Τα πρώτα κρούσματα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου για την περίοδο μετάδοσης 2025 κατέγραψε στην Ελλάδα ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).

Τα περιστατικά αφορούν σε ασθενείς ηλικίας άνω των 65 ετών, που παρουσίασαν εικόνα εγκεφαλίτιδας / μηνιγγοεγκεφαλίτιδας και είχαν έναρξη συμπτωμάτων εντός του τελευταίου δεκαημέρου του Ιουνίου 2025.

Κρούσματα της λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου εμφανίζονται σε πολλές χώρες παγκοσμίως, όπως και σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, σε ετήσια βάση, συνήθως κατά τους καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς μήνες.

Από το 2010 και μετά, εμφανίζονται κρούσματα σχεδόν κάθε χρόνο και στη χώρα μας, με αποτέλεσμα να θεωρείται αναμενόμενη η επανεμφάνιση περιστατικών σε κάθε περίοδο μετάδοσης. Δεδομένης της αναμενόμενης κυκλοφορίας του ιού και κατά την τρέχουσα περίοδο, ο ΕΟΔΥ ενημέρωσε τον Μάιο 2025  τους επαγγελματίες υγείας πανελλαδικά για την ανάγκη εγρήγορσής τους για τη νόσο και στις αρχές Ιουνίου 2025 εξέδωσε σχετικό Δελτίο Τύπου για την ενημέρωση του κοινού, με συστάσεις για τη λήψη μέτρων προφύλαξης από τα κουνούπια.

Τα μέτρα προστασίας

Καθώς η επιδημιολογία του ιού καθορίζεται από πολλούς παράγοντες, οι περιοχές εμφάνισης κρουσμάτων δεν μπορούν να προβλεφθούν με ασφάλεια.  Γι’ αυτό και o ΕΟΔΥ συστήνει να λαμβάνετε επιμελώς ατομικά μέτρα προστασίας από τα κουνούπια σε όλη την επικράτεια, καθόλη την περίοδο κυκλοφορίας των κουνουπιών και συγκεκριμένα :

• Χρησιμοποιείτε εγκεκριμένα εντομοαπωθητικά σώματος και χώρου (σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης), σήτες, κουνουπιέρες, κλιματιστικά / ανεμιστήρες, κατάλληλα (μακριά) ρούχα.
• Μην αφήνετε στάσιμα νερά πουθενά (έτσι, βοηθάτε ουσιαστικά στον περιορισμό των εστιών αναπαραγωγής των κουνουπιών στους ιδιωτικούς χώρους).
• Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, άτομα με ανοσοκαταστολή και άτομα με χρόνια υποκείμενα νοσήματα πρέπει να τηρούν τα ατομικά μέτρα προστασίας από κουνούπια με ιδιαίτερη συνέπεια, καθώς κινδυνεύουν περισσότερο να αρρωστήσουν σοβαρά.

Ο ΕΟΔΥ θα δημοσιεύει κάθε Τετάρτη επικαιροποιημένες εκθέσεις με τα τρέχοντα επιδημιολογικά δεδομένα (αριθμό κρουσμάτων σε επίπεδο Δήμου), από όπου μπορείτε να ενημερώνεστε για τους Δήμους της χώρας όπου καταγράφηκαν κρούσματα της νόσου κατά την περίοδο 2025 (και στους οποίους, επομένως, σίγουρα κυκλοφορεί ο ιός).

Τι είναι ο ιός του Δυτικού Νείλου

Ο ιός του Δυτικού Νείλου μεταδίδεται κυρίως με το τσίμπημα μολυσμένων «κοινών» κουνουπιών, τα οποία μολύνονται από μολυσμένα (κυρίως άγρια) πτηνά. Οι άνθρωποι που μολύνονται δε μεταδίδουν περαιτέρω τον ιό σε άλλα κουνούπια ή σε άλλους ανθρώπους (με άμεση επαφή). Στην πλειονότητά τους τα άτομα που μολύνονται δεν αρρωσταίνουν καθόλου ή παρουσιάζουν μόνο ήπια συμπτώματα, ενώ σε ένα μικρό ποσοστό (μικρότερο από 1% όσων μολύνονται) εκδηλώνουν σοβαρή νόσο που προσβάλλει το νευρικό σύστημα (κυρίως εγκεφαλίτιδα ή μηνιγγίτιδα).

Οι τρόποι μετάδοσης

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ οι τρόποι μετάδοσης είναι:

Μολυσμένα κουνούπια: Ο κύριος τρόπος μετάδοσης του ιού του Δυτικού Νείλου είναι με το τσίμπημα μολυσμένου κουνουπιού (συνήθως του κοινού κουνουπιού).

Η κύρια δεξαμενή του ιού στη φύση είναι τα πτηνά. Τα κουνούπια μολύνονται όταν τρέφονται από μολυσμένα πτηνά. Αν και μπορεί να μολυνθούν από τον ιό πολλά γένη και είδη κουνουπιών, τα κουνούπια του γένους Culex («κοινά» κουνούπια) φαίνεται να είναι οι πιο σημαντικοί διαβιβαστές για τη διατήρηση και μετάδοση του ιού στη φύση και τη μετάδοσή του σε ανθρώπους. Οι άνθρωποι και άλλα θηλαστικά (π.χ. άλογα) θεωρούνται αδιέξοδοι ξενιστές, καθώς ο τίτλος του ιού στο αίμα τους, κατά τη διάρκεια της ιαιμίας, είναι χαμηλός και δεν επαρκεί για την περαιτέρω μόλυνση των κουνουπιών.

Μεταγγίσεις, μεταμοσχεύσεις: Σε πολύ μικρό αριθμό περιπτώσεων έχει αναφερθεί μετάδοση του ιού από μεταμόσχευση οργάνου, μετάγγιση αίματος και σπάνια από την μητέρα στο έμβρυο (συγγενής λοίμωξη).

Ο ιός δεν μεταδίδεται άμεσα από άτομο σε άτομο μέσω της συνήθους κοινωνικής (π.χ. άγγιγμα, φιλί), σεξουαλικής ή άλλης επαφής.

Το 80% των ατόμων που μολύνονται παραμένουν ασυμπτωματικοί, το 20% εμφανίζουν ήπια νόσο, ενώ λιγότεροι από 1 στους 100 ασθενείς (<1%) εμφανίζουν σοβαρή κλινική νόσο.

Στην ήπια μορφή της νόσου, τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν σε 3 έως 6 ημέρες (λιγότερο από μία εβδομάδα), χωρίς να αφήσουν κατάλοιπα, αν και ορισμένα συμπτώματα (π.χ. υπερβολική κόπωση, κεφαλαλγία, μυαλγίες, διαταραχές συγκέντρωσης) μπορεί ενίοτε να παραμείνουν για εβδομάδες ή μήνες.

Τα επικίνδυνα συμπτώματα

Στη σοβαρή μορφή της νόσου που προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύμπτωμα (εγκεφαλίτιδα, οξεία χαλαρή παράλυση), τα συμπτώματα της οξείας φάσης μπορεί να διαρκέσουν μερικές εβδομάδες, ενώ μετά μπορεί να παραμείνουν μακροχρόνια υπολειπόμενα νευρολογικά ελλείμματα ή διαταραχές (π.χ. παραλύσεις, διαταραχές κινητικότητας, κεφαλαλγία, χρόνια κόπωση).

Μέτρα πρόληψης

Μπορείτε να αποφεύγετε τα τσιμπήματα των κουνουπιών και να μειώσετε τον πληθυσμό τους γύρω από το σπίτι. Τα ατομικά μέτρα προστασίας από τα κουνούπια πρέπει να τηρούνται αυστηρά από όλους, ενώ ιδιαίτερη συνέπεια στην τήρηση των ενδεικνυόμενων μέτρων προστασίας απαιτείται σε ομάδες υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσο (π.χ. άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, άτομα με υποκείμενα νοσήματα).

Ενισχυμένη επιδημιολογική μελέτη

Σε κάθε περίοδο μετάδοσης, και με στόχο την έγκαιρη εφαρμογή στοχευμένων μέτρων απόκρισης και πρόληψης, ο ΕΟΔΥ διενεργεί ενισχυμένη επιδημιολογική επιτήρηση της νόσου και ενεργητική εντομολογική επιτήρηση σε εθνικό επίπεδο, η οποία ενισχύθηκε σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Παράλληλα, ενημερώνει τους επαγγελματίες υγείας και δημόσιας υγείας και το κοινό, διερευνά άμεσα τα περιστατικά και βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία και συνεργασία με τις αρμόδιες εθνικές αρχές και τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, οι οποίες θεσμικά εκτελούν τα προγράμματα ελέγχου των κουνουπιών.

Οι συνιστώμενες δράσεις πρόληψης και απόκρισης, βάσει εκτίμησης κινδύνου σε κάθε περιοχή, περιγράφονται αναλυτικά στο «Σχέδιο Δράσης για τη λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου» του Υπουργείου Υγείας, το οποίο έχει σκοπό την προτυποποιημένη εφαρμογή δράσεων για τη διαχείριση και μείωση του κινδύνου μετάδοσης του ιού. Ειδική διατομεακή Ομάδα Εργασίας του Υπουργείου Υγείας προβαίνει άμεσα σε εκτίμηση κινδύνου και ορισμό των επηρεαζόμενων περιοχών και περιοχών υψηλού κινδύνου (επικαιροποιημένη λίστα των περιοχών αυτών δημοσιεύεται και στην ιστοσελίδα του ΕΟΔΥ).

Περισσότερες πληροφορίες για τον ιό του Δυτικού Νείλου και τα μέτρα προστασίας από τα κουνούπια μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του ΕΟΔΥ.

Διαβάστε επίσης:

Οι ασθενείς θα βαθμολογούν το ΕΣΥ με άριστα, κάτω από τη βάση ή θα «κόβουν» το νοσοκομείο που δεν περνάει την αξιολόγησή τους

Ποιο ρόφημα ενυδατώνει τον οργανισμό περισσότερο από το νερό

Η υπερβολική ποσότητα αυτής της βιταμίνης μπορεί να έχει παρενέργειες στο νευρικό σύστημα