Στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας αποφάσισαν να βάλουν Γαλλία και Ιταλία μια σειρά διπλωματικές εντάσεις, που πλήγωσαν τις σχέσεις των δύο χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, με την υπογραφή μιας συμφωνίας φιλίας και συνεργασίας, τη Συμφωνία του Κυρηναλίου. Η συμφωνία πήρε το όνομά της από το ομώνυμο μέγαρο που είναι η έδρα του εκάστοτε Προέδρου της Ιταλίας και που κάποτε είχε καταληφθεί από τον Ναπολέοντα. Τόσο συμβολικό.

Η αλλαγή ισορροπίας στην ευρωπαϊκή ήπειρο μετά το Brexit αλλά και η αλλαγή ηγεσίας στη γερμανική καγκελαρία φέρνουν τη Γαλλία προ των ευθυνών της, ως το μεγαλύτερο κράτος – μέλος της Ε.Ε. μετά τη Γερμανία, και ταυτόχρονα χτίζουν και το προφίλ της επόμενης ημέρας του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος θα διεκδικήσει για δεύτερη τετραετία την Προεδρία.

Αναλυτές υποστηρίζουν ότι ο Γάλλος Πρόεδρος εκμεταλλεύτηκε το κενό που δημιουργήθηκε στη Γερμανία, καθώς βρισκόταν σε μετεκλογικούς ρυθμούς, ενώ την ίδια στιγμή επιβεβαιώνεται η τάση που θέλει τον Μακρόν μετά την αποχώρηση της Μέρκελ να επιθυμεί να πρωταγωνιστήσει στις ευρωπαϊκές εξελίξεις.

Σύγκλιση σε πολλούς τομείς

Η συμφωνία των δύο χωρών, η οποία αποτελείται από 11 κεφάλαια, αφορά σημαντικούς τομείς – μεταξύ άλλων της αμυντικής συνεργασίας / ασφάλειας, της έρευνας, της ευρωπαϊκής συνοχής και της εξωτερικής πολιτικής – και προβλέπεται από τις ευρωπαϊκές συνθήκες μέσω των ενισχυμένων συνεργασιών.

Τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. μπορεί να ενστερνίζονται την ευρωπαϊκή ιδέα στην ολότητά της, αλλά είναι ξεκάθαρο πως υπάρχουν χώρες πολλών ταχυτήτων με αντιτιθέμενα εθνικά συμφέροντα.

Η σύγκλιση των δύο χωρών σε πολλούς τομείς, αλλά και οι νέες προκλήσεις που έχουν προκύψει για την ευρωπαϊκή ήπειρο (πανδημία, κλιματική κρίση, μεταναστευτικό, οι εξελίξεις στη Μεσόγειο), είχαν αποτέλεσμα την υπογραφή της Συμφωνίας του Κυρηναλίου, με την οποία επιχειρούν να δημιουργήσουν ένα πιο σταθερό και φιλόδοξο πλαίσιο στις ευρωπαϊκές σχέσεις.

Παρίσι και Ρώμη θέλησαν να την ολοκληρώσουν πριν από την αποχώρηση τον προσεχή Ιανουάριο του Σέρτζιο Ματαρέλα από την Προεδρία της Ιταλίας, καθώς λήγει η επταετής θητεία του, και πριν από τις προεδρικές εκλογές στη Γαλλία την ερχόμενη άνοιξη και την επερχόμενη ανάληψη της προεδρίας της Ε.Ε. από τη Γαλλία.

Η ευκαιρία

Ήταν μια συμφωνία συνεργασίας που οικοδομούνταν από το 2017, αλλά η κρίση στη Λιβύη και οι καθόλου καλές σχέσεις του Ελιζέ με τις προηγούμενες ιταλικές κυβερνήσεις, στις οποίες συμμετείχαν τα Πέντε Αστέρια και ο ακροδεξιός Σαλβίνι, την έβαλαν στον πάγο. Η στροφή της Γαλλίας και η απόσυρση μέρους της στήριξής της προς τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ ήταν καθοριστική σε αυτό, εκτιμά η Ματίλντ Σιουλά του European Council on Foreign Relations στο Παρίσι.

