Με προσδοκίες, αλλά και με σχετικά… μικρό καλάθι μετέβη ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην Ουάσιγκτον για να συμμετάσχει στην πανηγυρική – ένεκα των 75 ετών από την ίδρυσή του – σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ.

Το ζήτημα των Σκοπίων

Ωστόσο, είναι επίσης αλήθεια ότι σε επίπεδο συμμαχίας, αλλά και σε επίπεδο συμμάχων, το ενδιαφέρον μοιάζει να είναι στραμμένο αλλού: η ενίσχυση της στρατιωτικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ, η επιπλέον χρηματοδότηση της Ουκρανίας, τα νέα στρατηγικά σχέδια και – όχι και στο πολύ βάθος – η πιθανότητα επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο μοιάζουν να απασχολούν περισσότερο τη συμμαχία, παρά οι προβληματισμοί της Αθήνας για τη συμπεριφορά των Σκοπίων και τις αλυτρωτικές δηλώσεις της Προέδρου και του πρωθυπουργού της γείτονος χώρας ή για κάποιες εκτός γράμματος και πνεύματος της Διακήρυξης Φιλίας της Αθήνας δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων.

Από την πλευρά του, ο Έλληνας πρωθυπουργός (πέραν από τις συναντήσεις που έχει με Αμερικανούς αξιωματούχους) έκανε σαφείς τις προθέσεις του, σχετικά με τη στάση που θα τηρήσει η Αθήνα έναντι των Σκοπίων: μιλώντας στο Council of Foreign Relations με τον πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα Ντάνιελ Σπέκχαρντ, δήλωσε ότι «η Βόρεια Μακεδονία είναι μέλος του ΝΑΤΟ σήμερα γιατί η Ελλάδα ήρε το βέτο της μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών που υπεγράφη και επικυρώθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση. […] Ένα από τα θεμελιώδη, αν όχι τα πιο θεμελιώδη δόγματα αυτής της συμφωνίας είχε να κάνει με το όνομα Βόρεια Μακεδονία που χρησιμοποιείται erga omnes. Και αυτό είναι κάτι που είναι πολύ ξεκάθαρο και δεν είναι διαπραγματεύσιμο για την Ελλάδα. Όταν ακούω ότι η νέα κυβέρνηση αναφέρεται ως Δημοκρατία της Μακεδονίας εντός της χώρας, έχω σοβαρές ανησυχίες. Και αυτό είναι ένα θέμα που σκοπεύω να θίξω (σ.σ.: στη σύνοδο κορυφής)».

Ελληνοτουρκικά – Κυπριακό

Όσον αφορά, δε, στη σύντομη (διάρκειας μισής ώρας) συνάντηση με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που κλείστηκε κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή, ο Κ. Μητσοτάκης, στο ίδιο πάνελ, υπογράμμισε ότι «περάσαμε τρία χρόνια δύσκολες στιγμές με την Τουρκία. Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο τα πράγματα έχουν βελτιωθεί σημαντικά και πρέπει να το αναγνωρίσουμε, ενώ ταυτόχρονα αναγνωρίζουμε ότι ορισμένες από τις θεμελιώδεις τουρκικές θέσεις όσον αφορά στην κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο δεν έχουν αλλάξει ριζικά», με την ελληνική αποστολή να υπογραμμίζει ότι στη συνάντηση θα γίνει μια επισκόπηση της όλης διαδικασίας που βρίσκεται σε εξέλιξη και θα επανεπιβεβαιωθεί η δέσμευση Αθήνας και Άγκυρας για τη συνέχισή της. Άλλωστε, οι δύο ηγέτες θα έχουν μια πιο μακρά συζήτηση τον Σεπτέμβριο, όταν και θα συναντηθούν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Από την άλλη, πάντως, και ενόψει της 50ής «μαύρης» επετείου της εισβολής της Τουρκίας στην Κύπρο, ο πρωθυπουργός – ο οποίος θα βρεθεί στο νησί, προσκεκλημένος του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη, την ώρα που ο Ερντογάν θα βρίσκεται στα Κατεχόμενα – υπογράμμισε ότι επί 50 χρόνια μια ευρωπαϊκή χώρα βρίσκεται υπό κατοχή και τόνισε ότι θα πρέπει να βρεθεί λύση στη βάση των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών, τη στιγμή που η τουρκοκυπριακή πλευρά αλλά και η Τουρκία μιλούν για de jure διχοτόμηση του νησιού, ζητώντας να αναγνωριστούν τα «δεδομένα» που έχουν δημιουργηθεί.

