Πολλά από τα χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας θα μπορούσαν να είναι παλαιότερα από ό,τι πιστευόταν προηγουμένως, λένε οι ερευνητές.

Οι πρώτοι από τους αρχαίους κύλινδρους ανακαλύφθηκαν στις σπηλιές του Κουμράν στην έρημο της Ιουδαίας από Βεδουίνους βοσκούς στα μέσα του 20ού αιώνα. Τα χειρόγραφα περιλαμβάνουν από νομικά έγγραφα έως μέρη της Εβραϊκής Βίβλου και πιστεύεται ότι χρονολογούνται από τον τρίτο αιώνα π.Χ. έως τον δεύτερο αιώνα μ.Χ.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τεχνητή νοημοσύνη για να συλλέξουν νέες πληροφορίες σχετικά με τις χρονολογίες μεμονωμένων χειρογράφων – ευρήματα που οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν τις ιδέες για το πότε, πού και από ποιον παρήχθησαν.

«Είναι σαν μια μηχανή του χρόνου. Έτσι, μπορούμε να σφίξουμε τα χέρια με αυτούς τους ανθρώπους πριν από 2.000 χρόνια και μπορούμε να τους τοποθετήσουμε χρονικά πολύ καλύτερα τώρα», δήλωσε ο καθηγητής Μλάντεν Πόποβιτς, πρώτος συγγραφέας της έρευνας από το Πανεπιστήμιο του Χρόνινγκεν στην Ολλανδία.

Ενώ ορισμένοι πάπυροι χρονολογήθηκαν με ραδιενεργό άνθρακα τη δεκαετία του 1990, ο Πόποβιτς είπε ότι οι μελετητές δεν αντιμετώπισαν το πρόβλημα της μόλυνσης από καστορέλαιο – μια ουσία που εφαρμόστηκε τη δεκαετία του 1950 για να βοηθήσει τους ειδικούς να διαβάσουν τα χειρόγραφα, αλλά η οποία θα μπορούσε να διαστρεβλώσει τα αποτελέσματα.

Επιπλέον, πολλοί από τους πάπυρους είχαν χρονολογηθεί μόνο με ανάλυση γραφής.

Γράφοντας στο περιοδικό Plos One, η ομάδα αναφέρει πώς επιχείρησε χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα 30 δειγμάτων από διαφορετικά χειρόγραφα που βρέθηκαν σε τέσσερις τοποθεσίες και πιστεύεται ότι εκτείνονται σε πέντε αιώνες. Κρίσιμο είναι ότι η ομάδα καθάρισε πρώτα τα δείγματα για να αφαιρέσει τη μόλυνση από καστορέλαιο.

Οι ερευνητές χρονολόγησαν με επιτυχία με ραδιενεργό άνθρακα 27 δείγματα, διαπιστώνοντας ότι ενώ δύο ήταν νεότερα από ό,τι είχε υποδείξει η ανάλυση γραφής, πολλά ήταν παλαιότερα.

Μεταξύ άλλων ευρημάτων, οι ερευνητές ανακάλυψαν δύο διαφορετικά στυλ γραφής, γνωστά ως Ασμοναϊκή και Ηρωδιανή γραφή, που συνυπήρχαν για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι είχε θεωρηθεί προηγουμένως, ενώ ένα δείγμα από ένα χειρόγραφο που ονομάζεται 4Q114 – το οποίο περιέχει στίχους από το βιβλίο του Δανιήλ – ήταν παλαιότερο από ό,τι είχε υποδείξει η παραδοσιακή παλαιογραφία.

«Προηγουμένως χρονολογούνταν στα τέλη του δεύτερου αιώνα π.Χ., μια γενιά μετά τον συγγραφέα του Βιβλίου του Δανιήλ. Τώρα, με τη μελέτη μας, μεταφερόμαστε πίσω στον χρόνο που ήταν σύγχρονος με αυτόν τον συγγραφέα», δήλωσε ο Πόποβιτς.

Στη συνέχεια, η ομάδα χρησιμοποίησε έναν τύπο τεχνητής νοημοσύνης γνωστό ως μηχανική μάθηση για να κατασκευάσει ένα μοντέλο που ονόμασαν Ενώχ – μια αναφορά σε μια βιβλική φιγούρα που σχετίζεται με την επιστημονική γνώση.

