Εξοχότατε,

Στην πρώτη εικοσαετία του 21ου αιώνα η διεθνής κοινότητα προκαλείται συνεχώς από φυσικές καταστροφές, πανδημίες, αλλά και την ασύμμετρη συμπεριφορά κυβερνήσεων. Εσείς, ως εκλεγμένος ηγέτης της χώρας σας, έχετε προβεί σε επιλογές που, κατά την πολιτική σας εκτίμηση, προωθούν τα συμφέροντα του έθνους σας, διαφοροποιούμενος, κυρίως κατά την πρώτη περίοδο της πρωθυπουργίας σας, από τις επιλογές των προκατόχων σας.

Πετύχατε την οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας, τη συμμετοχή σας στους G-20, την προσέλκυση σημαντικών επενδύσεων, την εξωστρέφεια της χώρας σας, την εισοδηματική ανάκαμψη των πολιτών της Τουρκικής Δημοκρατίας και αναμφισβήτητα την παρουσία μεγάλων τουρκικών επιχειρηματικών ομίλων στη διεθνή οικονομική και επενδυτική σκηνή.

Πέραν τούτων, συνεχίσατε την ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας βασισμένος στις επιλογές των τουρκικών κυβερνήσεων που προηγήθηκαν, χωρίς να θίξετε τους Τούρκους επιχειρηματίες, που οι ξένοι είχαν επιλέξει ως συνεταίρους στις αμυντικές συνεργασίες και συμπαραγωγές. Μεταξύ αυτών και το Μετοχικό Ταμείο του Στρατού, που συνεχίζει να παραμένει ισχυρός και σημαντικός επενδυτής στον τομέα των εξοπλισμών, αλλά και στη γενικότερη ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας.

Η θετική αποτίμηση γεγονότων που χαρακτηρίζουν την πολιτική σας διαδρομή δεν παραγράφει τις παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου, που κληρονομήσατε από τους προκατόχους σας και επιλέγετε να υπηρετείτε σήμερα. Με τις πολιτικές σας θίγονται γείτονες, εταίροι και σύμμαχοι. Είναι γεγονός ότι προσπαθήσατε πολύ, κυρίως από τη θέση του πρωθυπουργού της Τουρκίας, να ενταχθείτε στη διεθνή νομιμότητα.

Διαπιστώνεται, όμως, τόσο από τις γεωστρατηγικές σας επιλογές όσο και από την πολιτική ένταση που πρέπει να αντιμετωπίσετε στο εσωτερικό της χώρας σας, κυρίως μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 2016, ότι αναγκάζεστε να ακολουθήσετε την απολυταρχική πολιτική που επέλεξε ο Κεμάλ Ατατούρκ. Ο πατέρας κάθε Τούρκου και ιδρυτής της Τουρκικής Δημοκρατίας αποκαθήλωσε τον σουλτάνο, που τιμάτε με την ονοματοδοσία του πιο σύγχρονου γεωτρητικού σας σκάφους, Abdulhamid, συνεχίζοντας να κυριαρχεί στην πολιτική και κοινωνική ζωή της κεμαλικής Τουρκίας, που εσείς σήμερα ηγείσθε.

Εξοχότατε,

Η παράνομη στρατιωτική κατοχή εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας από τις ένοπλες δυνάμεις χώρας – μέλους του ΝΑΤΟ, αναμφισβήτητα αποτελεί παράδοξο των διεθνών σχέσεων τον 21ο αιώνα, αλλά και σημαντικό θέμα συζήτησης, που εξελίσσεται στη Συμμαχία υπό τον συντονισμό του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ.

Η ένταξή σας στην Ε.Ε. βρίσκεται σε ένα σημαντικό στάδιο συνομιλιών. Οι επιλογές σας προφανώς προκαλούν σοβαρή πολιτική και νομική συζήτηση. Η Τουρκία και πριν από εσάς παρανομώντας δηλώνει ότι δεν αναγνωρίζει κυρίαρχο κράτος – μέλος της Ε.Ε.

Αρνείστε ως χώρα να επικοινωνήσετε με τη νόμιμη κυπριακή κυβέρνηση και επιλέγετε ως συνομιλητή σας τον εκάστοτε ηγέτη της μειοψηφίας του κυπριακού πληθυσμού, στον οποίο αυθαιρέτως αναγνωρίζετε δικαιώματα εκλεγμένης κυβερνήσεως για να προβείτε σε περισσότερες παράνομες ενέργειες στο έδαφος, στα χωρικά ύδατα, στην υφαλοκρηπίδα και στη νομίμως διακηρυγμένη ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Οι επιθετικές σας ενέργειες σε «οικόπεδα», τα οποία έχουν αδειοδοτηθεί από την κυρίαρχη κυπριακή κυβέρνηση, υπέρ ευρωπαϊκών ενεργειακών εταιρειών, δεν μπορεί να παραμένουν ασχολίαστες και αναπάντητες από το σύνολο της Ε.Ε., αλλά και των συμμάχων μας. Οι πρακτικές σας αντιστρατεύονται ευθέως τις συνολικές γεωστρατηγικές επιλογές αποδυναμώνοντας την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ.

