Το πολιτικό δράμα στην Ισπανία δεν τελείωσε με το που έκλεισαν οι κάλπες. Το αντίθετο μάλιστα. Αλλά η εικόνα του πολιτικού τοπίου επιτρέπει ασφαλή συμπεράσματα και προσφέρεται για κάποιες αναγωγές πέραν της Ιβηρικής.

Το δεξιό Λαϊκό Κόμμα αύξησε τον αριθμό των εδρών του κατά 47, ξεπέρασε το σοσιαλιστικό κόμμα PSOE περίπου κατά 250.000 ψήφους, αλλά και οι σοσιαλιστές του Πέδρο Σάντσεθ έχουν κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένοι, αφού όχι μόνο άντεξαν, αλλά εξέλεξαν και δύο περισσότερους βουλευτές σε σχέση με την προηγούμενη Βουλή.

Χαμένοι από την κάλπη είναι οι προκλητικοί ακροδεξιοί του Vox, που έχασαν 19 βουλευτές (περίπου μισό εκατομμύριο ψήφους) και μαζί τους έχασε και ο αρχηγός της Δεξιάς Αλμπέρτο Νούνιες Φεϊχόο τη δυνατότητα να σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας μαζί με τους νοσταλγούς του Φράνκο. Αξιοσημείωτη είναι η αντοχή του συνασπισμού της Αριστεράς Sumar, που αναδείχτηκε τέταρτη δύναμη, με διαφορά μόλις 0,08% (9.000 ψήφοι) από το Vox.

Οι δημοσκόποι απέτυχαν στις εκτιμήσεις τους, καθώς έβλεπαν ότι το μέτωπο Λαϊκού Κόμματος και Vox θα συγκέντρωνε επαρκή αριθμό βουλευτών για να σχηματίσει κυβέρνηση με άνετη πλειοψηφία. Δεν είναι η πρώτη φορά στην Ευρώπη που οι δημοσκόποι τα κάνουν θάλασσα – αυτό δεν πρέπει να εκπλήσσει πλέον κανέναν.

Το μέτωπο της Αριστεράς συγκέντρωσε συνολικά το 44% των ψήφων (από 42,9% στις εκλογές του 2019), έναντι 45% (από 42,7% το 2019) του μετώπου της Δεξιάς. Αλλά η Δεξιά κατήγαγε πύρρειο νίκη, αφού είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα μπορέσει να κυβερνήσει.

Η αλαζονεία της Δεξιάς και τα αντιδεξιά αντανακλαστικά των Ισπανών

Έτσι όχι μόνο το Λαϊκό Κόμμα μπαίνει σε φάση εσωστρέφειας, με αρκετή γκρίνια από τους βαρόνους για τα λάθη που έκανε ο Φεϊχόο στην προεκλογική εκστρατεία, αλλά επιπλέον αποδείχτηκε πως η ισπανική κοινωνία έχει ισχυρά αντανακλαστικά απέναντι στην κυβερνητική προοπτική των νοσταλγών του Φράνκο.

Μπορεί να τα κατάφερε στην Ιταλία η Τζόρτζια Μελόνι, που ήταν σημείο αναφοράς για τον Φεϊχόο και τον εριστικό αρχηγό του Vox Σαντιάγο Αμπασκάλ, αλλά η ισπανική κοινωνία απέδειξε ότι μπορεί να ανακοπεί το συντηρητικό ρεύμα που δείχνει κυρίαρχο στις ευρωπαϊκές χώρες.

Το μεγάλο λάθος του Φεϊχόο και του Αμπασκάλ ήταν ότι έραψαν κοστούμια για να ορκιστούν ο ένας πρωθυπουργός και ο άλλος ίσως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, πριν ανοίξουν οι κάλπες. «Πούλησαν το τομάρι της αρκούδας πριν καν βγουν να την κυνηγήσουν. Αυτός είναι ο λόγος που δεν υπήρξε «κινητοποίηση» εξήγησε ένας απογοητευμένος οπαδός της Δεξιάς χρησιμοποιώντας μια παροιμιώδη ισπανική φράση.

Όταν έκλεισαν οι κάλπες, ο Φεϊχόο επικαλέστηκε το (γνωστό και από τα καθ’ ημάς) επιχείρημα ότι κυβερνήσεις σχηματίζουν οι νικητές και όχι οι ηττημένοι στις εκλογές, προειδοποίησε ότι «κανένας δεν πρέπει να επιχειρήσει να μπλοκάρει την Ισπανία» και ισχυρίστηκε ότι η επόμενη κυβέρνηση πρέπει να «είναι σύμφωνη με την εκλογική νίκη» της Δεξιάς. Μόνο που στις δημοκρατίες υπάρχουν λύσεις, εφόσον ανταποκρίνονται στη συνολική εικόνα του πολιτικού σκηνικού.

