Μια Τετάρτη, αν θυμάμαι καλά, έλαβα ένα τηλεφώνημα από τον Κωνσταντίνο Καραμαγκιώλη, ο οποίος με κάλεσε στον «Δαναό», το σινεμά των παιδικών μου χρόνων, για να παρακολουθήσω τη νέα του ταινία μικρού μήκους «Άβελ». Στην ταινία πρωταγωνιστούν ο Θέμης Θεοχαρόγλου και ο Γιώργος Δάμπασης: ο πρώτος υποδύεται τη Νάνσυ, μια τρανς γυναίκα, και ο δεύτερος τον αδερφό της, που είναι ιερωμένος.

Η ταινία ξεκινάει μ’ έναν παπά που παίζει ποδόσφαιρο με τον γιο του. Όταν τελειώνει το παιχνίδι και πηγαίνοντας για να γευματίσουν, λαμβάνει ένα ανησυχητικό τηλεφώνημα… Στην άλλη άκρη της γραμμής, μια γυναικεία φωνή. Ο ιερέας φεύγει εσπευσμένα για Αθήνα. Η γυναικεία φωνή παίρνει μορφή όταν ο πάτερ φτάνει στο σπίτι της. Ένας άγνωστος άντρας βγαίνει μέσα από το σπίτι της – και σε ένα πλάνο προβάλλουν δύο κόσμοι. Ο «ιερός και άγιος» κόσμος ενός ιερέα κι ο «ελεύθερος και αμαρτωλός» κόσμος της τρανς αδερφής του.

Μέσα σε μερικά λεπτά ξετυλίγεται μπροστά μας μια ανθρώπινη ιστορία δύο αδελφών, μεταξύ των οποίων υπάρχει αγάπη – είναι ολοφάνερο –, όμως φαίνεται η απόσταση που έχει δημιουργηθεί ανάμεσά τους. Μέσα σε 16 λεπτά βλέπουμε την ηθική μάχη του ιερωμένου και τη μάχη της αδερφής του να διεκδικήσει εκ νέου τη θέση της στην καρδιά του – πεισματικά και αδιαπραγμάτευτα. Του ζητά να της δώσει τη Θεία Μετάληψη λίγο πριν πεθάνει από ανίατη ασθένεια, υπενθυμίζοντάς του τον πραγματικό του ρόλο, όχι μόνο ως ιερωμένου αλλά και ως αδερφού.

Το «Ποντίκι Art» συνομίλησε με τον σκηνοθέτη Κωνσταντίνο Καραμαγκιώλη για το ταξίδι που ξεκίνησε από τον «Δαναό», έφτασε στο Ελληνικό Φεστιβάλ του Σαν Φρανσίσκο και κέρδισε το δεύτερο βραβείο ταινίας μικρού μήκους!

«Π»: Πώς εμπνεύστηκες να δημιουργήσεις αυτή την ιστορία;

ΚΚ: Η αρχική ιδέα της ιστορίας πολύ πριν γίνει σενάριο ήταν όταν άκουσα έναν πρώην ιερέα και νυν ακτιβιστή να αναφέρεται σε μια τρανς γυναίκα που γνώριζε προσωπικά, η οποία διέμενε στη Χαλκιδική και έπασχε από καρκίνο. Εκείνη η γυναίκα, φοβούμενη το αναπότρεπτο τέλος, ήθελε να μεταλάβει τη θεία κοινωνία για μια τελευταία φορά, αλλά κανένας παπάς της ενορίας και της ευρύτερης περιοχής δεν ήθελε να το κάνει… Έτσι ο πρώην ιερέας, νυν ακτιβιστής, ανέλαβε να φύγει από την Αθήνα για να φτάσει έως τη Χαλκιδική και να δώσει ο ίδιος τη θεία κοινωνία. Αυτή η ιστορία αποτέλεσε και τη σπίθα ώστε να ακολουθήσει η ταινία.