Οι προσβλητικοί πολιτικοί χαρακτηρισμοί που στρέφονται κατά Ευρωπαίων, Αμερικανών, ακόμη και Αράβων ηγετών καταγράφονται ως πολιτικές υπερβολές, που αντίκεινται σε κάθε αρχή συνεργασίας με στόχο την εκτόνωση των εντάσεων και την πολιτική γεωστρατηγική συνεργασία.

Η εξοπλιστική επιλογή σας για τους S-400 προξενεί τεράστιο πρόβλημα στη συνοχή του αμυντικού δόγματος της ΝΑΤΟϊκής συμμαχίας. Προφανώς και δεν αντιληφθήκατε ότι η τουρκική στροφή προς το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα δεν προσομοιάζει στο ελάχιστο με την κυπριακή επιλογή του συστήματος S-300, διότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν ήταν μέλος του ΝΑΤΟ.

Οι πρόσφατες πυρηνικές φιλοδοξίες σας, για εγκατάσταση δύο ρωσικών εργοστασίων στην τουρκική επικράτεια, διατηρούν ανοιχτές αδιάκοπες, σοβαρές συζητήσεις, που απασχολούν τους συμμάχους πολύ πριν από τις δικές σας επιλογές.

Ήδη από τη δεκαετία το 1990 πολλές χώρες δεν παρείχαν στην Τουρκία την τεχνολογία, έστω και αν εκείνη την εποχή θα προτιμούσαν να αποτελέσουν αποκλειστικούς προμηθευτές σας για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά προβλήματα των δικών τους οικονομιών, που αφορούσαν κυρίως την απασχόληση στον τομέα των πυρηνικών κατασκευών για ειρηνικούς λόγους. Οι εντονότατες πολιτικές αντιδράσεις, που προκαλούσαν από τότε οι τουρκικές επιλογές, τερμάτιζαν κάθε συζήτηση για υπογραφή συμβολαίων με τη χώρα σας.

Η επιλογή σας να διασύρετε διεθνώς τον βασιλικό οίκο των Σαούντ και το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας αντιμετωπίζεται από τη διεθνή κοινότητα και τους «νεότερους φίλους σας» με πολύ μεγάλη καχυποψία, κυρίως όσον αφορά τη συνέπειά σας και τον σεβασμό σε διεθνείς δεσμεύσεις, που αφορούν στις διπλωματικές και προξενικές ασυλίες. Το γεγονός αποκτά ιδιαίτερη διεθνή σημασία, επειδή η χώρα σας διασυνδέεται και φιλοξενεί αδελφότητες, που ανταγωνίζονται ανατρεπτικά τις ηγεσίες των χωρών της Μέσης Ανατολής, της Βόρειας Αφρικής και του Κόλπου.

Η μακροχρόνια ανταγωνιστική σχέση με την Ελλάδα αποσταθεροποιεί τις γεωστρατηγικές επιδιώξεις της Ευρωατλαντικής Συμμαχίας πρωτίστως, στην ανατολική και νοτιοανατολική πτέρυγα της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ. Η στάση σας έναντι των ΗΠΑ αλλά και του ΝΑΤΟ επιβάλλουν να διερευνηθούν και νεότερες εναλλακτικές στρατηγικές, που δεν στρέφονται εναντίον της Τουρκίας, προκειμένου να μην διαταραχθεί το συνολικό αμυντικό ατλαντικό δόγμα.

Η αυθαίρετη διαπίστωσή σας ότι η Ευρώπη και το ΝΑΤΟ γίνονται «φερέφωνα» της ελληνικής κυβέρνησης επιβεβαιώνει ότι ο κόσμος κινείται σήμερα με διαφορετικές αναλύσεις απορρίπτοντας αμέσως την πολιτική που επιδιώκετε να επιβάλετε.

Κύριε Πρόεδρε,

στη διάρκεια της τριακονταπενταετούς υπηρεσίας μου στο υπουργείο Εξωτερικών ασχολήθηκα με φακέλους που αφορούν τις διμερείς σχέσεις μας, τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ε.Ε., αλλά και τις σχέσεις της Ελλάδας στην περιοχή ΜΕΝΑ.

