Το  «στεγαστικό πρόβλημα» είναι, για πολλούς εργαζόμενους, κυρίαρχο. Τα ενοίκια έχουν εκτιναχθεί την τελευταία 6ετία, με αυξήσεις που αγγίζουν το 50%, ενώ σε ορισμένες περιοχές, τα ενοίκια έχουν γίνει κυριολεκτικά απλησίαστα για τα εργατικά – λαϊκά στρώματα.

Παράλληλα, το ποσοστό ιδιοκατοίκησης έχει σημειώσει μεγάλη μείωση την τελευταία 20ετία, ενώ αν συνυπολογίσει κανείς το ποσοστό νέων ανθρώπων που κατοικούν με τους γονείς τους  μέχρι σχετικά μεγαλύτερες ηλικίες, το πρόβλημα είναι κυριολεκτικά εκρηκτικό. Τα στοιχεία δείχνουν πως το μεσοσταθμικό ενοίκιο αντιστοιχεί σε 35-40% του εισοδήματος, ενώ η πραγματική επιβάρυνση είναι ακόμα μεγαλύτερη.

Πρέπει να σημειώσουμε, πως το πρόβλημα των εργαζόμενων δεν είναι στενά το ενοίκιο και το ύψος του. Είναι βαθύτερο. Στη πραγματικότητα, το πρόβλημα σχετίζεται με μια ολοένα και διευρυνόμενη ψαλίδα ανάμεσα στο πραγματικό εισόδημα των εργαζόμενων, που αν συνυπολογίσουμε την εκτίναξη των φόρων, τις περικοπές, μειώσεις, πάγωμα τριετιών λόγω της κατάργησης των συλλογικών συμβάσεων εργασίας κ.α. έχει μειωθεί δραστικά καθόλη τη διάρκεια των τελευταίων 15 ετών  και του «κόστους ζωής» που την ίδια περίοδο έχει σημειώσει μια, επίσης διαχρονική, δραστική αύξηση λόγω του πληθωρισμού, της εκτίναξης του ΦΠΑ και των έμμεσων φόρων, της εμπορευματοποίησης κοινωνικών υπηρεσιών, του κόστους της ενέργειας, της κυριαρχίας των μονοπωλίων σε μεταφορές, ενέργεια, τηλεπικοινωνίες και αλλού. Σε τελευταία ανάλυση, το στεγαστικό πρόβλημα είναι μια έκφραση της γενικής επίθεσης στα δικαιώματα των εργαζόμενων από όλες τις κυβερνήσεις την τελευταία 15ετία, με αυτούς που δεν έχουν ιδιόκτητη κατοικία να βρίσκονται, φυσικά, σε αρκετά χειρότερη κατάσταση.

Ειδική πλευρά που επιδρά στην αύξηση του κόστους στέγης, σε ορισμένες κυρίως περιοχές, είναι η έντονη τουριστική ανάπτυξη ορισμένων περιοχών της χώρας, οι αστικές «αναπλάσεις» και η μαζική τάση αγοράς γης-κατοικίας από το εξωτερικό, που σταδιακά μετατρέπουν το εμπορεύμα-γη σε διεθνώς εμπορεύσιμο. Η μαζική αλλαγή χρήσεων γης που από περιοχές κατοικίας γίνονται περιοχές ξενοδοχείων, άτυπων τουριστικών μονάδων ή περιοχές εγκατάστασης/επενδύσεων από το εξωτερικό, φαινόμενο που παρατηρείται σε περιοχές «φιλέτα», αντικειμενικά εκτινάσσει τις τιμές των ενοικίων, αφού το σπίτι-κατοικία μπορεί να αξιοποιηθεί, ως ξενοδοχείο, ως airbnb, ως golden-visa, ως κατοικία «ψηφιακών νομάδων» με πολύ πιο προσοδοφόρο τρόπο, απ’ τον δραματικά μειωμένο μισθό του μέσου εργαζόμενου στη χώρα μας. Η αντικειμενική κίνηση της αγοράς γης, η εξωστρέφεια και ο εξωτερικός τουρισμός, σε συνδυασμό με τη μόνιμη τάση σχετικής εξαθλίωσης των εργαζόμενων στον καπιταλισμό είναι οι αιτίες του προβλήματος για τη μεγάλη λαϊκή πλειοψηφία.

Το πρόβλημα, λοιπόν, της στέγης για μεγάλα τμήματα των εργαζόμενων έχει διπλή αιτία: Απ’ τη μία αποτυπώνει τη γενικότερη φτωχοποίηση των εργαζόμενων, απ’ την άλλη αποτυπώνει πως το εμπόρευμα-γη, ειδικά σε περιοχές μεγάλου τουριστικού ενδιαφέροντος, έχει αυξανόμενη αξία, αφού απευθύνεται στη διεθνή αγορά, σε αγοραστικό κοινό πολύ μεγαλύτερης οικονομικής επιφάνειας.

Γι’ αυτό και τα κυβερνητικά μέτρα είναι μέτρα που όχι απλά δεν αντιμετωπίζουν τις αιτίες, αλλά αδυνατούν να καλύψουν στοιχειωδώς και τις συνέπειες του προβλήματος για τα εργατικά λαϊκά στρώματα.

