Μπορεί η δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη ότι «ο λαός θα μας υποδείξει τελικά αν η χώρα θα κυβερνηθεί από ένα κόμμα ή από περισσότερα» να θεωρήθηκε ότι συνιστά τεράστια στροφή από τη θέση που ο πρωθυπουργός εξέφραζε έως σήμερα, ωστόσο, μια ματιά στα δεδομένα μόνο απρόοπτη δεν την κάνει.

Κατ’ αρχάς, πρέπει να σημειωθεί ότι το «άνοιγμα» του «παραθύρου» κυβέρνησης συνεργασίας έγινε από τον πρωθυπουργό σε ένα οικονομικό φόρουμ και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι ο Μητσοτάκης θα ήθελε να στείλει ένα μήνυμα ρεαλισμού στο ακροατήριό του.

Μια επιμονή στο αφήγημα περί αυτοδυναμίας – πάντα λαμβάνοντας υπόψη τα σημερινά δεδομένα – θα φαινόταν υπερβολική και ενδεχομένως ανησυχητική στα μάτια ανθρώπων που ούτως ή άλλως θεωρούν πως η (σχεδόν αναπόφευκτη) διπλή εκλογική μάχη θα επιβαρύνει έτι περισσότερο την ήδη ζορισμένη οικονομία της χώρας.

Δημοσκοπικές απώλειες

Παράλληλα ο πρωθυπουργός έδειξε ότι συμπεριλαμβάνει στους σχεδιασμούς του και τα δημοσκοπικά δεδομένα, τα οποία τους τελευταίους μήνες καταγράφουν σαφές «κλείσιμο της ψαλίδας» μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ και διαφορά των δύο κομμάτων μειωμένη σε μονοψήφιο ποσοστό. Λίγο – πολύ την ίδια εικόνα κατέγραψε και η σφυγμομέτρηση της MRB για το Newsbomb, όπου στην πρόθεση ψήφου η διαφορά μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ περιορίζεται στις 7,4 εκατοστιαίες μονάδες (28,6% έναντι 21,2%), μειωμένη κατά 3,6% σε σχέση με την προηγούμενη μέτρηση της εταιρείας.

Η ίδια δημοσκόπηση καταγράφει και την προϊούσα πλέον δυσαρέσκεια των πολιτών για τα μέτρα που η κυβέρνηση λαμβάνει για να ελαφρύνει τα βάρη της ακρίβειας (το 75,2% τα θεωρεί μη αποτελεσματικά, ενώ το 59,5% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η κυβέρνηση έλαβε λιγότερα μέτρα από όσα μπορούσε για να ανακουφίσει τους πιο ευάλωτους).

Απόρροια όλων αυτών είναι το εύρημα της κυριαρχίας των αρνητικών απόψεων των πολιτών για την κυβέρνηση (61,8%), αλλά και για τον ίδιο τον Μητσοτάκη (45,1%), αν και ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας συνεχίζουν να συγκεντρώνουν πιο αρνητικές απόψεις.

Άλλο ένα εύρημα που αξίζει να σημειωθεί αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία, όπου το 85,4% συμφωνεί με την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας, την ώρα που το 73,1% διαφωνεί με την αποστολή όπλων και πυρομαχικών.

Επίσης, αξιοπρόσεκτο είναι και το γεγονός ότι, ενώ το 43,4% απάντησε ότι «είμαι εντελώς εναντίον της επέμβασης γιατί είναι απολύτως αδικαιολόγητη», υπάρχει και ένα 42,8% που απάντησε ότι «είμαι εναντίον της επέμβασης, αλλά αναγνωρίζω ότι η Ρωσία σε κάποια πράγματα είχε δίκιο και εύλογες ανησυχίες».

Πολύπλοκη εξίσωση

Όπως και να ’χει, πάντως, ο πόλεμος στην Ουκρανία καθιστά ακόμη πιο περίπλοκη την «εξίσωση» που η κυβέρνηση καλείται να λύσει μέχρι να φθάσουμε στις εκλογές και περιορίζει όλο και περισσότερο τα περιθώρια ελιγμών.

Με τη δίδυμη κρίση ακρίβειας και πανδημίας (η οποία κάθε άλλο παρά έχει τελειώσει, όπως δείχνουν και τα επιδημιολογικά δεδομένα) να συνεχίζει να πλήττει τη χώρα, το Μαξίμου υποχρεώνεται σε αναστοχασμό της στρατηγικής του και αναδιάταξη των δυνάμεών του. Διότι μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ ακόμα να μην φαίνεται ότι μπορεί να εισπράξει τη δυσαρέσκεια των πολιτών, αλλά:

● Η τάση της Ν.Δ. να έχει αξιοσημείωτες δημοσκοπικές απώλειες μοιάζει να παγιώνεται.

● Πλην ελαχίστων περιπτώσεων στο παρελθόν, μια τέτοια τάση συνήθως μετατρέπεται σε… αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

● Οι πιέσεις της κοινωνίας προς την κυβέρνηση της αφαιρούν το πλεονέκτημα του πιο μακροπρόθεσμου σχεδιασμού, καθώς απαιτούνται λύσεις «εδώ και τώρα».