Τέλος, ο Κυριάκος Μητσοτάκης φρόντισε να αναφερθεί και στην πρωτοβουλία που έχει αναλάβει μαζί με τον Πολωνό ομόλογό του Ντόναλντ Τουσκ για τη δημιουργία, όπως είπε, «μιας ευρωπαϊκής ασπίδας αεράμυνας για την ενίσχυση των υπαρχουσών αμυντικών μας δυνατοτήτων δεσμεύοντας περισσότερους ευρωπαϊκούς πόρους σε αυτό το έργο, πάντα πλήρως ενσωματωμένο στις δομές του ΝΑΤΟ», πρωτοβουλία την οποία έχει χαιρετήσει η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αλλά που για την ώρα δεν έχει λάβει… feedback από τους λοιπούς Ευρωπαίους (να υπενθυμιστεί εδώ ότι η Γερμανία και άλλες χώρες – μέλη του ΝΑΤΟ έχουν προχωρήσει σε πρωτοβουλία για την αγορά off-the-shelf συστημάτων αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής άμυνας από το Ισραήλ – που διαθέτει το διαβόητο Iron Dome – και τις ΗΠΑ).

Οι προτεραιότητες του ΝΑΤΟ

Λίγο – πολύ ο Μητσοτάκης «κάλυψε όλες τις βάσεις», που λένε και οι Αμερικανοί, καθώς αναφέρθηκε σε όλα τα ζητήματα που «καίνε» την Αθήνα, κάτι που αναμενόταν να κάνει και στην τοποθέτησή του κατά τη διάρκεια των εργασιών της συνόδου του ΝΑΤΟ.

Ωστόσο, όπως έγινε σχεδόν από την πρώτη στιγμή σαφές, οι ηγέτιδες δυνάμεις της συμμαχίας (κυρίως, δε, οι ΗΠΑ) έχουν άλλες προτεραιότητες: ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, στην ομιλία του κατά την υποδοχή των ηγετών των χωρών – μελών της συμμαχίας, αναφέρθηκε κυρίως στην ενότητα του ΝΑΤΟ, αλλά και στα οπλικά συστήματα που οι σύμμαχοι θα στείλουν στην Ουκρανία (με έμφαση στην αεράμυνα της χώρας), ενώ σε σημειολογικό γρίφο μετατράπηκε το κείμενο συμπερασμάτων της συνόδου σχετικά με τη διατύπωση για την προοπτική ένταξης της Ουκρανίας στη συμμαχία (οι πληροφορίες θέλουν ΗΠΑ και Γερμανία να αποκλείουν αυτό να συμβεί σύντομα).

Επίσης, στην ατζέντα της συνόδου περιλαμβάνεται σαφώς και ο στόχος για αύξηση των αμυντικών δαπανών των χωρών – μελών, αλλά και η ενίσχυση της αμυντικής τους βιομηχανίας (στον τομέα των δαπανών η Ελλάδα ήδη ξοδεύει πάνω από το 2% του ΑΕΠ της, που είναι και το minimum όριο που θέτει η συμμαχία, ευρισκόμενη περίπου στο 3% – μάλιστα, σύμφωνα με διεθνή ΜΜΕ, μια χώρα που ήδη δέχεται πιέσεις για αύξηση των αμυντικών της δαπανών είναι ο Καναδάς, ενώ κάτω από το 2% έπεσαν το 2023, μεταξύ άλλων, και η Γαλλία, η Γερμανία, η Νορβηγία, η Ιταλία και η Ισπανία).

Μια άλλη, όχι και τόσο προφανής αλλά απολύτως υπαρκτή προτεραιότητα, κυρίως για τους Ευρωπαίους ηγέτες των χωρών – μελών του ΝΑΤΟ, είναι οι επαφές με ανθρώπους που βρίσκονται κοντά στον υποψήφιο Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, καθώς οι προεδρικές εκλογές στη χώρα που θα πραγματοποιηθούν στις 5 Νοεμβρίου παραμένουν αμφίρροπες ως προς το αποτέλεσμά τους και οι ηγέτες της «Γηραιάς Ηπείρου» επιδιώκουν να έχουν ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με τον πρώην Πρόεδρο, ο οποίος διεκδικεί μια νέα θητεία στον Λευκό Οίκο. Υπενθυμίζεται ότι ο Τραμπ στην πρώτη του θητεία είχε προκαλέσει… πανικούς, όταν είχε απειλήσει με διάλυση του ΝΑΤΟ αν οι Ευρωπαίοι δεν αύξαναν τις αμυντικές τους δαπάνες, ενώ και τώρα έχει κάνει αμφιλεγόμενες δηλώσεις.

Οι στόχοι Μητσοτάκη

Όλα αυτά δημιουργούν ένα πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο, μέσα στο οποίο ο Κυριάκος Μητσοτάκης καλείται να κινηθεί επιδιώκοντας:

• Να προβάλει τις ελληνικές θέσεις, ιδίως όσον αφορά στο ζήτημα του σεβασμού της Συμφωνίας των Πρεσπών από τη Βόρεια Μακεδονία.

• Να αναπτύξει σε επίπεδο ΝΑΤΟ τις προτάσεις του για κοινές αμυντικές δαπάνες σε ευρωπαϊκό πλαίσιο και σε ευθυγράμμιση με τη συμμαχία.