Συναντηθήκαμε διμερώς, αλλά και σε πλαίσιο πολυμερούς διπλωματίας με στελέχη του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, αλλά και άλλων υπουργείων ή υπηρεσιών της χώρας σας. Κατά την επίσκεψή σας στο Κουβέιτ βρεθήκαμε όλοι οι πρέσβεις της Ε.Ε. αντιμέτωποι με την απαράδεκτη απαίτησή σας να εκδιωχθεί από το παλάτι του ηγέτη της χώρας που σας φιλοξενούσε ο διαπιστευμένος πρέσβης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η απαίτησή σας απορρίφθηκε από τον οικοδεσπότη και το σύνολο των χωρών της Ε.Ε.

Αποδεχθήκατε μία διπλωματική λύση, ώστε να ξεπεραστεί το πρόβλημα που δημιούργησε η προσβλητική προς τον οικοδεσπότη και παράνομη κατά το διεθνές δίκαιο τουρκική απαίτηση. Όλοι συνεργαζόμενοι επιτυγχάνουμε αμοιβαίο σεβασμό και κατανόηση, ακόμη και σε θέματα υψίστης διπλωματικής και πολιτικής δυσκολίας.

Προσφάτως, επιλέξατε για μία φορά ακόμη πολιτική των κεμαλιστών μανδαρίνων. Επαναφέρετε στην ημερήσια διάταξη της πολιτικής σας το θέμα της μουσουλμανικής μειονότητας, με έμφαση στην εκπαίδευση και τη θρησκεία.

Εσείς όμως, ως πρωθυπουργός της Τουρκίας, παραδεχθήκατε, κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψής σας στην Ελλάδα, ότι η εκπαίδευση αποτελεί προτεραιότητα για κάθε αναπτυγμένη και δημοκρατική χώρα και σημειώσατε ότι η άριστη χρήση μητρικής και ελληνικής γλώσσας είναι πολιτισμικό και μορφωτικό πλεονέκτημα για κάθε μουσουλμάνο της Θράκης.

Με αίτημα της μουσουλμανικής μειονότητας δημιουργήθηκε η Ειδική Παιδαγωγική Ακαδημία της Θεσσαλονίκης, στην οποία επιμορφώθηκαν σειρές αξιότατων εκπαιδευτικών που δίδαξαν και διδάσκουν στα μειονοτικά σχολεία. Σήμερα η εκπαίδευσή τους γίνεται στα Παιδαγωγικά Τμήματα των ελληνικών πανεπιστημίων. Επίσης, ύστερα από επίμονη και συνολική απαίτηση των μελών της μειονότητας και όχι μονομερή κυβερνητική επιβολή, δημιουργήθηκαν τα δημόσια νηπιαγωγεία.

Το ολοήμερο σχολείο ισχύει για όλους τους μαθητές στην Ελλάδα, χωρίς οποιονδήποτε διακριτικό περιορισμό.

Από το 1995 έχει νομοθετηθεί, με απόλυτη συνταγματική συνέπεια, θετική ποσόστωση 0,5% υπέρ των μουσουλμάνων μαθητών για τα ΑΕΙ της χώρας.

Όσον αφορά τα θέματα της θρησκείας, όπως γνωρίζετε από την παιδεία σας, αλλά και την πρακτική του Ισλάμ, ο διορισμός του μουφτή – υπάρχει σχετικός φετφάς – σε μη μουσουλμανικές χώρες αποτελεί αποκλειστικό προνόμιο του ανώτατου άρχοντα του κράτους. Η Ελλάδα πολύ πριν από τη Συνθήκη της Λωζάννης σεβάστηκε τις επιλογές των μουσουλμάνων συμπολιτών και συνεχίζει, από σεβασμό προς τις επιλογές της μειονότητας, να ακολουθεί την πρακτική των μουσουλμανικών χωρών για τον διορισμό του μουφτή.

Ο σεβασμός στον Ιερό Νόμο και η μερική εφαρμογή της σαρίας έχει ρυθμιστεί κατά τον καλύτερο τρόπο. Στην Ελλάδα, με προοδευτική νομοθεσία, που ξεπερνά οποιοδήποτε προοδευτικό πλαίσιο στην Ευρώπη και τον δυτικό κόσμο, ισχύει για όλους τους Έλληνες πολίτες ισοτίμως ο πολιτικός και ο θρησκευτικός γάμος.

Όλοι οι Έλληνες απολαύουν ισονομίας και ισοπολιτείας και συνεπώς όλων των πλεονεκτημάτων της ευρωπαϊκής πραγματικότητας.