«Π»:Ο παπάς – ως αξίωμα – αρνείται να κοινωνήσει τη Νάνσυ. Ο αδερφός όμως το αποδέχεται. Ποια πράξη πιστεύεις ότι έχει τον πιο καθαρτικό χαρακτήρα;

ΚΚ: Αυτά είναι τα μεγάλα διλήμματα της ζωής, που το ένα παρεισφρέει στο άλλο και παραβιάζει τα ηθικά σύνορα που έχουμε θέσει οι ίδιοι στους εαυτούς μας. Ο ιερέας ως αξίωμα και επάγγελμα αρνείται να κοινωνήσει την τρανς αδερφή του, όμως όταν συνειδητοποιεί ότι η αδερφή του έχει κάνει το πρώτο βήμα για να τα ξαναβρούν, θέτει τον εαυτό του στη θέση του αμαρτωλού και οι ρόλοι αντιστρέφονται. Εκείνου που δεν δίνει καμία συγχώρεση, ενώ η θρησκεία του είναι αυτή που πιστεύει στην αιώνια συγχώρεση. Κινδυνεύεις να πέσεις σε πολλές αντιφάσεις όταν προσπαθείς να πιστέψεις και να πείσεις τους άλλους να πιστεύουν κάτι τόσο τυφλά. Η κάθαρση έρχεται όταν γίνεται έκκληση στην παιδική τους ηλικία και ξαναγίνονται παιδιά και παίζουν για μια τελευταία φορά. Η παιδική αναδρομή, ακόμη, αν θες, και ένας «παλιμπαιδισμός» θα είναι πάντα ο δρόμος της ελευθερίας των εγκλωβισμένων.

«Π»:Στην ταινία δεν μαθαίνουμε τους λόγους για τους οποίους τα δύο αδέρφια αποξενώθηκαν. Πώς δούλεψες την εξέλιξη της σχέσεις τους μέσα στην ταινία σκηνοθετικά;

ΚΚ: Μία εικόνα ίσον χίλιες λέξεις. Πολύ δύσκολα ένας ιερέας θα αποδεχόταν μια τρανς αδερφή και κυρίως θα φοβόταν τη γνώμη του συντηρητικού ιερατείου στο οποίο ανήκει. Δύο διαφορετικοί κόσμοι και άκρως αντίθετοι είχαν χάσει τα ίχνη τους, όμως με έναν τρόπο σχεδόν μεταφυσικό συνέχιζαν να επικοινωνούν. Η λύση αυτού του ερωτήματος κρύβεται στη σκηνή όπου ο ιερέας κοιμάται με την τρανς αδερφή του έπειτα από χρόνια, όπως κοιμούνταν όταν ήταν παιδιά στο παιδικό τους δωμάτιο.

«Π»:Από την Αθήνα και τις προβολές στον «Δαναό» στο ελληνικό φεστιβάλ του Σαν Φρανσίσκο. Πες μας την εμπειρία του ταξιδιού σου.

ΚΚ: Σταθήκαμε πολύ τυχεροί γιατί η ταινία «Άβελ» πριν ξεκινήσει τη φεστιβαλική της πορεία, όπως κάνουν οι μικρού μήκους ταινίες, απέκτησε μια διανομή στον «Δαναό» και έκανε επτά προβολές χωρίς συνοδεία κάποιας άλλης ταινίας πλάι της, ως είθισται. Το κοινό με την παρουσία του επιφύλασσε μια έκπληξη και έτσι το «Άβελ» έγινε η πρώτη ταινία μικρού μήκους στην κινηματογραφική ιστορία της Ελλάδας που απέκτησε διανομή μόνη της! Έπειτα ήρθε η ελληνική πρεμιέρα στα Χανιά με το βραβείο καλύτερης ταινίας ανάμεσα σε περίπου 70 ταινίες μικρού μήκους, η συμμετοχή και το βραβείο σεναρίου στο Διεθνές Φεστιβάλ Λάρισας και μετά η αμερικάνικη πρεμιέρα που μας γέμισε μεγάλη χαρά στο ελληνικό τμήμα του φεστιβάλ του Σαν Φρανσίσκο. Μια πόλη σαν τη χαμένη Ατλαντίδα που αναδύεται κάθε μέρα μέσα από τον ωκεανό του Ειρηνικού. Η εμπειρία αυτού του ταξιδιού είναι συγκλονιστική και ανεπανάληπτη, γιατί σου δίνει να καταλάβεις πως ο κινηματογράφος, που είναι μια παγκόσμια γλώσσα από μόνος του, ενώνει τους ανθρώπους, κάνει θαύματα και γιατρεύει τις αθεράπευτες μοναξιές των ανθρώπων. Στο Σαν Φρανσίσκο, την πόλη των start up και της πιο εξελιγμένης τεχνολογίας όπου υπάρχει και το πρώτο αυτοκίνητο χωρίς οδηγό – το Waymo –, συνειδητοποίησα πως ο κινηματογράφος και η γλώσσα τού προγραμματισμού συνδυάζονται και δημιουργούν μια παγκόσμια γλώσσα, απευθυνόμενα σε κοινά που επεκτείνονται από το πιο μικρό χωριό της Νικαράγουας έως μια μεγαλούπολη της Κίνας. Ακριβώς αυτός είναι και ο λόγος που κάνω σινεμά: η επικοινωνία με ανθρώπους που δεν θα συναντούσα ποτέ μου. Επίσης είμαι διπλά ευγνώμων που η ελληνική ομογένεια του Σαν Φρανσίσκο αγκάλιασε τόσο ζωηρά την ταινία και στο τέλος έκλαιγε από συγκίνηση στην αίθουσα.

«Π»:Στην Αμερική του Τραμπ τα δικαιώματα της LGΒΤQΙΑ+ καταργούνται το ένα μετά το άλλο. Πόση σημασία έχει να βραβεύεται μια τέτοια ταινία σε αυτή την πραγματικότητα;

ΚΚ: Εδώ μιλάμε για δύο Αμερικές. Άλλη η Αμερική της Νέας Υόρκης και του Λος Άντζελες και άλλο το Τέξας και το Ιλινόις. Την ίδια στιγμή όπου βλέπουμε τις ΗΠΑ των ελευθεριών και των διεκδικήσεων, στη βαθιά ενδοχώρα εντοπίζεται ένα μεγάλο συντηρητικό σκληροπυρηνικό κομμάτι που δεν δέχεται καμία αλλαγή και ψηφίζει Τραμπ, ο οποίος ξεκινάει έναν μεγάλο οικονομικό πόλεμο, όπου και πάλι θα πληρώσουν οι λαοί. Δυστυχώς σύντομα αυτό θα έχει και οικονομικό αντίκτυπο και στην Ελλάδα, αλλά μπορεί από αυτό να εμπνευστούν διάφορες συντηρητικές φωνές και να διεκδικήσουν με τη σειρά τους κατάργηση βασικών ελευθεριών και δικαιωμάτων. Ευτυχώς για εμάς βρεθήκαμε στην πιο δημοκρατική και φιλελεύθερη πόλη της Αμερικής και αυτή δεν είναι άλλη από το Σαν Φρανσίσκο, την πόλη της υψηλής τεχνολογίας και της καλής ποιότητας ζωής, την πόλη όπου γεννήθηκε η ιδέα του Woodstock και στήθηκε το πρώτο Hollywood από τον Charlie Chaplin.

«Π»: Πολλές φορές παρακολουθούμε το αποτέλεσμα μιας ταινίας, όμως αυτή η ταινία είναι ένα σύνολο ανθρώπων και πραγμάτων. Ποιο είναι το δικό σου ταξίδι πραγμάτωσης αυτής της ταινίας;

Όταν ξεκινούσα αυτήν την ταινία, ποτέ δεν φανταζόμουν ότι θα δούλευα με όλους αυτούς τους απίθανους συνεργάτες των οποίων οι ταινίες ήταν από τις καλύτερες ελληνικές ταινίες που ξέρουμε σήμερα, με σκηνοθέτες – θρύλους από πίσω. Ο Γιώργος Φρέντζος στην κάμερα («Όλα είναι δρόμος» – Παντελής Βούλγαρης, «Ο Εργένης» – Νίκος Παναγιωτόπουλος), ο Γιώργος Γεωργίου στα σκηνικά («Αν» – Χριστόφορος Παπακαλιάτης, «Μαύρο Λιβάδι» – Βαρδής Μαρινάκης), ο Βασίλης Μπαρμπαρίγος στα κοστούμια («Στρέλλα» – Πάνος Κούτρας, «Xenia» – Πάνος Κούτρας), ο Κωνσταντίνος Αδρακτάς («Λούφα και παραλλαγή» – Νίκος Περάκης, «Ο νυχτερινός εκφωνητής» – Ρένος Χαραλαμπίδης) και αναφέρω ενδεικτικά αυτές τις ταινίες, γιατί είναι πολύ περισσότερες και πολύ περισσότεροι οι συνεργάτες που δουλέψαμε μαζί και δεν έχω την ευκαιρία να τους ευχαριστήσω έναν έναν δυστυχώς αυτήν τη στιγμή. Και αφού συγκεντρώθηκαν μετά κόπων και βασάνων τα ελάχιστα χρήματα για να στηθεί αυτή η παραγωγή, βάλαμε μπροστά για τα γυρίσματα και έτσι έγινε αυτό το μικρό μας θαύμα.

Ποτέ όμως δεν θα φανταζόμουν την υποδοχή που βρήκε αυτή η ταινία. Έγινε κάτι που κανείς μας δεν είχε υπολογίσει. Ενώ οι μικρού μήκους ταινίες κάνουν μόνο, ως είθισται, πορεία σε φεστιβάλ, είτε μικρά είτε μεγάλα, ανάλογα με την ταινία, εδώ έγινε το εξής συναρπαστικό. Η ταινία «Άβελ» απέκτησε διανομή και μόνη της παρακαλώ με εισιτήριο από το σινεμά «Δαναός» το φθινόπωρο του 2024, πριν καν ξεκινήσει η φεστιβαλική της πρεμιέρα. Έτσι το ίδιο το κοινό αποφάσισε να πληρώσει και να κρατήσει την ταινία στις αίθουσες και ζητούσε ξανά και ξανά να τη δει. Έπειτα ήρθε η πρεμιέρα στο διεθνές φεστιβάλ των Χανίων και το βραβείο καλύτερης ταινίας, το διεθνές φεστιβάλ Λάρισας και το βραβείο σεναρίου και τώρα το ελληνικό φεστιβάλ του Σαν Φρανσίσκο στις ΗΠΑ και το δεύτερο βραβείο καλύτερης ταινίας. Στις ΗΠΑ συνειδητοποίησα τη δύναμη της ταινίας και κυρίως των θεατών, γιατί χωρίς θεατές δεν υφίσταται μια κινηματογραφική ταινία. Οι Έλληνες του Σαν Φρανσίσκο και οι Αμερικανοί θεατές αντιμετώπισαν με διαφορετικό τρόπο την ταινία, συγκινήθηκαν, έκλαψαν και γέλασαν με την καρδιά τους. Τώρα θα ανακοινωθούν άλλα τρία αμερικανικά φεστιβάλ και η ταινία ξεκινάει μια πορεία σε όλες τις μεγάλες πόλεις των ΗΠΑ, ειδικά αυτήν τη δύσκολη περίοδο με την εκλογή Τραμπ.