνεται με βυθοσκόπηση και φλουορο-αγγειογραφία στην οποία γίνεται ένεση ενδοφλέβια με σκιαστικό υγρό και μετά από 5 λεπτά γίνεται λήψη φωτογραφιών του βυθού.

  Θεραπεία: Στα πρώτα στάδια αντιμετωπίζεται με laser και φαρμακευτική θεραπεία (σε σταγόνες). Γι΄ αυτό είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση.

Καταρράκτης

  Τι είναι: Ο φακός του ανθρώπινου ματιού εστιάζει στο φως κι έτσι μπορούμε να βλέπουμε καθαρά αντικείμενα σε διάφορες αποστάσεις. Ο φακός μας πρέπει να παραμένει διαφανής. Όταν με τα χρόνια θολώσει, ακριβώς όπως θολώνει ένα ποτήρι που πλύναμε πολλές φορές, σημαίνει ότι πάσχει από καταρράκτη. Όσο επιδεινώνεται ο καταρράκτης, εμποδίζει ή στρεβλώνει την είσοδο του φωτός στο μάτι. Θεωρείται η πρώτη αιτία τύφλωσης, αφού περίπου 20 εκατομμύρια ασθενείς παγκοσμίως έχουν χάσει το φως τους λόγω του καταρράκτη.

  Συμπτώματα: Όσοι πάσχουν από καταρράκτη σταδιακά βλέπουν τα πάντα θολά, σαν να κοιτάζουν πίσω από κουρτίνα, χωρίς να νιώθουν πόνο. Η όραση μειώνεται σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού. Όταν οδηγούν τη νύχτα, συνήθως βλέπουν ένα φωτοστέφανο γύρω από τις πηγές φωτός.

  Ποιος κινδυνεύει: Δυνητικά όλοι όσοι είναι άνω των 50 ετών.

  Έλεγχος: Ο γιατρός κάνει μέτρηση οπτικής οξύτητας και ελέγχει το μάτι στη σχισμοειδή λυχνία(το κλασικό οφθαλμολογικό μικροσκόπιο)

  Θεραπεία: Συνίσταται χειρουργική επέμβαση και στις περισσότερες περιπτώσεις αποκαθίσταται επιτυχώς η όραση. Ο χειρουργός αφαιρεί το θολό φακό και εμφυτεύει στη θέση του έναν διαφανή τεχνητό φακό. Παρά τις σημαντικές προόδους της αποκατάστασης, πολλοί άνθρωποι τυφλώνονται από άγνοια, φόβο ή άρνηση να υποβληθούν σε μια ανώδυνη επέμβαση «ρουτίνας».

Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς

  Τι είναι: Οι ορατές ακτίνες φωτός σχηματίζουν εικόνες που φθάνουν στον εγκέφαλο με τη βοήθεια του αμφιβληστροειδούς χιτώνα, που μετατρέπει το φωτεινό σήμα σε νευρική ώση. Φανταστείτε τον αμφιβληστροειδή σαν μια μεταξωτή ταπετσαρία που επενδύει το εσωτερικό του οφθαλμικού βολβού. Αντίθετα από τις συνηθισμένες ταπετσαρίες, όμως, ο αμφιβληστροειδής δεν έχει κόλλα. Στα σημεία όπου ο αμφιβληστροειδής είναι πολύ λεπτός ή έχει υποστεί βλάβες, μπορεί να δημιουργηθούν μικρές οπές. Σε μια τέτοια περίπτωση, το διαυγές υαλώδες σώμα, ένα υγρό με το οποίο είναι γεμάτο το μάτι, μπορεί να διαρρεύσει πίσω από τον αμφιβληστροειδή και να προκαλέσει αποκόλληση της επένδυσης, δηλαδή αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς. Η εν λόγω πάθηση, αν και δεν είναι επώδυνη, θεωρείται δικαίως «επείγον περιστατικό». Αν δεν γίνει άμεσα επανασυγκόλληση του αμφιβληστροειδούς χιτώνα πάνω στον οφθαλμικό βολβό, τα κύτταρά του οδηγούνται στο θάνατο, καθώς δεν τρέφονται, και ενδέχεται να προκληθεί μόνιμη τύφλωση.