Εξοχότατε κύριε Πρόεδρε,

η γειτονία μας και η συμμετοχή μας στους διεθνείς οργανισμούς δημιουργούν το πολιτικό, θεσμικό και γεωστρατηγικό πλαίσιο των επιλογών μας.

Προφανώς οι δημοκρατικά εκλεγμένες ηγεσίες των χωρών υπηρετούν κατά προτεραιότητα τις εθνικές επιταγές και τα συμφέροντα των λαών τους. Όμως ηγεσίες όπως η ελληνική, αλλά και η τουρκική, που διαθέτουν την εμπιστοσύνη του εκλογικού τους σώματος, όχι μόνο συνομιλούν χωρίς προκαταλήψεις, αλλά και υποστηρίζουν με αμοιβαίο σεβασμό και κατανόηση τις διερευνητικές συνομιλίες και τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο ΝΑΤΟ. Ουσιαστική παράμετρος εξέλιξης όλων των προσπαθειών είναι ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου και του ευρωπαϊκού κεκτημένου.

Όταν η Τουρκία κατέθεσε αίτηση στην Ε.Ε. και ξεκίνησε η ενταξιακή διαδικασία, όλοι αντιληφθήκαμε ότι επιλέξατε τον σεβασμό της διεθνούς τάξης και του ευρωπαϊκού κεκτημένου, που αφορά μεταξύ πολλών άλλων θεμάτων την αναγνώριση της κυριαρχίας όλων των κρατών – μελών, καθώς επίσης και τον σεβασμό του Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS), που έχει ενσωματωθεί αυτούσιο στην ευρωπαϊκή νομοθεσία. Αποτελεί θετική επιλογή της διακυβέρνησής σας η στήριξη του ευρωπαϊκού σας προσανατολισμού, παρά την αναστολή των ενταξιακών συνομιλίων, πολιτική πραγματικότητα που συμβαίνει σε πολλές περιπτώσεις ενταξιακών συνομιλιών.

Η διπλωματική εμπειρία, αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, που βέβαια διαφέρει από αυτή των πολιτικών ηγετών, επιτρέπει να εντοπίζεται ο ηγέτης που εύκολα αντιλαμβάνεται γιατί στην Ελλάδα δεν ευδοκιμεί ο φονταμενταλισμός. Οι μουσουλμάνοι συμπολίτες μας απέχουν από ακραίες εκφράσεις, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σε πολλές άλλες χώρες του κόσμου.

Η αμφισβήτηση που κατά καιρούς εκφράζετε για την Οικουμενικότητα του Πατριαρχικού Θρόνου, παρ’ όλο που ως αλλόθρησκος ηγέτης δεν επιτρέπεται να εισέρχεσθε σε θέματα θρησκευτικών και όχι πολιτικών ζητημάτων, που ορίστηκαν από Οικουμενικές αποφάσεις της Ορθοδοξίας, δεν σας εμποδίζει να υποδέχεσθε με προσήκοντα σεβασμό τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο. Όμως οι μονομερείς αποφάσεις σας να μετατρέψετε την Αγία Σοφία και τη Μονή της Χώρας σε τζαμί, παρά τις διεθνείς δεσμεύσεις σας κυρίως έναντι της διεθνούς κοινότητας και της UNESCO, θέτουν εσάς ως ηγέτη, αλλά και τη χώρα που κυβερνάτε, για μία φορά ακόμη υπό αυστηρή πολιτισμική αμφισβήτηση.

Η κοινωνία των πολιτών, με δράσεις που προωθούν την αλληλοκατανόηση, εργάζεται ώστε οι ηγεσίες των χωρών να γίνονται αποδέκτες μηνυμάτων που διευκολύνουν και δεν πολώνουν τον πολιτικό διάλογο.

Εξοχότατε,

ο Έλληνας πρωθυπουργός και ο Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας μπορούν να διατηρήσουν το κλίμα που διαμορφώθηκε στην τελευταία συνάντηση στην Τουρκία. Η πρόσφατη δήλωσή σας προς τους δημοσιογράφους, διά της οποίας σαφώς υπογραμμίσατε ότι δεν εμπλέκεσθε στα εσωτερικά άλλων χωρών, αναδεικνύει τη δυνατότητα αμοιβαίας ανταπόκρισης στις προσδοκίες των δύο λαών, αλλά και στην απαίτηση κοινής αντιμετώπισης των προκλήσεων, στη δύσκολη εποχή μας, μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις, πέρα από δυσλειτουργίες που προκαλούνται από ατυχείς χειρισμούς υφισταμένων σας και υπηρεσιών.

Με τον προσήκοντα στο αξίωμά σας σεβασμό.

* Ο δρ Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου είναι πρέσβης ε.τ.