Νωρίτερα από ποτέ άνοιξε φέτος το παραδοσιακό μπακαλοδεύτερο του Μαξίμου για τη διαμόρφωση του λεγόμενου πακέτου της ΔΕΘ. Νωρίτερα από ποτέ όμως ενδέχεται να σβηστούν τουλάχιστον τα μισά από τα εκατομμύρια της προεκλογικής κυβερνητικής γενναιοδωρίας που καταγράφηκαν εκεί, αν δεν σβήσει το συντομότερο δυνατό η ανεξέλεγκτη πολεμική πυρκαγιά στη Μέση Ανατολή. Και προς το παρόν δεν υπάρχει καμιά ένδειξη ότι θα συμβεί αυτό.

Παρά το έτσι κι αλλιώς δυσμενές διεθνές περιβάλλον, λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία, της γενοκτονίας στη Γάζα και της ανάληψης της εξουσίας στις ΗΠΑ από τον απρόβλεπτο Τραμπ, η κυβέρνηση Μητσοτάκη ξεκίνησε το 2025 με μεγάλες προσδοκίες. Αιφνιδιάστηκε βεβαίως από την εκρηκτική έκφραση του πρωτοφανούς κινήματος των Τεμπών, στις κινητοποιήσεις του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου. Αλλά στη συνέχεια η κυβέρνηση, παρακινούμενη από τα χειροκροτήματα των αγορών και των εταίρων στην ΕΕ, από τα θηριώδη πλεονάσματα που παράγει η επίμονη ακρίβεια και από την αδυναμία της εξ αριστερών της αντιπολίτευσης να συγκροτήσει μια αξιόπιστη εναλλακτική, άρχισε να διαρρέει σε μικρές, μεσαίες και μεγάλες δόσεις τι παροχές είναι διατεθειμένη να εξαγγείλει τον Σεπτέμβριο από τη Θεσσαλονίκη, για να τις δώσει εν μέρει φέτος και κυρίως στη διάρκεια του προεκλογικού (ή απλώς εκλογικού) 2026.

3 δις. ευρώ στο μαγειρείο του Μαξίμου

Η ταρίφα άρχισε δειλά να γράφει από το Φεβρουάριο ένα ποσό μεταξύ 1 και 1,5 δις. ευρώ που άμεσα ή έμμεσα θα δοθεί σε αναξιοπαθούντες. Από τον Απρίλιο και μετά εκτοξεύτηκε μέχρι και τα 3 δισ. ευρώ. Κι εκεί κυμαινόταν η αγορά ελπίδας μέχρι και την προηγούμενη εβδομάδα. Από το πακέτο παροχών που βρίσκεται στο μαγειρείο του Μαξίμου και του Υπουργείο Οικονομικών δεδομένα πρέπει να θεωρούνται μόνο όσα έχουν επίσημα εξαγγελθεί από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και εξειδικευτεί από τον Κυριάκο Πιερρακάκη. Δηλαδή, τα 1,1 δισ. από το τεράστιο πρωτογενές πλεόνασμα του 2024 (11,4 δις. ευρω) που θα μοιραστούν σε 250άρια για 1,5 εκατ. συνταξιούχους και 1 ενοίκιο σε 948.000 νοικοκυριά τον Νοέμβριο, ενώ 500 εκατ. ευρώ θα διοχετευτούν σε αύξηση του ετήσιου Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Πρακτικά, χειροπιαστές παροχές για φέτος είναι μόνο 600 εκατ. ευρώ για τα ενοίκια και τα βοηθήματα στους συνταξιούχους.

Για το επόμενο έτος όμως, που είναι αυτό που ενδιαφέρει εκλογικά την κυβέρνηση περισσότερο, η επίθεση ΗΠΑ και Ισραήλ στο Ιράν και η άγνωστης έντασης απάντηση της Τεχεράνης θέτουν υπό αίρεση τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, παρά τις καθησυχαστικές διαρροές ότι «δεν κινδυνεύει το πακέτο της ΔΕΘ». Πράγμα που δεν έχει κανέναν ρεαλισμό.

Τι θα χαθεί από το θηριώδες πλεόνασμα

Ολοι οι σχεδιασμοί της κυβέρνησης για παροχές ύψους 3 δισ. ευρώ, είτε με τη μορφή των άμεσων ενισχύσεων, είτε με ελάφρυνση της φορολογίας εισοδήματος και των ασφαλιστικών εισφορών, βασίζονταν στην μέχρι τώρα θεαματική παραγωγή πρωτογενούς πλεονάσματος, που στο πρώτο πεντάμηνο του έτους ξεπέρασε τα 5 δισ. ευρώ (έναντι στόχου 1 δισ.). Με αυτό το ρυθμό το υπουργείο Οικονομικών υπολόγιζε ότι μέχρι το τέλος του χρόνου θα είχε ένα πλεόνασμα πάνω από 10 δισ., επομένως εύκολα θα μπορούσαν να διατεθούν σε παροχές 3 δισ. ευρώ. Δεν υπάρχει καμιά εγγύηση πλέον γι’ αυτό για προφανείς λόγους:

