Κάθε χρόνο, τέτοιες μέρες, θυμόμαστε και αναπολούμε τον Αγώνα του 1821, που αφύπνισε έναν ολόκληρο λαό, και που στο τέλος ευοδώθηκε με τη δημιουργία του νεότερου κράτους των Ελλήνων. Κάθε χρόνο τηρούμε με θρησκευτική ευλάβεια τα στερεότυπα, αναπαράγουμε τις ίδιες αποστειρωμένες ιστορίες (και αρκετές ανακρίβειες), και πάνω απ’ όλα «στρογγυλεύουμε» τα πράγματα. Καλές οι παρελάσεις, δίνουν έναν συγκινητικό τόνο στη μέρα αυτή και συναρπάζουν τα παιδιά (ακόμη κι αυτά που κρύβουμε μέσα μας).

Καλές οι σχολικές γιορτές, καλές οι εθνεγερτικές ομιλίες, καλές οι δοξολογίες. Πιθανότατα όμως οι άνθρωποι αυτοί που έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία θα προτιμούσαν ένα απλό λουλούδι στον τάφο τους και λίγα λεπτά μιας ειλικρινούς και σημαίνουσας σιωπής. Θα προτιμούσαν να ανήκουν σε μια ζώσα μνήμη και όχι σε ιστορικά αναμασήματα.

Φιλέλληνες ποιητές – μαχητές

Εδώ, με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να θυμηθούμε και τους Φιλέλληνες, εκείνους τους άντρες που έβαλαν την Ελλάδα τόσο βαθιά στην καρδιά τους και έδωσαν τις δικές τους μάχες μέσα στα πλαίσια της Επανάστασης του 1821. Οι ιστορικοί έχουν μια λίστα με τουλάχιστον 1.500 άντρες, των οποίων η
φιλελληνική δράση έχει επίσημα τεκμηριωθεί.

Βέβαια ο φιλελληνισμός γαλουχήθηκε και τράφηκε από τις κλασσικές αρχαιοελληνικές σπουδές, τα οδοιπορικά συγγράμματα Ευρωπαίων συγγραφέων, το «ομόθρησκον» του Χριστιανισμού, τον πολιτικό φιλελευθερισμό που την εποχή εκείνη βρισκόταν ακόμη στα σπάργανα, τα άρθρα στον Τύπο για την πρώιμη ελληνική εξέγερση του 1770 (τα λεγόμενα Ορλωφικά), το φλογερό ποιητικό κίνημα του Ρομαντισμού, και βέβαια τις άοκνες προσπάθειες των άξιων Ελλήνων της διασποράς.

Ο απόηχος όμως της Επανάστασης σάρωσε ολόκληρη την Ευρώπη και έφτασε μέχρι τις ΗΠΑ, όπου πολλές πόλεις πήραν ελληνικά ονόματα (ενώ ακόμη και μια μικρή πόλη στο Μίτσιγκαν ονομάστηκε Ipsilanti προς τιμήν του Δημήτριου Υψηλάντη). Η Επανάσταση του 1821, δημιούργησε ένα παγκόσμιο γεγονός κι ένα παγκόσμιο φιλελληνικό κίνημα. Για να υπερβεί όμως τα κλειστά περιβάλλοντα των πολιτικών, των στρατιωτικών, των αρχαιολόγων, των φιλολόγων, και γενικότερα των φίλων της Αρχαίας Ελλάδας, χρειάστηκε την ίδια την ποίηση.

Έτσι, πολλοί ήταν οι φιλέλληνες ποιητές που εμπνεύστηκαν και έγραψαν, και έδωσαν μάχες και πέθαναν για την ελευθερία στην Ελλάδα. Οι Γερμανοί ποιητές, όπως ο Γιόχαν Βόλφανγκ Γκαίτε, ο πρώιμος Φρίντριχ Σίλερ, ο λυρικός Φρίντριχ Χάιντερλινγκ, ο ζωγράφος Καρλ Βίλχελμ φον Άιντεκ,
ο εκκεντρικός άρχοντας Λουδοβίκος Α΄της Βαυαρίας. Οι Γάλλοι ποιητές και συγγραφείς, όπως ο Βίκτωρ Ουγκό, ο Φρανσουά ντε Σατομπριάν, ο Μαξίμ Ρεμπό, ο Μορίς Περζά, ο ζωγράφος Ευγένιος
Ντελακρουά (Η σφαγή της Χίου, Η Ελλάδα ανάμεσα στα ερείπια του Μεσολογγίου, κλπ.).

Ο Ρώσος συγγραφέας και ποιητής Αλεξάντερ Πούσκιν, ο Ούγγρος μουσικός και συνθέτης Ερνστ Μάνγκελ, ο οποίος έγινε και μαέστρος της πρώτης στρατιωτικής μπάντας της Επανάστασης του 1821, οι Ελβετοί, Ιωάννης Ιάκωβος Μάγερ ο γιατρός τυπογράφος που διεύθυνε την πρώτη ελληνική εφημερίδα στο πολιορκημένο Μεσολόγγι, και Ιωάννης Γαβριήλ Εϋνάρδος, ο τραπεζίτης που οργάνωσε τον φιλελληνισμό σε Ελβετία και Γαλλία. Τέλος δεν μπορούμε να ξεχάσουμε τους Άγγλους, Πέρσι Μπις Σέλεϊ, την Μαίρη Γκόντγουϊν, και βέβαια τον Λόρδο Βύρωνα που μπορεί να μην πρόλαβε να πολεμήσει στο πεδίο της μάχης, αλλά έδωσε πολλές μάχες για την Ελλάδα, έκανε τον φιλελληνισμό μόδα, κατήγγειλε τον Λόρδο Έλγιν για την κλοπή των γλυπτών του Παρθενώνα, έδωσε αρκετά χρήματα για τον Αγώνα, και στο τέλος έδωσε και τη ζωή του, πεθαίνοντας στο πολιορκημένο Μεσολόγγι. Η άνιση μάχη λίγων Ελλήνων ενάντια στην σκλαβιά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, συγκίνησε βαθιά τον κόσμο όλο και δημιούργησε ένα κύμα αλληλεγγύης που δεν είχε προηγούμενο.

