Λέγαμε ότι πολλά συμβαίνουν στην πλατεία Εξαρχείων, που είναι διασημότερη της πλατείας Κυψέλης. Τι να κάνουμε, παρά τις αντιρρήσεις ενός μεγάλου τμήματος της κοινής γνώμης, παρά το γεγονός ότι το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο υπέδειξε ως καταλληλότερο χώρο αυτόν που είναι δίπλα στο Αρχαιολογικό Μουσείο, τελικά έγινε το πλήρες μάντρωμα και η επιλογή του σημερινού χώρου για τη συγκεκριμένη λειτουργία.

Μια επιλογή που, ανεξάρτητα από τις αστυνομικές οπτασίες και τις ιδέες ξεκαθαρίσματος του χώρου, θα δημιουργήσει στενότητα και θα κάνει προβληματικά πολλά από τα μικρομάγαζα της περιοχής. Το μόνο πλεονέκτημα που έχει η περιοχή των Εξαρχείων σε σχέση με αυτήν του Αρχαιολογικού Μουσείου είναι ότι η επιλογή αυτή δεν θα πλήξει την ιδέα του παρκαρίσματος κάποιων μελών του προσωπικού του ΕΜΠ.

Αυτά συμβαίνουν στα Εξάρχεια, όμως συμβαίνουν και στην πλατεία Κυψέλης – μόνο που δεν έχουν την ίδια «ακροαματικότητα» και δεν προκαλούν τις ίδιες αντιρρήσεις. Το σχέδιο της ολοκλήρωσης των εργασιών το έτος 2027 προχωράει υπό τις επιφυλάξεις μεγάλου μέρους της κοινής γνώμης.

Εδώ υπήρχε σε εξέλιξη – επί δυο περίπου χρόνια και επί δυο δημάρχους! – το σχέδιο κατασκευής ενός πολυ-σιντριβανιού στην καρδιά του Πεδίου του Άρεως για την ψυχαγωγία των Αθηναίων που προσέφευγαν εκεί (όταν οι δημοτικές αρχές το επέτρεπαν!). Το σχέδιο λειτούργησε τον Ιούνιο, επί της περιόδου της παροχής θεαμάτων από το ίδρυμα Ωνάση, και παρ’ αυτά πήγε περίπατο και αναμένει την επιδιόρθωσή του…

Επί κυρίου Μπακογιάννη, αποκαλέσαμε τον Δήμο δήμιο της πόλης, για τις πολλές και διάφορες αστοχίες του. Τώρα ο νυν δήμαρχος κύριος Δούκας φέρεται ως ειπών «κανένα χαμένο δέντρο στην Αθήνα», αλλά τα γεγονότα στην Κυψέλη είναι πεισματάρικα, θα λέγαμε, χρησιμοποιώντας την παλαιοκομμουνιστική σουαχίλι.

Σε όλη την Κυψέλη υπάρχουν δενδροδόχοι, είτε άδειοι είτε με δένδρα ξερά. Και να μην ξεχάσουμε βέβαια τη μεγάλη αροκάρια που δέσποζε μπροστά στη Δημοτική Αγορά και που κόπηκε εν αναμονή νέου φυτέματος στον στρογγυλοποιημένο χώρο. Και οπωσδήποτε να μην ξεχάσουμε το καινούργιο περίπτερο που μέσα σε μια βδομάδα είδε το φως της δημοσιότητας, πάντα στη Φωκίωνος Νέγρη. «Σε ευχαριστώ, ω ιδιωτική πρωτοβουλία» θα μπορούσαμε να ανακράξουμε, κατά τα διδάγματα του Σαββόπουλου.

Κατά τα άλλα, ο κ. Δούκας έχει σοβαρότατη αντίθεση με τον κ. Ανδρουλάκη και ο καθένας ξέρει πως αυτές οι αντιθέσεις απαιτούν ελεύθερο χρόνο και πολλή ενέργεια. Ο κύριος δήμαρχος φαίνεται ότι δεν είναι ταιριαστός με την υπόθεση του δήμου και κατά τούτο μοιάζει με πολλούς προκάτοχούς του – τι Αβραμόπουλος, τι Ντόρα, τι Κακλαμάνης. Παράλληλα όμως «τρέχουν» διάφορες υποθέσεις του δήμου και για την ακρίβεια των δημάρχων: το μεγάλο σιντριβάνι σε κάνει να λες από μέσα σου: «Ένας άλλος λόφος του Στρέφη».