  Ποιος κινδυνεύει: Όσοι έχουν μέτρια ή πολύ μεγάλη μυωπία, ιστορικό οφθαλμικών επεμβάσεων ή τραυματισμών, ιστορικό στην οικογένεια αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς και το μικρό πάχος του ιστού του αμφιβληστροειδούς, που συνήθως είναι κληρονομικό και μπορεί να ενημερώσει ο γιατρός γι’ αυτό.

  Έλεγχος: Γίνεται με τη μέθοδο της βυθοσκόπησης, καθώς και με άμεση ή έμμεση οφθαλμοσκόπηση.

  Συμπτώματα: Ρωγμές στον αμφιβληστροειδή με εμφάνιση σκιών στις κινήσεις του ματιού. Εάν παρουσιαστούν ξαφνικές λάμψεις (σαν φλας) απαιτείται άμεση επίσκεψη στον οφθαλμίατρο.

  Θεραπεία: Με ακτίνες Laser. Εάν υποστεί αποκόλληση κρίνεται άμεση προσαγωγή στα «επείγοντα» για χειρουργική επέμβαση.

Γλαύκωμα

* Χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας: Πρόκειται για συχνή πάθηση που το καθιστά ως μία από τις σημαντικότερες αιτίες μη αναστρέψιμης απώλειας της όρασης. Το «χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας», που είναι το πιο συχνό και αντιστοιχεί στο 90% του συνόλου των περιστατικών, κάνει συνήθως την εμφάνισή του στη μέση ηλικία και μοιάζει να έχει μία γενετική συνιστώσα, καθώς 1 στους 5 πάσχοντες έχει στενό συγγενή που επίσης πάσχει από τη νόσο.

Οι γιατροί συχνά το χαρακτηρίζουν «ύπουλο κλέφτη που χτυπά μέσα στη νύχτα», γιατί μειώνει την όραση σιγά σιγά. Η αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση σταδιακά καταστρέφει τις ευαίσθητες νευρικές στοιβάδες του αμφιβληστροειδούς. 

  Συμπτώματα: Οι περισσότεροι πάσχοντες δεν έχουν το παραμικρό σύμπτωμα και η διάγνωση γίνεται αφού υποστούν σοβαρές βλάβες της οπτικής λειτουργίας.

  Ποιος κινδυνεύει: Δυνητικά όλοι.

  Έλεγχος: Ο τακτικός οφθαλμολογικός έλεγχος σε κάποιο ιατρείο για μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης εξασφαλίζει την έγκαιρη διάγνωση του γλαυκώματος.μΔυστυχώς, οι μισοί Έλληνες που πάσχουν από υψηλή ενδοφθάλμια πίεση δεν το γνωρίζουν.

  Θεραπεία: Περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή ή και χειρουργική επέμβαση.

* Οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας: Αυτή η μορφή της νόσου αντιπροσωπεύει λιγότερο από 6% των γνωστών περιστατικών, αλλά εξελίσσεται ραγδαία και απαιτεί επείγουσα ιατρική αντιμετώπιση. Μπορεί να προκαλέσει βλάβες που δεν διορθώνονται στο οπτικό νεύρο, που μεταφέρει τα οπτικά είδωλα από το μάτι στον εγκέφαλο, και να προκαλέσει μόνιμη τύφλωση.

  Συμπτώματα: αιφνίδιος έντονος πόνος στα μάτια μαζί με πονοκέφαλο, ναυτία ή τάση για εμετό, απότομη θόλωση της όρασης.

  Ποιος κινδυνεύει: Δυνητικά όλοι.

  Θεραπεία: περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή ή και χειρουργική επέμβαση.

* Δευτεροπαθές γλαύκωμα: Αυτή η περίπτωση συνήθως σχετίζεται με κάποια προϋπάρχουσα οφθαλμική ή άλλη πάθηση, π.χ. προχωρημένο καταρράκτη, φλεγμονή της ίριδας, ενδοφθάλμια αιμορραγία, όγκο ή τραυματισμό στο μάτι.
  Θεραπεία: Με φαρμακευτική αγωγή ή και χειρουργική επέμβαση.