Η μακρινή Αϊτή, αυτή η χώρα σκλάβων, ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε το ελληνικό έθνος – κράτος, έστειλε επίσης 45 τόνους καφέ για να πουληθούν και με τα έσοδα να αγοραστούν όπλα για την Επανάσταση, και τέλος έστειλε 100 πολεμιστές που δυστυχώς όλοι πέθαναν στο ταξίδι για την Ελλάδα. Μια άλλη χώρα, η Ουρουγουάη, ήταν από τις πρώτες που ακολούθησαν, και στην πρωτεύουσα Μοντεβιδέο οι κεντρικοί δρόμοι πήραν το όνομα «Αθήνα» και «Γκρέτσια» ενώ η πόλη γέμισε από αγάλματα του Πλάτωνα, του Σωκράτη και άλλων Ελλήνων σοφών. Θυμίζω ότι η Ουρουγουάη αρνήθηκε να αναγνωρίσει το κράτος των Σκοπίων ως «Μακεδονία».

Στη σύγχρονη εποχή, όπου όλα μοιάζουν να χάνουν το νόημά τους, ακόμη και οι μέρες πριν την 25η Μαρτίου έχουν μια ιδιαίτερη σημασία. Όλα αρχίζουν από την 21η Μαρτίου που είναι η Παγκόσμια Ημέρα της Ποίησης. Εκείνες τις μέρες που μεσολαβούν καλό θα ήταν -αν μπορούσαμε- να διαβάσουμε λίγες σελίδες του Κολοκοτρώνη, του Μακρυγιάννη, ή κάποιου άλλου προπάτορα αγωνιστή.

Καλό θα ήταν να μπορούσαμε να ξεκλέψουμε λίγο χρόνο από την καθημερινή ανία για να διαβάσουμε ένα ποίημα του Βύρωνα ή του Σέλεϊ. Να πάρουμε μια ανάσα και να διαβάσουμε τους στίχους του Διονύσιου Σολωμού και του Ανδρέα Κάλβου. Να αφήσουμε τους στίχους -που είναι απαράλλαχτοι
από τότε- να αντηχήσουν μέσα μας, αγγίζοντας χορδές από καιρό ξεχασμένες. Να πάμε μια βόλτα στο Α΄Νεκροταφείο να αφήσουμε ένα λουλούδι στον τάφο του Γέρου του Μοριά, κι ένα λουλούδι πίσω από το μνήμα, εκεί που είναι θαμμένος ο Νικηταράς, για να παραστέκει τον σεβάσμιο θείο του. Να ρίξουμε ένα λουλούδι στον τάφο του Μακρυγιάννη, να ανάψουμε ένα κεράκι στο μικρό
εκκλησάκι του μπουρλοτιέρη Κανάρη, στην Κυψέλη (πάροδος οδού Ζακύνθου).

Εμείς, συνεισφέρουμε στην εθνική μνήμη και στην εθνική γιορτή, λίγους από
τους τελευταίους στίχους που έγραψε στο Μεσολόγγι ο Βύρωνας. Εδώ
μάλιστα ο ποιητής κάνει μια αόριστη νύξη και για την πρόταση ώστε να γίνει ο
πρώτος βασιλιάς της ελεύθερης Ελλάδας.

Τελευταία Λόγια για την Ελλάδα (Λόρδος Βύρωνας)

«Τί είναι όλες αυτές οι δόξες και οι τιμές
-Που πέρασαν ή θα έλθουν-
Μοιάζουν με κλάμα ενός νεογέννητου λαού
Κι όμως γι’ αυτές, εγώ θ’ αρνιόμουν κάθε στέμμα
-που δεν είναι από δάφνη-
κι όμως γι’ αυτές, εγώ θα μπορούσα να πεθάνω.
Είμαι τόσο τρελός από το πάθος μου για σένα
Που ένα σου σκυθρώπιασμα
Μοιάζει με βλέμμα έχιδνας που παραλύει το μικρό πουλί
Που προσπαθεί να πεταρίσει μακριά από τον θάνατο.
Τόσο παράφορη η λαχτάρα μου για σένα
Τόσο δυνατή η μαγεία σου
ή τόσο αδύναμος έχω πια καταντήσει».

Διαβάστε επίσης:

25η Μαρτίου: Το φαντασμαγορικό drone show στον Δήμο Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης

25η Μαρτίου: Νύφη με ανθοδέσμη στο χέρι πόζαρε μπροστά από τα άρματα πριν την παρέλαση

Λάρισα: Ανέβαζε προσωπικές στιγμές με τη σύζυγό του στο Ίντερνετ εν αγνοία της για να… συμπληρώνει το εισόδημά του