● Η κατάσταση για την οικονομία και τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών δεν δείχνει ότι υπάρχει περίπτωση να αλλάξει μέσα στο 2022.

Αυτό, άλλωστε, είναι και το κρίσιμο στοιχείο που καθοδηγεί τα επόμενα βήματα της κυβέρνησης. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι ύστερα από διαρκείς αρνήσεις ο ίδιος ο πρωθυπουργός άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο μείωσης του ΦΠΑ στα τρόφιμα, λέγοντας ότι:

«Είναι πάντα ένα μέτρο το οποίο μπορεί να υπάρχει στη φαρέτρα μας. Έχει κόστος. Και θα πρέπει να είμαστε απολύτως βέβαιοι ότι αν – το τονίζω, δεν έχει αποφασιστεί ακόμα –, εάν κινούμασταν σε αυτή την κατεύθυνση, αυτή τη μείωση θα την έβλεπαν τελικά οι καταναλωτές».

Πεπερασμένη η βοήθεια

Από την άλλη, πάντως, η κυβέρνηση σχεδόν σε όλους τους τόνους υπογραμμίζει ότι, αν και το πακέτο των μέτρων ελάφρυνσης είναι «δυναμικό» και προσαρμόζεται στις διαμορφούμενες συνθήκες, κάτι πιο… ριζοσπαστικό μάλλον δεν πρέπει να αναμένεται.

Άλλωστε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου σημείωσε με νόημα ότι «όποια οικονομικά μέτρα η κυβέρνηση είχε να ανακοινώσει για τη στήριξη των εισοδημάτων και για τον μετριασμό των επιπτώσεων της ακρίβειας στους πολίτες τα έχουμε ανακοινώσει. Έχουμε εξηγήσει πολλές φορές και γιατί δεν προκρίνουμε την αξιοποίηση φορολογικών εργαλείων στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων των ανατιμήσεων και την πολιτική ενίσχυσης των πιο ευάλωτων».

Στο ίδιο, ακριβώς, μήκος κύματος, από το βήμα της Βουλής ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης, αναφερόμενος στο ζήτημα της ακρίβειας και των μέτρων ανακούφισης των πολιτών, ξεκαθάρισε ότι «μπορεί το κράτος σε κάποιον βαθμό να έρθει να βοηθήσει, όχι όμως στον βαθμό που να θέτει σε κίνδυνο τη δημοσιονομική σταθερότητα» (άλλωστε και η Ε.Ε. περίπου αυτό το μήνυμα έχει στείλει στην Αθήνα, ήτοι μέτρα που δεν θα προκαλούν δημοσιονομικές αναταράξεις).

Πρόσθεσε δε ότι «η βοήθειά θα είναι πεπερασμένη, με δεδομένο ότι, πρώτον, ο πόλεμος κάνει όλη την Ευρώπη φτωχότερη και, δεύτερον, δεν έχουμε ακόμη ορατότητα για το πότε θα λήξει αυτή η περιπέτεια».

Για την ώρα η κυβέρνηση, όπως αποκάλυψε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, προτίθεται να προχωρήσει την ερχόμενη εβδομάδα στην πρώτη αναθεώρηση του προϋπολογισμού για το 2022.

Ο υπουργός σημείωσε ότι στον αναθεωρημένο προϋπολογισμό θα αυξάνονται κατά 2 δισ. ευρώ οι δαπάνες, ενώ αύξηση θα υπάρχει και στο έλλειμμα, αλλά όχι σε αυτό το ύψος. Παράλληλα, έθεσε δύο βασικούς στόχους για φέτος: να βρεθούν τα 250 εκατ. ευρώ που χρειάζονται για την επέκταση του μειωμένου ΦΠΑ σε μεταφορές και εστίαση και τα έσοδα του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης να επαρκούν για τις επιδοτήσεις σε ρεύμα και φυσικό αέριο – σε αντίθετη περίπτωση να καλυφθούν υποχρεωτικά από τον προϋπολογισμό.

Κατά τα λοιπά, για το ενδεχόμενο μείωσης του ΦΠΑ στα τρόφιμα είπε ότι θα εξαρτηθεί από τον δημοσιονομικό χώρο που θα υπάρξει και υπό την προϋπόθεση ότι θα φθάσει στους καταναλωτές.

Στρατηγική πόλωσης με τον ΣΥΡΙΖΑ

Επιστρέφοντας στο αμιγώς πολιτικό πλαίσιο που διαμορφώνεται, η κυβέρνηση μοιάζει το τελευταίο διάστημα να σκληραίνει τη στάση της έναντι του ΣΥΡΙΖΑ και του Αλέξη Τσίπρα και να κλιμακώνει την επιθετική ρητορική της εναντίον του κόμματος της μείζονος αντιπολίτευσης.

Από τη μία πλευρά η τακτική αυτή είναι λογική, καθώς κατ’ αυτόν τον τρόπο επιδιώκει να περιορίσει, όσο είναι εφικτό, τις διαρροές ψηφοφόρων προς τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και να συσπειρώσει – επίσης όσο γίνεται – την εκλογική βάση της Ν.Δ. Ωστόσο είναι αλήθεια ότι τη συγκεκριμένη ρητορική είχε καιρό να τη χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση, γεγονός που δείχνει μια αλλαγή στρατηγικής.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το ότι ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, αναφερόμενος στον ΣΥΡΙΖΑ, χρησιμοποίησε εκφράσεις όπως, μεταξύ άλλων,

● «κοροϊδεύει τον κόσμο»,

● «ψεύτες της αντιπολίτευσης»,

● «ο κ. Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί τους Έλληνες πολίτες μειωμένης αντίληψης και τους πετά ψευδείς αριθμούς, δίχως καμία τεκμηρίωση, στοχεύοντας στην εξαπάτησή τους»,

● «η στάση του ΣΥΡΙΖΑ και προσωπικά του κ. Τσίπρα αποδεικνύει, για πολλοστή φορά, την αδυναμία αντίληψης της σοβαρότητας των διεθνών κρίσεων. Αποδεικνύει μια νοσηρή προσέγγιση των προβλημάτων. Μια απόπειρα πόλωσης και διχασμού» κ.λπ.

Η κλιμάκωση της ρητορικής έντασης εξηγείται μεν από αντίστοιχη σκληρή κριτική του ΣΥΡΙΖΑ προς την κυβέρνηση (μιλάει για «ακρίβεια Μητσοτάκη» και «κλεφτόδεντρα»), ωστόσο δείχνει σαφώς μια στρατηγική αλλαγή από πλευράς της κυβέρνησης.

Το αν το κλίμα πόλωσης που δημιουργείται προοιωνίζεται ή υποκρύπτει σχεδιασμούς για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες (αν και το σενάριο της άνοιξης μοιάζει πλέον να έχει «καεί» από τις εξελίξεις) μένει να φανεί στο επόμενο διάστημα.

Ωστόσο το βέβαιο είναι ότι το πολιτικό κλίμα θα μπαίνει από εδώ και πέρα όλο και πιο έντονα «στα κόκκινα», όσο η κυβέρνηση θα βρίσκεται μεταξύ σφύρας και άκμονος και θα χρειάζεται να αναδιαμορφώνει τη στρατηγική της με βάση τις εξελίξεις σε όλα τα πεδία και ιδίως αυτά που «πονούν» περισσότερο το εκλογικό σώμα, δηλαδή την οικονομία και την ακρίβεια.

Το διαρκές «παρών» της πανδημίας

Εν τω μεταξύ μπορεί ο πόλεμος στην Ουκρανία να έβαλε σε «δεύτερο πλάνο» την πανδημία της Covid-19, ωστόσο το πρόβλημα είναι εδώ, παραμένει ζέον και, παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να στείλει μήνυμα αποκλιμάκωσης, τα επιδημιολογικά δεδομένα αλλά και οι προβλέψεις των ειδικών δεν αφήνουν κανένα περιθώριο χαλάρωσης.

Με τα νέα κρούσματα να κινούνται κοντά στα 30.000, τους θανάτους από Covid-19 να αυξάνονται ύστερα από μερικές ημέρες μείωσης και τις νοσηλείες να έχουν πάρει την ανιούσα, οι προθέσεις της κυβέρνησης για ακόμα μεγαλύτερη χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων μοιάζουν, ας πούμε, σόλοικες. Παράλληλα, και η αντιπολίτευση κατηγόρησε την κυβέρνηση για ανευθυνότητα, όσον αφορά στη σπουδή για περαιτέρω άρση των μέτρων κατά της πανδημίας.

Το μεσημέρι της Τετάρτης συνεδρίασε η επιτροπή εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, με ατζέντα τις προτάσεις για κατάργηση της μάσκας στους περισσότερους εσωτερικούς χώρους, πλην από σημεία αυξημένου κινδύνου όπως νοσοκομεία, μέσα μαζικής μεταφοράς και σούπερ μάρκετ, όπως και αναστολής της επίδειξης του πιστοποιητικού εμβολιασμού για την εστίαση ή του αρνητικού rapid test ή PCR test (για ανεμβολίαστους) στους εξωτερικούς χώρους των καταστημάτων εστίασης, καθώς φθάνει και η τουριστική περίοδος.

Και, φυσικά, αναμενόταν να συζητηθούν και τα μέτρα για το Πάσχα, ωστόσο, πληροφορίες ανέφεραν ότι μέλη της επιτροπής έχουν επιφυλάξεις για τόσο μεγάλη χαλάρωση των μέτρων από τώρα, δεδομένης και της «αναζωπύρωσης» της πανδημίας που παρατηρείται σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες και στην Ελλάδα.

Διαβάστε επίσης

Συνεχή κύματα ανατιμήσεων – Στα ύψη τα τρόφιμα, οι λογαριασμοί των νοικοκυριών και η ενέργεια

Πλήγμα στις κατασκευές: Στα ύψη το κόστος δημόσιων και ιδιωτικών έργων

Yπουργείο Εργασίας: Παιδικοί σταθμοί σε χώρους εργασίας – Πρόγραμμα για 120 ιδιωτικές επιχειρήσεις