Η ομάδα εκπαίδευσε τον Ενώχ τροφοδοτώντας τον με 62 ψηφιακές εικόνες ιχνών μελανιού από 24 χειρόγραφα χρονολογημένα με ραδιενεργό άνθρακα, μαζί με τις ημερομηνίες άνθρακα-14.

Στη συνέχεια, επαλήθευσαν το μοντέλο δείχνοντας στον Ενώχ άλλες 13 εικόνες από τα ίδια χειρόγραφα. Στο 85% των περιπτώσεων, το μοντέλο ανέφερε ηλικίες που συμφωνούσαν με τις ημερομηνίες με ραδιενεργό άνθρακα και σε πολλές περιπτώσεις παρήγαγε μικρότερο εύρος πιθανών ημερομηνιών από αυτό που προέκυψε μόνο από τη χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα.

«Αυτό που δημιουργήσαμε είναι ένα πολύ ισχυρό εργαλείο που βασίζεται εμπειρικά – βασισμένο στη φυσική και στη γεωμετρία», δήλωσε ο Πόποβιτς.

Όταν στον Ενώχ παρουσιάστηκαν εικόνες από 135 αχρονολόγητα χειρόγραφα που δεν είχε δει προηγουμένως, χρονολόγησε ρεαλιστικά το 79% αυτών – όπως κρίθηκε από ειδικούς παλαιογράφους. Ο Πόποβιτς πρόσθεσε ότι όσα θεωρήθηκαν μη ρεαλιστικά μπορεί να είχαν προβληματικά δεδομένα, όπως εικόνες κακής ποιότητας.

Το σύστημα αποκάλυψε μάλιστα ότι ένα αντίγραφο του βιβλικού Εκκλησιαστή χρονολογείται από την εποχή του συγγραφέα του βιβλίου.

Ο Πόποβιτς είπε ότι ο Ενώχ εννοούσε ότι η ηλικία περαιτέρω παπύρων θα μπορούσε πλέον να αποκαλυφθεί χωρίς χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα – μια διαδικασία που απαιτεί την καταστροφή μικρών δειγμάτων.

«Υπάρχουν περισσότερα από 1.000 χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας, επομένως η μελέτη μας είναι ένα πρώτο αλλά σημαντικό βήμα, ανοίγοντας μια πόρτα στην ιστορία με νέες δυνατότητες για έρευνα», είπε.

Η ομότιμη καθηγήτρια Τζόαν Τέιλορ του King’s College London, δήλωσε ότι τα αποτελέσματα θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις μελέτες για το Κουμράν.

«Αυτά τα αποτελέσματα σημαίνουν ότι τα περισσότερα από τα χειρόγραφα που βρέθηκαν στις σπηλιές κοντά στο Κουμράν δεν θα είχαν γραφτεί στην τοποθεσία του Κουμράν, η οποία δεν κατοικήθηκε παρά μόνο αργότερα», είπε.

Ωστόσο, ο Δρ. Μάθιου Κόλινς του Πανεπιστημίου του Τσέστερ προειδοποίησε ότι η χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα ρίχνει φως μόνο στην ηλικία της περγαμηνής, όχι στο πότε γράφτηκε, ενώ υπήρχαν επίσης ερωτήματα σχετικά με το πόσο αντιπροσωπευτικός ήταν ο μικρός αριθμός δειγμάτων για διαφορετικές χρονικές περιόδους.

«Συνολικά, πρόκειται για μια σημαντική και ευπρόσδεκτη μελέτη, η οποία μπορεί να μας προσφέρει ένα σημαντικό νέο εργαλείο στο οπλοστάσιό μας για τη χρονολόγηση αυτών των κειμένων», είπε. «Παρ’ όλα αυτά, είναι μια μελέτη που θα πρέπει να υιοθετήσουμε με προσοχή και σε προσεκτικό συνδυασμό με άλλα στοιχεία».

Διαβάστε επίσης:

Πορτογαλία: Ένα ερειπωμένο σπίτι στο επίκεντρο των ερευνών για την εξαφάνιση της Μαντλίν Μακάν

Αίτνα: Εντυπωσιακό πλάνο από την τελευταία έκρηξή της πυροδοτεί αντιδράσεις

Νέα επικοινωνία Τραμπ-Πούτιν: Ο Ρώσος πρόεδρος εξήγησε γιατί η Μόσχα πρέπει να απαντήσει στην ουκρανική επίθεση