* Νεοαγγειακό γλαύκωμα: Πρόκειται για νόσο κυρίως όσων πάσχουν από διαβήτη, μία ιδιαίτερα βαριά μορφή δευτεροπαθούς γλαυκώματος που οφείλεται σε αφύσικη αύξηση του αριθμού των αιμοφόρων αγγείων. Το συγγενές γλαύκωμα εμφανίζεται πολύ σπάνια σε νεογέννητα και εκδηλώνεται στο 80% των περιπτώσεων πριν το πρώτο έτος της ζωής.

  Έλεγχος: Με τη μέτρηση της πίεσης στο μάτι, μία ανώδυνη εξέταση (τονόμετρο επιπέδωσης).

  Θεραπεία: Χρειάζεται προσοχή από τους γονείς και απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση για να μην υπάρξει απώλεια της όρασης.

Στραβισμός

 * Στα βρέφη: Όπως μεγαλώνει και αναπτύσσεται το παιδί, έτσι μεγαλώνουν και αναπτύσσονται και τα μάτια του. Στη διάρκεια των πρώτων μηνών της ζωής του, το βρέφος δεν έχει καθαρή όραση. Οι μηχανισμοί εστίασης και κίνησης των ματιών αναπτύσσονται σταδιακά, καθώς αναπτύσσεται το σύστημα όρασης στα μάτια και τον εγκέφαλο. Σε ηλικία περίπου 6 μηνών, το βρέφος πρέπει να είναι σε θέση να κινεί συντονισμένα και τα δυο μάτια ταυτόχρονα, ώστε να εστιάζει και σε κοντινούς και μακρινούς στόχους.

Επίσης, τα μάτια του πρέπει να είναι ευθυγραμμισμένα. Σε ορισμένες καταστάσεις, όμως, τα μάτια φαίνεται να μην συνεργάζονται ώστε να παρακολουθούν ταυτόχρονα το ίδιο αντικείμενο. Το ένα μάτι ίσως έχει την τάση να «φεύγει» κάποιες φορές ή πάντα.

  Παράγοντες κινδύνου: Το αλληθώρισμα μπορεί επίσης να οφείλεται σε τραυματισμό κατά τον τοκετό, εγκεφαλική βλάβη, εγκεφαλική παράλυση, συγγενή δυσπλασία, νευρολογικά προβλήματα ή υδροκεφαλισμό.

  Έλεγχος: Είναι σημαντικό να γίνει έγκαιρη αξιολόγηση από οφθαλμίατρο, προκειμένου να διαπιστωθεί αν η υποψία στραβισμού οφείλεται σε μυϊκή ανισορροπία ή σε πρόβλημα στο εσωτερικό του οφθαλμού που μπορεί να επηρεάσει την καλή όραση του παιδιού.

*  Στους ενήλικες: Με κάθε μάτι συνδέονται έξι διαφορετικοί μύες που το βοηθούν να περιστρέφεται. Ένας ή περισσότεροι από τους μύες αυτούς τραβούν πολύ δυνατά ενώ κάποιοι άλλοι μύες δεν έχουν δυναμώσει τόσο και έτσι παρουσιάζεται ο στραβισμός. Αν το μάτι στρέφεται προς τα μέσα, κάνουμε λόγο για «εσωτροπία», ενώ αντίθετα αν στρέφεται προς τα έξω, για «εξωτροπία». 

  Θεραπεία: Υπάρχουν διάφορες θεραπείες για το στραβισμό, ανάλογα με τη συγκεκριμένη αιτία στην οποία οφείλεται. Κάποιες περιπτώσεις αντιμετωπίζονται με χειρουργική επέμβαση στους οφθαλμικούς μύες, ενώ κάποιες άλλες χρειάζονται απλώς γυαλιά.