Στις δημοκρατίες όπου δεν υπάρχουν αδιέξοδα

Και κάπου εδώ αρχίζουν τα σενάρια για τη δυνατότητα του σοσιαλιστή Σάντσεθ να σχηματίσει κυβέρνηση και – πολύ περισσότερο – οι προκλήσεις για τα μικρότερα αυτονομιστικά / εθνικιστικά / τοπικά κόμματα και κινήματα, που θα κληθούν να στηρίξουν μία κυβέρνηση συνεργασίας των προοδευτικών δυνάμεων βάζοντας νερό στο κρασί τους.

«Στις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες όπως η Ισπανία ο επικεφαλής της κυβέρνησης δεν είναι απαραίτητα το άτομο που κερδίζει τις περισσότερες ψήφους στις εκλογές, αλλά πιθανώς αυτός που μπορεί να εξασφαλίσει την υποστήριξη μεγαλύτερου αριθμού βουλευτών και αυτή τη στιγμή ο Φεϊχόο δεν έχει την υποστήριξη που χρειάζεται για να γίνει βιώσιμη η υποψηφιότητά του για την πρωθυπουργία» γράφει το «Politico».

Αντίθετα, σύμφωνα με την ανάλυση του «Politico», ο Σάντσεθ έχει ανοιχτό, αν και εξαιρετικά περίπλοκο, το μονοπάτι προς τον πολιτικό θρίαμβο.

Οι σοσιαλιστές του Σάντσεθ και ο συνασπισμός της Αριστεράς της Γιολάντα Ντίαθ ελέγχουν 153 έδρες, σαφώς λιγότερες από τις 176 που απαιτεί η απόλυτη πλειοψηφία. Αλλά στον δεύτερο γύρο της ψηφοφορίας για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης θα χρειαστεί απλώς η πλειοψηφία επί των παρόντων. Η ορκωμοσία των βουλευτών θα γίνει στις 17 Αυγούστου και τότε θα κριθούν όλα.

Το 2019 ο Σάντσεθ κατάφερε να σχηματίσει την κεντροαριστερή κυβέρνηση συνεργασίας κατόπιν συμφωνιών με μικρά περιφερειακά κόμματα, που τον υποστήριξαν εξασφαλίζοντας δεσμεύσεις για έργα υποδομών σε περιφέρειες που ήταν… ξεχασμένες. Στην τελευταία κάλπη οι ψηφοφόροι προτίμησαν να στηρίξουν τα μεγαλύτερα κόμματα και όχι τα μικρά περιφερειακά κινήματα, όπως το Teruel Existe. Αλλά οι Βάσκοι και οι Καταλανοί αυτονομιστές έχουν ισχυρή παρουσία στη νέα Βουλή και εκεί θα ψάξει στήριξη ο Σάντσεθ.

Ρόλο – κλειδί θα έχει και το καταλανικό κόμμα Junts, που ιδρύθηκε από τον αυτοεξόριστο πρώην πρόεδρο της Καταλονίας Κάρλες Πουτζντεμόν, ο οποίος θα πρέπει τουλάχιστον να δώσει γραμμή για να μην καταψηφιστεί ο Σάντσεθ. Η υποψήφια του Junts Μίριαμ Νογέρας δήλωσε ότι το κόμμα της «κατάλαβε το αποτέλεσμα» και γι’ αυτό «θα εκμεταλλευτεί την ευκαιρία». Αλλά άφησε να εννοηθεί ότι οι διαπραγματεύσεις με τους σοσιαλιστές δεν θα είναι εύκολες, ούτε θα πρέπει να προεξοφλείται το αποτέλεσμα.

«Υπάρχει δυνατότητα για αλλαγή, για αποκατάσταση της ενότητας. Αλλά δεν θα κάνουμε πρόεδρο (της κυβέρνησης) τον Σάντσεθ χωρίς κανένα αντάλλαγμα» δήλωσε η Καταλανή βουλευτής.
Όπως επισημαίνει ο Πάμπλο Σιμόν, πολιτικός επιστήμονας στο πανεπιστήμιο Carlos III της Μαδρίτης, η ευθύνη του βασιλιά θα είναι να εξασφαλίσει τον σχηματισμό κυβέρνησης με όποιον ηγέτη μπορεί να αποδείξει ότι έχει την υποστήριξη της πλειοψηφίας του Κοινοβουλίου. Κι αυτός φαίνεται πως είναι ο Σάντσεθ.

Όσο για τον Φεϊχόο του Λαϊκού Κόμματος, στη γωνία τον περιμένει η περιφερειακή πρόεδρος της Μαδρίτης και εκπρόσωπος της λαϊκιστικής Δεξιάς Ιζαμπέλ Ντίαθ Αγιούσο. Όταν ο Φεϊχόο επιχείρησε να μιλήσει στους οπαδούς του το βράδυ των εκλογών, περισσότερο ακούστηκαν εκείνοι από την πλατεία που φώναζαν το όνομα της Αγιούσο…

Διαβάστε επίσης:

Οι φορολογούμενοι πληρώνουν εμπρόθεσμα πάνω από το 80% των οφειλών

Αντιμέτωπη με πολλαπλές – πρακτικές και πολιτικές – κρίσεις η κυβέρνηση

Η μόδα σκοτώνει τη Γη