Το μέτρο «επιδότησης» ενοικίου είναι κυριολεκτικά «σταγόνα στον ωκεανό». Για όσους πάρουν την  επιδότηση, αυτή αντιστοιχεί μόλις στο 8,3% του ενοικίου, την ώρα που τα ενοίκια έχουν αυξηθεί πάνω από 40% την τελευταία 6ετία, δηλαδή η επιδότηση είναι περίπου το 1/4 της αύξησης των τελευταίων ετών. Το δε κυβερνητικό πρόγραμμα «Σπίτι μου ΙΙ» είναι επίσης μια πελώρια «κοροϊδία» για τα εργατικά λαϊκά στρώματα. Ο όγκος των «ωφελούμενων» είναι ελάχιστος, μόλις 20.000 την ώρα που πάνω από 1.000.000 νοικοκυριά βρίσκονται στο νοίκι, ενώ το πρόγραμμα, τελικά, στηρίζει τη κερδοφορία του τραπεζικού τομέα, αφού το πρόγραμμα αφορά την επιδότηση δανείων από τις τράπεζες με  όρους που διασφαλίζουν το τραπεζικό κεφάλαιο, με τους «ωφελούμενους» εργαζόμενους να μετατρέπονται σε ομήρους των τραπεζών.

Αντίστοιχα, οι προτάσεις της σοσιαλδημοκρατίας (ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ) για την αντιμετώπιση του προβλήματος της κατοικίας είναι τελικά επικοινωνιακά πυροτεχνήματα που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν το πραγματικό πρόβλημα στέγασης. Οι 5.000 δημόσιες κατοικίες και οι 40.000 κατοικίες με χαμηλά ενοίκια, όπως π.χ. προτείνει το ΠΑΣΟΚ, δεν επαρκούν ούτε στο ελάχιστο για τις τεράστιες ανάγκες των εργαζόμενων, ενώ  δεν λύνουν το πρόβλημα της διασφάλισης κατοικίας στης περιοχές που επιθυμούν να κατοικήσουν οι εργαζόμενοι. Αντίστοιχα,  ο «περιορισμός στο ποσοστό αύξησης του μισθώματος» το μόνο που υπόσχεται είναι περιορισμός στις αυξήσεις των ενοικίων και σίγουρα δεν αντιμετωπίζει το τεράστιο σημερινό πρόβλημα.

Οι προτάσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ δεν αντιμετωπίζουν το τεράστιο πρόβλημα για τα εργατικά λαϊκά στρώματα, αφού το πρόβλημα σχετίζεται, τελικά, τόσο με τη δραστική αλλαγή χρήσεων γης προς όφελος του τουρισμού, όσο και με τη φτωχοποίηση των εργαζόμενων. Σε τελευταία ανάλυση, το στεγαστικό πρόβλημα για το λαό είναι η άλλη όψη της μεγάλης κερδοφορίας του κεφαλαίου και της καπιταλιστικής ανάπτυξης και κανείς δεν μπορεί ταυτόχρονα να πετύχει και κέρδη για το τουριστικό κεφάλαιο, τους εφοπλιστές, τις τράπεζες και φθηνά νοίκια και ικανοποιητικούς μισθούς για τους εργαζόμενους. Η καπιταλιστική ιδιοκτησία γενικά και η γη-εμπόρευμα είναι ο πυρήνας του προβλήματος και απ’ το πρόβλημα αυτό δεν μπορεί να ξεφύγει κανείς, όσο «μαγικές συνταγές» κι αν εφεύρει.

Γι’ αυτό και οριστική λύση στην κατοχύρωση του κοινωνικού δικαιώματος στην κατοικία μπορεί να δώσει μόνο η κατάργηση του εμπορευματικού χαρακτήρα της γης, γενικότερα η κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, ο ριζικά διαφορετικός δρόμος που προτείνει το ΚΚΕ. Για να ανοίξει αυτός ο ελπιδοφόρος δρόμος, σήμερα το ΚΚΕ μπαίνει μπροστά στους αγώνες των εργαζόμενων, συγκρούεται με την αστική πολιτική και το κέρδος των ομίλων, διεκδικώντας ανάμεσα στα άλλα κατάργηση των πλειστηριασμών της λαϊκής κατοικίας, αναβάθμιση και επέκταση των φοιτητικών εστιών, ένα αποκλειστικά κρατικό κατασκευαστικό πρόγραμμα λαϊκής στέγης, φθηνή και επαρκή στέγη για το σύνολο των εργαζόμενων, ουσιαστικές αυξήσεις στους μισθούς.

*Ο Ηλίας Τσιμπουκάκης είναι μέλος του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ του ΚΚΕ

Διαβάστε επίσης:

Η 13η σύνταξη ανάχωμα στη φτωχοποίηση των συνταξιούχων

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη βλάπτει σοβαρά τη δημοκρατία, την εθνική ανεξαρτησία, τα κοινωνικά δικαιώματα

Δεν χρειαζόμαστε άλλους διαχειριστές της μιζέριας