Αμβλυωπία

  Τι είναι: Η αμβλυωπία εκδηλώνεται μόνο σε βρέφη και παιδιά, ενώ η απώλεια όρασης αναστρέφεται με θεραπεία εάν το πρόβλημα διορθωθεί στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας. Αμβλυωπία σημαίνει να έχεις ένα υγιές μάτι που δεν βλέπει. Εάν ο στραβισμός εκδηλωθεί σε ενήλικα, μετά από τραυματισμό στο κεφάλι π.χ. ή μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, κατά πάσα πιθανότητα ο ενήλικας θα έχει διπλωπία, θα βλέπει δηλαδή τα αντικείμενα διπλά. Στα βρέφη ή στα μικρά παιδιά, ο εγκέφαλος δεν ανέχεται τη διπλή εικόνα και «σβήνει» την εικόνα του πιο αδύναμου οφθαλμού. Αυτή η ακούσια απώλεια όρασης ονομάζεται αμβλυωπία. 

  Ποιος κινδυνεύει: Αμβλυωπία δεν εμφανίζουν όλοι όσοι πάσχουν από στραβισμό, όπως αντίστοιχα όλα τα περιστατικά αμβλυωπίας δεν οφείλονται σε στραβισμό. Π.χ. αμβλυωπία θα εκδηλώσει ένα βρέφος με προχωρημένο συγγενή καταρράκτη στο ένα μάτι αν δεν γίνει αφαίρεση του θολού φακού. Μπορεί επίσης να προκληθεί και από άλλα οφθαλμικά προβλήματα, π.χ. βλεφαρόπτωση ή σημαντική ανωμαλία στον έναν οφθαλμό.

  Έλεγχος: Με εξέταση με τη μέτρηση της οπτικής οξύτητας.

  Θεραπεία: Εάν διαγνωστεί έγκαιρα, η αμβλυωπία διορθώνεται με επίδεση του καλού ματιού και οφθαλμικές σταγόνες, ώστε να αναγκαστεί το πιο αδύναμο μάτι να ανακτήσει πλήρως τη λειτουργικότητά του.

 Το σύνδρομο του υπολογιστή και πώς θα το αποφύγετε

Το να κοιτάζετε την οθόνη δεν βλάπτει τα μάτια ούτε αλλοιώνει τη διαθλαστική τους ισχύ. Όμως αν κάποιος περνά ολόκληρη την ημέρα μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή, μπορεί να αισθάνεται τα μάτια του κουρασμένα (υπερκόπωση των ματιών), ξερά (ξηροφθαλμία), κόκκινα (ερεθισμός), να έχει ευαισθησία στο έντονο φως, να βλέπει θολά, να πάσχει από πονοκεφάλους και πόνο στις ωμοπλάτες, τον αυχένα ή την πλάτη. Για να το αποφύγετε αυτό:

Μην αφήνετε αναμμένα φώτα δίπλα ή πίσω από την οθόνη του υπολογιστή. Η καλύτερη λύση είναι ο φωτισμός πίσω από τον χειριστή.

Η επιφάνεια του γραφείου πρέπει να βρίσκεται σε ύψος περίπου 70 εκατοστών από το έδαφος.

Το ύψος της οθόνης και το ύψος του καθίσματός να είναι ρυθμισμένο έτσι ώστε όταν κοιτάζετε «ευθεία μπροστά στην οθόνη», το βλέμμα σας να πέφτει κατευθείαν στο επάνω άκρο της οθόνης. Θα εργάζεστε με το βλέμμα σας στραμμένο ελαφρώς προς τα κάτω, που είναι η πιο άνετη θέση για πολύωρη εργασία.

Τέλος, η επιφάνεια της οθόνης πρέπει να απέχει περίπου 75 εκατοστά από το πρόσωπό σας, ώστε το ενδιάμεσο τμήμα των τριεστιακών φακών (αν φοράτε γυαλιά) να εστιάζει σωστά χωρίς να χρειάζεται να καταβάλλετε μεγάλη προσπάθεια.

Διαβάστε επίσης

Καρκίνος: Υψηλότερος ο κίνδυνος από 4 έως 6,5 φορές για σοβαρή θρόμβωση

Μακρά Covid: Η λύση που προσφέρουν τα αντικαταθλιπτικά

Νέα 60μελής «επιτροπή αντιμετώπισης της πανδημίας» – Ο Τσιόδρας επικεφαλής