Καμιά αντίσταση

Στην πλατεία Κυψέλης δεν υπάρχουν οι κοινωνικές αντιστάσεις που θα βάλουν ζητήματα. Ή μάλλον η μόνη κοινωνική αντίσταση που μπορούσε να προβληθεί αντιπροσωπευόταν από τους Αλβανούς – παίκτες ενός παιχνιδιού, που έμοιαζε λίγο με το τάβλι –, αλλά όρκο δεν παίρνω. Οι παίκτες μετακινήθηκαν από το μέρος της πλατείας που προσεγγίζει τη Φωκίωνος Νέγρη και πήγαν δυτικότερα – ίσως ακολουθώντας τις συνταγές που έδινε Έλληνας του προηγούμενου αιώνα προς τον Ρώσο υπουργό Άμυνας στη διάρκεια του Ρωσοϊαπωνικού πολέμου: «Δεξιότερα, Κουροπάτκιν».

Τελικά όμως και αυτοί οι παίκτες εξέλιπαν, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της πλατείας, συμπεριλαμβανομένης μιας αναιμικής παιδικής χαράς. Ύστερα από χρόνια και καιρούς οι υπεύθυνοι εδέησαν να βάλουν την επιγραφή «Έργα μετρό». Εν τω μεταξύ όμως, για λόγους πράσινης ανάπτυξης του χώρου, φρόντισαν να βάλουν ένα πράσινο τοιχίο στις βόρειες πλευρές – πλαστικό, βεβαίως. Το τοιχίο προκαλεί τη χειρίστη εντύπωση, αλλά αυτό περιορίζεται στους έχοντες κάποια γνώση.

Στην πλατεία Κυψέλης τα πράγματα ξεκίνησαν σταδιακά και μουλωχτά. Αφού έφαγαν το μεγαλύτερο μέρος της πλατείας, προχώρησαν στο βόρειο μέρος της με μια επέκταση, περιορίζοντας την κίνηση των πεζών. Στη συνέχεια έκλεισαν την κίνηση για τους πεζούς στην οδό Βελβενδού υποχρεώνοντάς τους να κινούνται στον οδικό χώρο επ’ αόριστον. Σαν να μην έφταναν αυτά, αφαίρεσαν με μια τελευταία κίνηση το 40% του νότιου μέρους που είχε παραμείνει αλώβητο με μουριές, χωρίς φυσικά να δώσουν λόγο των πράξεών τους ή να δημοσιοποιήσουν πότε παίρνει τέλος αυτό το μαρτύριο! Η σκοροφαγωμένη πλατεία απέμεινε σαν σημείο στον χάρτη, με καμιά άλλη λειτουργικότητα.

Οι πλατείες όργανα κοινωνικότητας

Σε ένα αφιέρωμα του περιοδικού «Οικοτοπία» (Ιούλιος 2006) ο Αθανάσιος Αραβαντινός, διαπρεπής πολεοδόμος που χάσαμε πρόσφατα, έγραφε για τις νέες πλατείες που έχουμε ανάγκη καθώς και για την επέκταση άλλων πλατειών. Έγραφε για το απόθεμα κοινωνικότητας που δημιουργούν αυτοί οι χώροι.

Ακόμη έγραφε για την ανάγκη δημιουργίας «ιδιωτικών πλατειών», δηλαδή για ευρύχωρες διατάξεις στο εσωτερικό οικοδομικών τετραγώνων με ενοποίηση των ακάλυπτων χώρων – επειδή έτσι θα αποφευγόταν «ο θρίαμβος της απομόνωσης και του εγωκεντρισμού». Στην Αθήνα, όμως, αυτός ο θρίαμβος δεν αποφεύγεται κάτω από τις επιταγές τόσο της απερχόμενης όσο και της επερχόμενης δημοτικής αυτοδιοίκησης και των εργολάβων.

Υπάρχει αξεπέραστη αντίθεση ανάμεσα στην κίνηση των πεζών και στη δημιουργία υποδομών για το μετρό; Φυσικά όχι, αν οι σταθμοί είναι χωροθετημένοι σωστά, όπως έγραψε ο καθηγητής Nίκος Μπελαβίλας. Και βέβαια αν έχουν προσδιορισμένη τη λήξη των εργασιών, αν σέβονται τις υφιστάμενες δουλείες του χώρου, αν προχωρούν προσεκτικά στις διάφορες φάσεις του προγράμματος, αν σέβονται την πεζοκίνηση και δεν θεωρούν τον πεζό μ@λάκα που πρέπει να υπομένει τις ατασθαλίες τους.

Ας μην ξεχνάμε, το μετρό είναι προσθήκη νέου ζωτικού χώρου στην πόλη, με αυτό η κίνηση γενικά μειώνεται και τα μέσα κυκλοφορίας μπορεί να είναι πιο ανθρώπινα. Για τους κατοίκους της Κυψέλης η πλατεία είναι μια ζωτική υπόθεση, είναι κάτι που δεν μπορούν να στερηθούν για μια πενταετία.

* Ο Γιάννης Σχίζας είναι συγγραφέας

Διαβάστε επίσης

Το Αιγαίο έχει σύνορα

Πυρηνική έκρηξη και πύρινη καταστροφή…

Πέρασαν 10 χρόνια – Το μεγάλο «ναι» και το μεγάλο «όχι» της 5ης Ιουλίου 2015