«Δεν υπάρχει Μητσοτάκης»! Η φράση αυτή του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που έμεινε κωδικοποιημένη με τον τίτλο «Μητσοτάκης γιοκ», αποτυπώνει με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο τις κάκιστες σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας αυτή την περίοδο.

Αλλά και τις πολύ κακές προσωπικές σχέσεις του Τούρκου Προέδρου με τον Έλληνα πρωθυπουργό.

Δεν ήταν όμως πάντα έτσι. Ο Ερντογάν, από όταν ήταν ακόμα πρωθυπουργός της Τουρκίας, έχει γνωρίσει αρκετούς Έλληνες ομολόγους του. Και την εποχή που διένυε τα πρώτα χρόνια της πολιτικής του καριέρας τίποτα δεν διαμήνυε τη σημερινή κατάσταση.

Τότε μάλιστα ο Ερντογάν φάνταζε σαν… όαση στο τουρκικό πολιτικό κατεστημένο και η Δύση είχε εναποθέσει σε αυτόν τις ελπίδες της για εκσυγχρονισμό της Τουρκίας.

Το κλίμα αυτό αποτυπωνόταν και στις διαπροσωπικές σχέσεις με τους Έλληνες πολιτικούς, οι οποίες ξεκινούσαν συνήθως καλά και στράβωναν στην πορεία…

Η κουμπαριά

Για παράδειγμα το καλοκαίρι του 2004 ο Κώστας Καραμανλής έγινε κουμπάρος στον γάμο της κόρης του Ερντογάν. Μίνι σύνοδο κορυφής είχαν χαρακτηρίσει τότε τα τουρκικά – και όχι μόνο – ΜΜΕ τον γάμο αυτόν. Δεν ήταν μόνο οι 5.000 αστυνομικοί, τα ελικόπτερα και τα μέλη της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης.

Ήταν κυρίως οι υψηλοί προσκεκλημένοι και μάρτυρες του γάμου, όπως ο Καραμανλής, ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμπντάλα, ο ηγέτης του Πακιστάν στρατηγός Μουσάραφ και ο Ρουμάνος πρωθυπουργός Αντριάν Ναστάζε.

Η τελετή χαρακτηρίστηκε… σεμνή, αν και είχε 7.500 προσκεκλημένους. Ο γάμος ήταν πολιτικός, όπως επιβάλλει το κοσμικό καθεστώς της χώρας, αλλά στο κοινό μπορούσες να διακρίνεις ουκ ολίγες γυναίκες με μουσουλμανική μαντίλα.

Ο δε Καραμανλής έδινε μια εικόνα βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων. «Πριν από μερικά χρόνια δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι θα συνέβαινε κάτι τέτοιο» είχε πει ο τότε πρωθυπουργός, που έγινε δεκτός στον γάμο υπό τους ήχους ελληνικής μουσικής. Η κουμπαριά ήταν αποτέλεσμα μιας στενής σχέσης των δύο πολιτικών.

● Τον Οκτώβριο του 2003 ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ο Καραμανλής απηύθυνε χαιρετισμό στο 1ο Συνέδριο του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν.

● Τον Μάρτιο του 2004, δυο ημέρες πριν από τις εκλογές στην Ελλάδα, ο Ερντογάν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Καραμανλή και του ευχήθηκε καλή επιτυχία. Στο τέλος του ίδιου μήνα συμμετείχαν στον τετραήμερο διαπραγματευτικό μαραθώνιο της Λουκέρνης για το Κυπριακό.

● Τον Μάιο του 2004 ο Ερντογάν γίνεται ο πρώτος Τούρκος πρωθυπουργός, μετά τον Οζάλ το 1988, που επισκέπτεται την Αθήνα. Με τη συγκατάθεση της Αθήνας γίνεται και ο πρώτος έπειτα από 52 χρόνια που περιοδεύει στη Θράκη.

Η σχέση με τα χρόνια ατόνησε.

Τα τιρκουάζ κασκόλ

Αλλά και όταν ανέλαβε την πρωθυπουργία ο Γιώργος Παπανδρέου, η κατάσταση δεν άλλαξε.

Στις 14 Μαΐου 2010 ο Ερντογάν, συνοδευόμενος από τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου και 320 Τούρκους επιχειρηματίες, ξεκίνησε επίσημη διήμερη επίσκεψη στην Ελλάδα. Στο αεροδρόμιο Αθηνών, κατά την εθιμοτυπία, τον υποδέχθηκε ο τότε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Θεόδωρος Πάγκαλος και στη συνέχεια επισκέφθηκε τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον τότε πρωθυπουργό στο Μέγαρο Μαξίμου και στη συνέχεια τον τότε πρόεδρο της Βουλής.

Κατά την παραμονή του συνομολογήθηκαν 21 συμφωνίες – μνημόνια συνεργασίας των δύο χωρών σε διάφορα θέματα, καθώς και το ιδρυτικό του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδος – Τουρκίας, όπου θα συμμετείχαν δέκα Τούρκοι και οκτώ Έλληνες.

Ο Ερντογάν διατύπωσε τότε επιθυμία για συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, προέβαλε την τότε πολιτική «μηδενικών προβλημάτων» της Άγκυρας με τους γείτονες και, τέλος, πρότεινε συγκεκριμένα πεδία, τα οποία θεωρούσε πιο πρόσφορα για να αναπτυχθεί αποτελεσματικότερα η συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών. Ναι, ναι. Ο ίδιος Ερντογάν που περιφέρει τον χάρτη με τον οποίο αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία σε 15 νησιά.

Τα πράγματα στράβωσαν και πάλι. Τόσο ώστε να γίνει ένα επεισόδιο τον Ιανουάριο του 2011, όταν ο τότε πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου είχε επισκεφθεί αυτός την Τουρκία και ειδικότερα το Ερζερούμ, όπου διεξαγόταν η ετήσια συνάντηση των Τούρκων διπλωματών. Εκεί συναντήθηκε με τον – τότε πρωθυπουργό – Ερντογάν και φωτογραφίες με τα τιρκουάζ κασκόλ, που φορούσαν στα εγκαίνια του γηπέδου όπου θα διεξάγονταν οι χειμερινοί πανεπιστημιακοί αγώνες, έχουν μείνει στην Ιστορία.

Ο Παπανδρέου ωστόσο προκάλεσε αίσθηση στην τουρκική γνώμη και τα τουρκικά ΜΜΕ, καθώς έθεσε ξεκάθαρα τις ελληνικές θέσεις, μίλησε για την προβληματική συμπεριφορά της Τουρκίας με τις παραβιάσεις και το casus belli, ως συμπεριφορές που δεν αρμόζουν σε καλή γειτονία και δεν συμβιβάζονται με την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, ενώ ζήτησε τη δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού στο πλαίσιο του σεβασμού των κανόνων του διεθνούς δικαίου.

Η «Βαριοπούλα»

Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών και πρώην επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος – που γνωρίζει τον Ερντογάν από την εποχή που και οι δύο ήταν δήμαρχοι Αθήνας και Κωνσταντινούπολης αντίστοιχα – είχε εξηγήσει πρόσφατα πως η μετάλλαξη του Τούρκου ηγέτη κάθε φορά εξηγείται: «Όσες φορές η Τουρκία αντιμετώπιζε εσωτερικά προβλήματα, κάποιοι στο εσωτερικό της “ανακάλυπταν” μια εξωτερική απειλή».

Και πάντοτε ο ευκολότερος στόχος είναι η Ελλάδα: «Σας θυμίζω ότι όταν, πριν από περίπου δέκα χρόνια, αποκαλύφθηκε η υπόθεση “Βαριοπούλα”, η συνωμοσία κατά του Ερντογάν, αποδείχθηκε ότι εκείνοι που είχαν στήσει τη σκευωρία σχεδίαζαν την αποσταθεροποίηση του Ερντογάν μέσω τεχνητής κρίσης με την Ελλάδα» είχε πει σε συνέντευξή του.

Θέμα… χημείας;

Η χημεία μεταξύ των πολιτικών πάντως παίζει και αυτή τον ρόλο της. Με τον Αντώνη Σαμαρά ο Ερντογάν δεν τα πήγε ποτέ ιδιαίτερα καλά. Όσο για τον Αλέξη Τσίπρα, είναι ενδεικτικό το τι είπε πρόσφατα ο Τούρκος δημοσιογράφος Γκαφάρ Γιακιντζά σε τουρκικό κανάλι:

«Τα προβλήματα, από το 2019 με την κυβέρνηση Μητσοτάκη και μετά, οδεύουν σε αδιέξοδο. Νωρίτερα, στην περίοδο του ΣΥΡΙΖΑ, τουλάχιστον είχαν παγώσει. Διότι υπήρχε ένας ιδιαίτερος δεσμός του Προέδρου μας με τον Τσίπρα. Διότι εξ όσων είχα αντιληφθεί ο Τσίπρας είχε έναν ιδιαίτερο σεβασμό προς τον κύριο Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Γι’ αυτόν τον λόγο υπήρχε και ατμόσφαιρα εξομάλυνσης».

Όπως και να έχει και όποιους σκοπούς ή στρατηγική και εάν υπηρετεί, ο Ερντογάν σήμερα, κατά κοινή επιλογή, αποτελεί εμπόδιο στη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Με τους κουμπάρους του άλλωστε κάποιος ή είναι κολλητός για πάντα ή κάποια στιγμή δεν μιλάει καθόλου…

Διαβάστε επίσης

Αρχίζουν τα δύσκολα στο ΠΑΣΟΚ

Ελληνοτουρκικά: Γιατί «πυροβολεί» την Αθήνα ο Ερντογάν

ΚΚΕ: Περιοδείες Κουτσούμπα με αιχμή τον τουρισμό και τις άθλιες συνθήκες εργασίας