Ο φονικός διπλός σεισμός στην Τουρκία συγκλόνισε όλους τους Έλληνες. Οι εικόνες με τα εκατοντάδες σωριασμένα κτήρια που έχουν μετατραπεί σε άμορφη μάζα μπάζων, με τους απελπισμένους εγκλωβισμένους, με χιλιάδες ανθρώπους σε απόγνωση να αναζητούν τους δικούς τους, σίγουρα θα μείνουν χαραγμένες στη μνήμη μας για πολύ καιρό.

Δεν είναι όμως μόνο οι ανθρωπιστικοί λόγοι που έκαναν αυτόν τον σεισμό να μας απασχολεί τόσο. Στους περισσότερους Έλληνες υπήρξε ένας έντονος προβληματισμός. Τι θα γινόταν εάν ένας τέτοιος, τόσο έντονος και μεγάλος σεισμός χτυπούσε την πόρτα μας.

● Οι υποδομές στη χώρα μας, τα κτήρια, δημόσια και ιδιωτικά, τα σχολεία, τα νοσοκομεία, οι γέφυρες θα άντεχαν;

● Πόσο κινδυνεύουμε να δούμε και στη χώρα μας εικόνες Αποκάλυψης, όπως αυτές που είδαμε πρόσφατα στην Τουρκία και τη Συρία;

Ανέλεγκτα 55.000 κτίσματα

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Πριν από 22 χρόνια (το 2001) δόθηκε εντολή από το τότε ΥΠΕΧΩΔΕ και έπειτα από τον ΟΑΣΠ να γίνει προσεισμικός έλεγχος σε περίπου 80.000 κτήρια του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Σήμερα, δύο δεκαετίες μετά, έχουν ελεγχθεί γύρω στα 25.000, όπως αποκάλυψε πρόσφατα πρωτοσέλιδο δημοσίευμα της εφημερίδας «Τα Νέα».

Αυτό τι σημαίνει; Ότι περίπου 55.000 κτήρια – ανάμεσά τους και πολλά εγκαταλελειμμένα, σε ερειπιώδη κατάσταση – δεν έχουν ελεγχθεί, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην περίπτωση ενός μεγάλου σεισμού για την ασφάλεια όσων θα περνούν κάτω ή δίπλα από αυτά… Άρα εδώ υπάρχει ένα κενό.

Επιπλέον, κατά τον ομότιμο καθηγητή του ΕΜΠ Παναγιώτη Καρύδη, που μίλησε στην ίδια εφημερίδα, στην «εξίσωση» θα πρέπει να βάλουμε άλλη μία παράμετρο. Στον προαναφερόμενο αριθμό των προς έλεγχο κτηρίων θα πρέπει να προστεθούν και τα κτήρια που επλήγησαν από μεγάλους σεισμούς τα χρόνια που ακολούθησαν. Από το 2001 έως σήμερα είχαμε 20 σεισμούς με μέγεθος πάνω από 6 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ σε πολλά μέρη της Ελλάδας.

Όσον αφορά τα ιδιωτικά κτήρια, οι αντισεισμικοί κανονισμοί αυστηροποιήθηκαν μετά το 1985, ενώ η κατάσταση βελτιώθηκε περαιτέρω μετά το 1994. Τελευταία φορά δε που άλλαξε ο αντισεισμικός κανονισμός στην Ελλάδα ήταν το 2005. Άρα όσα κτήρια κατασκευάστηκαν με αυτούς τους κανονισμούς μπορούν να αντέξουν; Και σε τι μεγέθους σεισμούς;

Να μην σκεφτόμαστε με… Ρίχτερ

Οι ειδικοί αναφέρουν ότι δεν μπορούμε να μιλάμε με… Ρίχτερ. Θα πρέπει να γνωρίζουμε σε πόση απόσταση και βάθος θα γίνει ο σεισμός από το κτήριο που μας ενδιαφέρει. Έχει γίνει καταστροφή κτηρίων με σεισμό 4,5 Ρίχτερ, που ήταν κάτω από τα θεμέλια, σε μικρό βάθος 1.000 – 1.500 μέτρων. Το κτήριο, παρότι καινούργιο, κατέρρευσε.

