Είναι η μοναξιά, η μονοτονία, και η έλλειψη ερεθισμάτων βασικές αιτίες για τα σύγχρονα ψυχικά νοσήματα και την κατάθλιψη από την οποία υποφέρουν πολλοί συνάνθρωποί μας;

Στην Ελβετία φαίνεται πως σκέφτονται πολύ σοβαρά αυτό το ενδεχόμενο, και οι γιατροί άρχισαν να μεγαλώνουν την γκάμα των φαρμάκων που συνταγογραφούν για τους ασθενείς με ψυχολογικά ή ψυχικά νοσήματα, και τους πάσχοντες από χρόνιες ασθένειες, προτείνοντας ως μέρος της θεραπείας επισκέψεις σε Μουσεία, χώρους τέχνης, αλλά και μικρές εξορμήσεις στα δημόσια πάρκα.

Η πόλη Νεσατέλ, στη δυτική Ελβετία, άρχισε ένα πιλοτικό πρόγραμμα για τους κατοίκους που υποφέρουν, με τους γιατρούς να προτείνουν -εκτός των φαρμάκων- και δράσεις που ανακουφίζουν τον ψυχισμό των ασθενών, όπως επισκέψεις σε Μουσεία και μικρές δόσεις φυσικής άσκησης.

Η γιατρός Πατρίτσια Λίμαν, που λαμβάνει μέρος στο πρόγραμμα αυτό, εξηγεί ότι: «Για τους ανθρώπους που έχουν μεγάλα προβλήματα με την ψυχική τους υγεία, αυτό τους δίνει τη δυνατότητα να ξεφύγουν λίγο από τις καθημερινές τους έγνοιες, να ξεχάσουν για λίγο τον πόνο τους, και την ασθένειά τους και να βιώσουν μια στιγμή ανακάλυψης. Πρέπει να δώσουμε στους ανθρώπους αυτούς ένα μονοπάτι για τη θεραπεία τους».

Έτσι, στα πλαίσια αυτού του πιλοτικού προγράμματος, τουλάχιστον 500 ψυχικά πάσχοντες άρχισαν να παίρνουν δωρεάν προσκλήσεις για διάφορα Μουσεία, χώρους Τέχνης, αλλά και τον Βοτανικό Κήπο της πόλης.

Η ιδέα προέκυψε από μια έρευνα που διεξήγαγε η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, το 2019, στην οποία διερευνήθηκε ο σημαντικός ρόλος της Τέχνης στην αντιμετώπιση των ασθενειών και την προώθηση της Υγείας.

Η τελική απόφαση όμως πάρθηκε όταν οι Αρχές διαπίστωσαν ότι το κλείσιμο των Μουσείων και των δημόσιων πάρκων, λόγω της πανδημίας του «Covid 19», επιβάρυνε τους δείκτες της ψυχικής υγείας των Ελβετών πολιτών.

Η κυρία Κουρσιέ Ντελαφοντέν, επικεφαλής των πολιτιστικών δράσεων της πόλης της Νεσατέλ, είπε στο πρακτορείο Reuters, ότι: «Είμαστε πλέον πεπεισμένοι ότι η Τέχνη (και γενικότερα η κουλτούρα) είναι σημαντική για την υγιή διαβίωση των συνανθρώπων μας».

Το πιλοτικό αυτό πρόγραμμα θα διαρκέσει έναν χρόνο, και μετά θα επεκταθεί και σε άλλες δραστηριότητες, όπως το Θέατρο.

Η κυρία Ντελαφοντέν, πρόσθεσε ότι: «Θέλουμε να λειτουργήσει μαζικά αυτό το πείραμα και να έχουμε συμμετοχή πολλών ασθενών ώστε να αποδειχθεί επιστημονικά η αξία του. Ίσως στο μέλλον τα ασφαλιστικά ταμεία να αρχίσουν να καλύπτουν την κουλτούρα ως μια μορφή θεραπείας».

Είναι γνωστό ότι πολλοί σύγχρονοι διανοητές, όπως ο Αλέν ντε Μποτόν (Alain de Botton, «Art as Therapy») έχουν γράψει αρκετά συγγράμματα για την «Τέχνη ως Θεραπεία». Ξέρουμε επίσης ότι η καλλιτεχνική ενασχόληση ωφελεί τη νοητική ανάπτυξη των παιδιών, απελευθερώνοντας τη φαντασία τους, και βοηθώντας τα να βρουν τρόπους για να εκφράζουν τα συναισθήματά τους.  

Φαίνεται, όμως, ότι και η αδιαμεσολάβητη επαφή με τα έργα Τέχνης, η εμπειρία της αυθόρμητης ανακάλυψης ενός έργου Τέχνης, αλλά και η επαφή μας μ’ αυτό που ονομάζουμε «Δημόσιο Χώρο», είτε αυτό είναι μια βόλτα σ’ ένα πάρκο, είτε είναι μια βόλτα σε μια πλατεία ή σ’ έναν Βοτανικό κήπο, ανακουφίζει τους ανθρώπους από τον αβάσταχτο ψυχικό πόνο.

Ένα νέο ερέθισμα που παίρνουμε κοιτώντας έναν πίνακα ζωγραφικής ή ένα γλυπτό, το σπάσιμο της μοναξιάς όταν πηγαίνουμε μια μικρή έστω βόλτα σ’ ένα πάρκο, η ελάχιστη προετοιμασία που κάνουμε για να βγούμε έξω από το σπίτι μας και η επαφή με τους άλλους ανθρώπους στον δημόσιο χώρο αποδεικνύονται ευεργετικές.

Στην πατρίδα μας είναι αλήθεια ότι η συζήτηση για τον «δημόσιο χώρο» και τη θέση του στη σύγχρονη ζωή είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Αυτό αποδεικνύεται περίτρανα και από την οικτρή κατάσταση στην οποία βρίσκονται όσοι δημόσιοι χώροι έχουν απομείνει στην Αθήνα και τις άλλες μεγάλες πόλεις.

Αναρωτιέμαι όμως -με τρόμο- τί ζημιά θα πάθαινε ένας ψυχικά πάσχων αν στα πλαίσια της επικουρικής θεραπείας του επισκεπτόταν την Εθνική Πινακοθήκη και έπεφτε τυχαία πάνω στον Έλληνα βουλευτή όταν αποκαθήλωνε με βία κι έσπαζε στο πάτωμα τους πίνακες ζωγραφικής που δεν του άρεσαν.

Διαβάστε επίσης:

Ουκρανία: Ο Πούτιν στέλνει «μήνυμα» στον Τραμπ μέσω Γουίτκοφ

Ιαπωνία: Άνδρας σκότωσε με μαχαίρι νεαρή YouTuber την ώρα που έκανε live μετάδοση – Ούρλιαζε για βοήθεια (video)

Πήγε να παραδώσει πίτσα και «σκόνταψε» σε έναν αλιγάτορα 2,5 μέτρων! (Video)