Η αλλαγή ηγεσίας στη Ρώμη με την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον τεχνοκράτη Μάριο Ντράγκι αποδείχτηκε ευκαιρία για το Παρίσι να προχωρήσει σε μία τόσο φιλόδοξη συνεργασία.

Καθώς είχε προηγηθεί η ελληνογαλλική αμυντική συμφωνία, εδραιώνεται έτσι μία γέφυρα μεταξύ των χωρών του Νότου – με επικεφαλής τη Γαλλία – και των σκληρών του Βορρά, εν όψει και της συζήτησης που θα ανοίξει ξανά για το Σύμφωνο Σταθερότητας, ειδικά μετά την ανάληψη του γερμανικού ΥΠΟΙΚ από τον «σκληρό» Λίντνερ.

Ιταλικές επιφυλάξεις

Ορισμένοι στην Ιταλία, ωστόσο, διατηρούν επιφυλάξεις θεωρώντας άπληστο επιχειρηματικό εταίρο τη Γαλλία. Μια αποτυχημένη απόπειρα εξαγοράς των ναυπηγείων Chantiers de l’Atlantique από τον ιταλικό όμιλο Fincantieri προκάλεσε δυσαρέσκεια στη Ρώμη, αφού ορισμένοι Ιταλοί θεωρούν ότι οι Γάλλοι ορέγονται ιταλικές εταιρείες, αλλά ενίοτε, όταν πρόκειται για το αντίθετο, εγείρουν ενστάσεις.

Ως εκ τούτου η συνθήκη έχει πυροδοτήσει και κάποιες αντιδράσεις στη Ρώμη με τον οικονομολόγο Κάρλο Πελάντ να την αποκαλεί «αυτο-προσάρτηση στη Γαλλία σε βιομηχανικό και στρατηγικό επίπεδο». Γαλλία και Ιταλία δεν είναι αφελείς, καθώς θέματα όπως το μεταναστευτικό θα παραμείνουν ευαίσθητα, εκτιμούν αναλυτές, αλλά η συνθήκη διασφαλίζει μια δέσμευση συνεργασίας που θα αποτρέψει νέες σοβαρές εντάσεις, ειδικά τη στιγμή που βρίσκεται στα σπάργανα το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης.

Ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας

Η γαλλοϊταλική συμφωνία έρχεται σχεδόν 60 χρόνια μετά τη Συνθήκη των Ηλυσίων που υπέγραψαν το 1963 ο Κόνραντ Αντενάουερ και ο Σαρλ Ντε Γκωλ, η οποία έθεσε τα θεμέλια ώστε ο γαλλογερμανικός άξονας να αποτελέσει την ατμομηχανή της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Γι’ αυτόν τον λόγο η γαλλοϊταλική συμφωνία δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ως αντικατάσταση του γαλλογερμανικού άξονα, αλλά απλώς ως ένα αντίβαρο.

Είναι γνωστή η επιθυμία του Μακρόν για ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, όχι φυσικά έξω από το ΝΑΤΟ, αλλά με τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού πυλώνα μέσα σε αυτό. Πράγμα το οποίο απέδειξε και η υπογραφή της ελληνογαλλικής αμυντικής συμφωνίας.

Το Παρίσι βρήκε πρόθυμο εταίρο τη Ρώμη σε αυτό – καθώς ο Ντράγκι αισθάνεται πιο άνετα να υπερασπιστεί τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης –, ενώ με την ανάληψη της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής από την «πράσινη» Αναλένα Μπέρμποκ διευκολύνεται επίσης η συνεννόηση των δύο πλευρών του Ατλαντικού.

Επομένως όλα συνηγορούν για μια πιο αποφασιστική κοινή ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας και άμυνας. Τουλάχιστον για την ώρα.

Διαβάστε επίσης:

Αθήνα – Μόσχα «δεμένες» από την Ιστορία

Θετική προοπτική επιχειρεί να σκιαγραφήσει η κυβέρνηση

Τι «είδε» ο ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του ΚΙΝΑΛ