• Να δείξει ότι η Ελλάδα αποτελεί παράγοντα σταθερότητας σε μια κυριολεκτικά εύφλεκτη περιοχή, αυτή της ευρύτερης ανατολικής Μεσογείου.

• Να επιβεβαιώσει μαζί με τον Ερντογάν ότι η διαδικασία βελτίωσης των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας συνεχίζεται απρόσκοπτα.

Ειδικά για το τελευταίο ζήτημα, όπως προαναφέρθηκε, τα… δύσκολα αναμένεται να συζητηθούν τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γ.Σ. του ΟΗΕ, οπότε και – όπως λένε οι πληροφορίες – αναμένεται να δοθεί έμφαση στον πολιτικό διάλογο μεταξύ των δύο χωρών.

Να υπενθυμιστεί εδώ ότι η Αθήνα επαναλαμβάνει… ad infinitum πως δεν συζητάει με την Άγκυρα θέματα που άπτονται της εθνικής κυριαρχίας της χώρας και ότι η μόνη διαφορά που αναγνωρίζει είναι αυτή του καθορισμού των θαλασσίων ζωνών, με τον πρωθυπουργό, πάντως, να έχει ξεκαθαρίσει ότι ακόμα κι αν η διαφορά αυτή δεν γίνει εφικτό να επιλυθεί, εντούτοις οι δύο χώρες πρέπει να μάθουν να ζουν ειρηνικά και να μην οδηγούν τα πράγματα στα άκρα.

Το «πακέτο Μπλίνκεν»

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο των εξοπλισμών της χώρας, σύμφωνα με δημοσιεύματα εξειδικευμένων ΜΜΕ, υπήρξε, ας πούμε, εμπλοκή σχετικά με το αποκαλούμενο «πακέτο Μπλίνκεν», δηλαδή τα οπλικά συστήματα που οι ΗΠΑ προσέφεραν στην Ελλάδα και που περιλαμβάνονταν στην επιστολή που έστειλε ο Αμερικανός ΥΠΕΞ στον Έλληνα πρωθυπουργό προκειμένου να τον ενημερώσει ότι το Κογκρέσο είχε εγκρίνει την πώληση των 20 stealth μαχητικών 5ης γενιάς, τύπου F-35A, στην Ελλάδα. Μάλιστα, στην ίδια επιστολή γινόταν αναφορά σε πιθανή επιπλέον παραχώρηση αμερικανικών όπλων στην Ελλάδα, αν η Αθήνα έστελνε οπλικά συστήματα στην Ουκρανία.

Οι υπάρχουσες πληροφορίες αναφέρουν ότι από το «πακέτο Μπλίνκεν» η Αθήνα ήδη απέρριψε τα τέσσερα πολεμικά πλοία τύπου Littoral Combat Ship (LCS), καθώς κρίθηκε ασύμφορο το κόστος επισκευής τους ώστε να γίνουν αξιόμαχα, ενώ θεωρήθηκαν και αρκετά παλιά. Αντίστοιχη προσέγγιση, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, υπήρξε και για τα τεθωρακισμένα οχήματα μάχης τύπου Bradley, ενώ με ερωτηματικό παραμένουν τα δύο μεταγωγικά αεροσκάφη τύπου C-130H, με την Πολεμική Αεροπορία να εξετάζει τη σχέση κόστους – οφέλους ώστε να επανέλθουν σε καλή πτητική κατάσταση.

Έτσι, από το πακέτο αυτό, η Ελλάδα θα παραλάβει, όπως φαίνεται, κάποια φορτηγά τύπου Oshkosh, ενώ η Αθήνα συνεχίζει να εξετάζει τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα παραγωγής των φρεγατών τύπου «Constellation», που βασίζονται στις ευρωπαϊκές φρεγάτες τύπου FREMM και που το πρώτο σκάφος της κλάσης τελεί υπό κατασκευή. Μάλιστα, πριν από λίγες ημέρες στη Βουλή ο υπουργός Άμυνας Νίκος Δένδιας ουσιαστικά ανακοίνωσε τη συμμετοχή της Ελλάδας στη διερευνητική συζήτηση για την πιθανή κατασκευή έως και επτά φρεγατών σε ελληνικά ναυπηγεία, με στόχο την εγχώρια συμπαραγωγή, ενώ ζητούμενο είναι το πρώτο σκάφος να αρχίσει να ναυπηγείται στις αρχές της δεκαετίας του 2030.

Διαβάστε επίσης:

Μητσοτάκης από Σύνοδο NATO: Θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε την Ουκρανία, να ενδυναμώσουμε την ευρωπαϊκή άμυνα

Στην Αβάνα ο Δημήτρης Κουτσούμπας μετά από πρόσκληση του ΚΚ Κούβας

Μπακογιάννης σε Δούκα: Να μεταβιβάσετε το σύνολο των αρμοδιοτήτων σας σε όποιον αναπληρωτή Αντιδήμαρχο επιλέξετε