Γενικά όμως τα κτήρια, με τους καινούριους αντισεισμικούς κανονισμούς, αντέχουν τους προδιαγεγραμμένους σεισμούς σε κάθε περιοχή. Ο αντισεισμικός κανονισμός αντιστοιχεί για κάθε περιοχή στον μέγιστο αναμενόμενο σεισμό. Αυτός είναι διαφορετικός στην Κεφαλλονιά και τα Επτάνησα και διαφορετικός, πολύ πιο μικρός, στην Εύβοια ή στην Αττική.

Αυτό δεν σημαίνει ότι τα κτήρια που χτίστηκαν πριν από το 2005 είναι επικίνδυνα.

Στην Ελλάδα υπάρχει ένα 35% των κτηρίων που είναι χτισμένα πριν από το 1959. Τότε επιβλήθηκε ο πρώτος ελληνικός αντισεισμικός κανονισμός. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορούμε να πούμε πως ακόμα και αυτά είναι μηδενικής αντοχής, παρά το γεγονός ότι πολλές φορές και χωρίς ιδιαίτερη σκέψη οι παλαιοί «σήκωναν» άλλον έναν όροφο, όταν για παράδειγμα… «παντρεύονταν τα παιδιά»

Σημαντικό ρόλο στη σεισμική αντοχή των κτηρίων διαδραματίζουν επιπλέον τα υλικά τα οποία χρησιμοποιήθηκαν κατά την κατασκευή τους. Οι παλιές λιθοδομές θεωρούνται λιγότερο ανθεκτικές. Από την άλλη, όσον αφορά τις κατασκευές από σκυρόδεμα, άλλες είναι μελετημένες για σεισμό και άλλες όχι.

Έπεσαν τα «χάρτινα» κτήρια

Τα κτήρια στην Τουρκία ήταν τελικά «χάρτινα» και κατέρρευσαν με αυτόν τον θεαματικό τρόπο; Οι καθηγητής Παναγιώτης Καρύδης, μιλώντας στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ, απάντησε ότι «όταν βλέπεις ένα κτήριο να καταρρέει και να γίνεται ένας σωρός ερειπίων που αποτελείται από άμμο και χαλίκια, δηλαδή, όταν βλέπεις τις πλάκες, τα δοκάρια και τις κολώνες να πέφτουν και να μετατρέπονται σε χώμα, τότε αυτό σημαίνει ότι τα υλικά ήταν πολύ κακά.

Με τα κακά υλικά δεν δημιουργείται – μετά την κατάρρευση – χώρος, στον οποίο θα μπορούσε κάποιος να βρει καταφύγιο, χώρος δηλαδή που να μπορεί κάποιος να αναπνεύσει, ενώ η άμμος δημιουργεί σκόνη που προκαλεί αναπνευστικά προβλήματα. Αντιθέτως εάν συμβεί μία κατάρρευση σε ένα καλής κατασκευής κτήριο τότε θα δημιουργηθούν μπλόκια, ανάμεσα στα οποία μπορεί κάποιος να βρει καταφύγιο».

Ένα άλλο εκτεταμένο φαινόμενο που παρατήρησε ο Παναγιώτης Καρύδης στα κτήρια στην Τουρκία είναι τα χτισμένα μπαλκόνια. Είναι εξαιρετικά σύνηθες στις περιοχές αυτές να χτίζουν τα μπαλκόνια και να τα μετατρέπουν σε δωμάτια.

Ο καθηγητής σημείωσε πάντως ότι «τα τραγικά αποτελέσματα δεν οφείλονται αποκλειστικά στην κακή ποιότητα των κατασκευών. Υπήρξαν και καλής ποιότητας κτήρια που κατέρρευσαν. Και αυτό επειδή ο σεισμός ήταν επιφανειακός, τίναξε τα πάντα στον αέρα, σαν να είχαμε βάλει εκρηκτικά στα θεμέλια».

Διαβάστε επίσης:

«Ένοχοι» στα τηλεπαράθυρα, αθώοι στα δικαστήρια

Επίδομα και… άντε γεια: Παραμένουν χαμένοι οι συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά

Χρυσάφι στα χέρια των funds: Στην ευχέρειά τους οι πλειστηριασμοί για προβληματικά δάνεια άνω των 40 δισ. ευρώ