• Το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, το σημαντικότερο όπλο που διαθέτει το Ιράν, μπορεί να προκαλέσει τεράστια αύξηση στο κόστος μεταφοράς (ναυτιλιακοί ναύλοι) ενεργειακών και μη αγαθών. Ωρες πριν την επίθεση των ΗΠΑ, είχε καταγραφεί υπερδιπλασιασμός των ναύλων για δεξαμενόπλοια VLCC που μεταφέρουν πετρέλαιο από Περσικό Κόλπο προς Κίνα.
• Με δεδομένο ότι το 35% του πετρελαίου διεθνώς ως ναυτιλιακού καυσίμου μεταφέρεται από εκεί, μια αύξησή του κατά 10 έως 20 δολάρια, δηλαδή κοντά στα 100 δολάρια το βαρέλι εκτροχιάζει τους αριθμούς του φετινού προϋπολογισμού, που έχει καταρτιστεί με εκτίμηση τιμής πετρελαίου 82 δολάρια το βαρέλι.
• Το φυσικό αέριο με φόντο την διεθνή αναταραχή έχει ήδη αυξηθεί κατά 12% σε ένα μήνα. Αν η τάση συνεχιστεί, είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε εκρηκτική άνοδο της τιμής του ρεύματος.
• Ο συνδυασμός αύξησης του κόστους μεταφοράς αγαθών, δυσκολίας εφοδιασμού των αγορών, ανατίμησης όλων των ενεργειακών πόρων και των τελικών τιμών του ρεύματος μπορεί να τροφοδοτήσει νέο πληθωριστικό σπιράλ, ακρίβεια σε βασικά αγαθά, μείωση της κατανάλωσης και, συνακόλουθα, φρένο στην αύξηση των φορολογικών εσόδων, τα οποία άλλωστε «ταΐζουν» τα πλεονάσματα για τα οποία επαίρεται η κυβέρνηση.
• Ο προϋπολογισμός 2025 προσβλέπει σε φορολογικά έσοδα 69 δισ. ευρώ. Από αυτά, 38 δισ. είναι οι έμμεσοι φόροι, οι «φόροι των φτωχών», και 27 δισ. φόροι εισοδήματος και ακινήτων. Μια «αστοχία» στους έμμεσους φόρους κατά 5 δισ.λόγω ακρίβειας και μια αδυναμία στα φτωχότερα νοικοκυριά να εξοφλήσουν υπόλοιπα φορολογικών οφειλών ύψους μόλις 2 δισ. το δεύτερο εξάμηνο του έτους είναι αρκετές για να ξεφουσκώσουν το πολυαναμενόμενο πλεόνασμα των 10 δισ.
• Τέτοιου είδους δυσμενείς εξελίξεις στην εκτέλεση του προυπολογισμού μπορεί να ματαιώσουν και τα κυβερνητικά σχέδια για μια αισθητή φοροελάφρυνση στις κλίμακες ετήσιων εισοδημάτων μεταξύ 10.000 και 20.000 ευρώ.
• Μέχρι προ ολίγων ημερών υπήρχε η βεβαιότητα για νέο ρεκόρ αφίξεων τουριστών στη χώρα φέτος, πάνω από τα 40 εκατ. τουρίστες, με προσδοκώμενα έσοδα 22 δις. ευρώ. Η συνέχιση της πολεμικής έντασης στη Μέση Ανατολή, σε συνδυασμό με την απερίφραστη τοποθέτηση της χώρας στο πλευρό των επιτιθέμενων ΗΠΑ και Ισραήλ, είναι πιθανό να ανακόψει βίαια το τουριστικό ρεύμα προς Ελλάδα, στρέφοντάς το δυτικότερα. Ιδιαίτερα από τους εκτός Ευρώπης προορισμούς (ΗΠΑ, Κίνα, Ιαπωνία), που φέρνουν και περισσότερα έσοδα.

Και δυο «έξτρα» προβλήματα

Στον λογαριασμό των απωλειών που αδυνατίζουν το πακέτο της ΔΕΘ η κυβέρνηση έχει να υπολογίσει δυο ακόμη συνιστώσες:

• Πρώτον, την κάλυψη του προστίμου 415 εκατ. ευρώ για τις παράνομες γεωργικές ενισχύσεις που επέβαλε πρόσφατα η Κομισιόν, το οποίο θα πέσει στον προϋπολογισμό του 2026, μια και υποθέτουμε πώς η κυβέρνηση δεν θα διανοηθεί να ζητήσει τα λεφτά από τους αγρότες.
• Και, δεύτερον, την πρόβλεψη ετήσιας δαπάνης περίπου 5 δις. για το 2026 ευρώ για το 12ετές εξοπλιστικό πρόγραμμα των 25 δις. ευρώ. Και, ναι μεν η ΕΕ έχει δώσει το πράσινο φως για χρήση της ρήτρας διαφυγής για τις στρατιωτικές δαπάνες (δηλαδή, δεν θα υπολογίζονται σε χρέος και έλλειμμα), αλλά δεν έχει λυθεί το ζήτημα πώς θα χρηματοδοτηθεί η αγορά οπλικών συστημάτων. Από τον προϋπολογισμό και με ακριβό δανεισμό από τις αγορές, είναι η απάντηση, καθώς μεγάλο μέρος από τις «παραγγελιές», όπως τα αμερικανικά F35 ή ο ισραηλινός «σιδερένιος θόλος», δεν μπορεί να ενταχθεί στο κοινό ευρωπαϊκό καλάθι των 800 δις. ευρώ για τον εξοπλισμό της Ευρώπης. Ως γνωστόν, η ΕΕ δεν θέλει να χρηματοδοτεί οπλικά συστήματα τρίτων χωρών, απαιτεί παπούτσι ή… φρεγάτα από τον τόπο της.

Διαβάστε επίσης:

ΥΠΕΞ για την επίθεση αυτοκτονίας σε ελληνορθόδοξο ναό στο Δαμασκό: Να αναλάβει η Συρία δράση για απόδοση ευθυνών

ΚΥΣΕΑ: «Καμπανάκι» για το Ορμούζ, νέα έκκληση για αυτοσυγκράτηση στη Μέση Ανατολή

Συνάντηση Τασούλα με Μητσοτάκη στη σκιά των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή