Η ρωσο-ουκρανική σύγκρουση εισέρχεται σε μια φάση παράλληλων κλιμακώσεων (διπλωματικών, στρατιωτικών και τεχνολογικών). Ενώ η Μόσχα διατηρεί αμετακίνητες τις μαξιμαλιστικές της θέσεις και επισείει πυρηνικές απειλές, το Κίεβο εντείνει τις επιθέσεις drones κατά στρατηγικών υποδομών προκαλώντας σημαντικά πλήγματα στη ρωσική οικονομία.

Σε δηλώσεις του την 1η Αυγούστου ο Βλαντίμιρ Πούτιν επανέλαβε τα αιτήματα για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, τα οποία είχε διατυπώσει ήδη από τον Ιούνιο του 2024, επιβεβαιώνοντας την αδιάλλακτη στάση του Κρεμλίνου. Ζήτησε την πλήρη απόσυρση των ουκρανικών δυνάμεων από τα εδάφη που η Ρωσία θεωρεί προσαρτημένα, καθώς και την εγκατάλειψη της ουκρανικής φιλοδοξίας ένταξης στο ΝΑΤΟ.

Παρουσίασε τις άκαρπες διαπραγματεύσεις ως «θετικά εξελισσόμενες» επιρρίπτοντας την ευθύνη για τις καθυστερήσεις στην Ουκρανία, ενώ τόνισε ότι πρέπει να διεξάγονται μακριά από τη δημοσιότητα. Επανέλαβε επίσης τους ισχυρισμούς ότι η ουκρανική κυβέρνηση είναι παράνομη, επικαλούμενος την αναβολή των εκλογών λόγω στρατιωτικού νόμου.

Κόντρες Τραμπ – Μεντβέντεφ

Ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ διέταξε την ανάπτυξη δύο αμερικανικών πυρηνικών υποβρυχίων κοντά στη Ρωσία ως απάντηση στις πυρηνικές απειλές του Ντμίτρι Μεντβέντεφ, αναπληρωτή προέδρου του ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας.

Ο Τραμπ χαρακτήρισε τις δηλώσεις του «προκλητικές και επικίνδυνες», ενώ ο Μεντβέντεφ έκανε λόγο για την αυτόματη ενεργοποίηση του ρωσικού μηχανισμού εκτόξευσης πυρηνικών όπλων, γνωστού ως «Dead Hand», σε περίπτωση εξολόθρευσης της ρωσικής ηγεσίας. Η ύπαρξη του εν λόγω μηχανισμού επιβεβαιώθηκε έμμεσα από Ρώσους στρατιωτικούς αξιωματούχους, αλλά οι λεπτομέρειες παραμένουν απόρρητες. Φημολογείται πως το σύστημα έχει εκσυγχρονιστεί και παραμένει ενεργό ως μέρος της ρωσικής πυρηνικής στρατηγικής.

Πάντως, ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν φαίνεται να πτοείται ιδιαίτερα από τις εμπρηστικές δηλώσεις των Ρώσων αξιωματούχων. Την προηγούμενη Κυριακή δήλωσε ότι ο ειδικός απεσταλμένος του Στιβ Γουίτκοφ ίσως επισκεφθεί τη Ρωσία την τρέχουσα εβδομάδα, πριν από την προθεσμία της 8ης Αυγούστου που έθεσε στη Μόσχα για να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία ή να αντιμετωπίσει νέες κυρώσεις.

Το Κρεμλίνο χρησιμοποιεί την εμπρηστική ρητορική του Μεντβέντεφ, η οποία συχνά αναφέρεται σε πυρηνικές απειλές, προκειμένου να προβληματίσει τα δυτικά κέντρα λήψης αποφάσεων και να αποθαρρύνει τη μελλοντική στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία.

Ουκρανικές επιθέσεις με drones

Η Ουκρανία πραγματοποίησε μια σειρά επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη μεγάλης εμβέλειας εναντίον ρωσικών ενεργειακών υποδομών. Συγκεκριμένα, τη νύχτα της 1ης προς τη 2α Αυγούστου, οι «Δυνάμεις Μη Επανδρωμένων Συστημάτων της Ουκρανίας» (USF) ανέφεραν ότι έπληξαν με drones:

● Το διυλιστήριο πετρελαίου Rosneft Ryazan στην πόλη Ριαζάν (νοτιοανατολικά της Μόσχας), ενός από τα τέσσερα μεγαλύτερα διυλιστήρια της Ρωσίας. Η επίθεση προκάλεσε πυρκαγιά μεγάλης έκτασης και σημαντικές ζημιές στις εγκαταστάσεις παραγωγής του. Το εν λόγω διυλιστήριο παράγει ετησίως έως 840.000 τόνους αεροπορικής κηροζίνης τύπου TS-1 (περίπου το 8,4% της συνολικής παραγωγής TS-1 της Ρωσίας) και έως 17.000.000 τόνους πετρελαίου (6,1% της συνολικής διύλισης πετρελαίου της Ρωσίας). Σύμφωνα με το Reuters, μετά την ουκρανική επίθεση το διυλιστήριο Rosneft Ryazan μείωσε την παραγωγή του περίπου κατά 50%.
● Τις αποθήκες πετρελαίου Annanefteproduct στην Άννα της περιφέρειας Βορονέζ (νότια της Μόσχας), όπου μεταφέρονται ετησίως έως και 160.000 τόνοι ελαφρών πετρελαιοειδών.
● Το διυλιστήριο πετρελαίου Novokuybyshevsk της Rosneft κοντά στην πόλη Σαμάρα (ανατολικά-νοτιοανατολικά της Μόσχας), παραγωγικής ικανότητας 8.300.000 τόνων πετρελαίου ετησίως. Σύμφωνα με το Reuters, μετά την ουκρανική επίθεση το Novokuybyshevsk σταμάτησε εντελώς τη λειτουργία του.
● Τον υποσταθμό ηλεκτροκίνησης Likhaya – Zamchalovo σε μια ρωσική βάση εφοδιασμού κοντά στο Ουγκλεροντόφσκι στην περιφέρεια Ροστόφ (βορειοανατολικά της Αζοφικής Θάλασσας).
Στις 3 Αυγούστου, ουκρανικά drones έπληξαν τις αποθήκες πετρελαίου Rosneft Kubannefteprodukt στο Κράι Κρασνοντάρ (ανατολικά της Κριμαίας), με αποτέλεσμα να προκληθεί πυρκαγιά και να καταστραφούν αρκετές δεξαμενές καυσίμων.

Σύμφωνα με την αγγλόφωνη ουκρανική διαδικτυακή εφημερίδα Kyiv Independent, στις 4 Αυγούστου, ουκρανικά drones έπληξαν:

● Ένα ρωσικό σύστημα βλημάτων εδάφους-αέρος S-300 στις κατεχόμενες από τη Ρωσία περιοχές της περιφέρειας Ζαπορίζια.
● Το αεροδρόμιο Σάκι στην κατεχόμενη Κριμαία, όπου κατέστρεψαν ένα ρωσικό μαχητικό αεροσκάφος Su-30SM. Επίσης προκάλεσαν ζημιές σε άλλα τέσσερα βομβαρδιστικά, καθώς και σε μια αποθήκη αεροπορικών όπλων.

Να σημειώσουμε ότι η Rosneft είναι η κορυφαία κρατική εταιρεία επεξεργασίας πετρελαίου της Ρωσίας και υπόκειται σε διεθνείς κυρώσεις από το 2014. Τα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο καλύπτουν περίπου το ένα τρίτο των εσόδων του ρωσικού ομοσπονδιακού προϋπολογισμού.

Οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις έχουν αναπτύξει τα δικά τους επιθετικά drones, όπως τα AN-196 Lyutyi και τα UJ-26 Bober, με τα οποία στοχοποιούν κυρίως ρωσικά διυλιστήρια πετρελαίου, αεροπορικές βάσεις, στρατιωτικά εργοστάσια και αποθήκες όπλων. Η εκρηκτική ύλη που μεταφέρουν αυτά τα drones είναι πολύ μικρότερη από τα 500 και πλέον κιλά ενός τυπικού βαλλιστικού βλήματος, αλλά είναι υπεραρκετή για να προκαλέσει ζημιά ή να καταστρέψει μια μεγάλη γκάμα στόχων.

Μαζικές ρωσικές επιθέσεις με drones και βαλλιστικά βλήματα

Από τις 30 Ιουλίου έως τις 4 Αυγούστου 2025, οι ρωσικές δυνάμεις εκτόξευσαν κατά της Ουκρανίας συνολικά 664 drones Shahed, τουλάχιστον οκτώ υψηλής ταχύτητας drones Geran-3, μεγάλο αριθμό drones decoys, οκτώ βλήματα cruise Iskander-K, ένα βαλλιστικό βλήμα Iskander-M, πέντε βλήματα εδάφους-αέρος S-300/400, ένα βλήμα cruise Kh-22 και ένα βαλλιστικό βλήμα αέρος-εδάφους Kh-47 Kinzhal.

Η Αποστολή Παρακολούθησης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών στην Ουκρανία (UN HRMMU) ανέφερε ότι, τον Ιούνιο του 2025, η Ρωσία εξαπέλυσε 10 φορές περισσότερες επιθέσεις με πυραύλους και drones κατά της Ουκρανίας από ό,τι τον Ιούνιο του 2024 και ότι οι ρωσικές επιθέσεις τον Ιούνιο του 2025 σκότωσαν 232 πολίτες και τραυμάτισαν 1.343 (ο υψηλότερος αριθμός θανάτων και τραυματισμών σε έναν μήνα από την έναρξη του πολέμου).
Από την πλευρά του, το ISW εκτιμά ότι οι συνεχώς αυξανόμενες νυχτερινές επιθέσεις της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας ήταν και παραμένουν μια σαφής ρωσική απόρριψη των εκκλήσεων του Τραμπ για ειρήνη στην Ουκρανία.

Ρωσικές μαζικές επιθέσεις με drones και βαλλιστικά βλήματα

Ρωσικά drones Shahed

Το ιρανικής σχεδίασης drone Shahed-136, γνωστό στη Ρωσία ως Geran-2, είναι ένα χαμηλού κόστους, μεγάλης εμβέλειας, μονόδρομο επιθετικό drone με άνοιγμα φτερών 2,13 μέτρα. Φέρει έλικα, πετάει με μέτρια ταχύτητα 190 χ.α.ώ. και συνήθως μεταφέρει εκρηκτική ύλη 45 κιλών. Η Ρωσία έχει κατασκευάσει αυτά τα drones κατά χιλιάδες και τα χρησιμοποιεί μαζικά διεξάγοντας νυκτερινές επιθέσεις κυρίως κατά αστικών περιοχών και ενεργειακών υποδομών.

Οι ελάχιστες τροποποιήσεις που έχουν σημειωθεί περιλαμβάνουν βελτιωμένη – περισσότερο ανθεκτική στον ηλεκτρονικό πόλεμο – δορυφορική πλοήγηση και μια ποικιλία διαφορετικών κεφαλών με εκρηκτική ύλη. Οι μεταγενέστερες εκδόσεις έχουν προσδώσει ως έναν βαθμό και ορισμένες stealth ιδιότητες, κυρίως με το μαύρο εξωτερικό χρώμα που δυσκολεύει τον εντοπισμό τους τις νυκτερινές ώρες και φέρεται να μειώνει το σήμα ραντάρ τους.

Η πραγματική εμβέλειά τους είναι άγνωστη, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις υπερβαίνει τα 1.200 χλμ. Προκειμένου να αποφύγουν την ουκρανική αεράμυνα, συνήθως πετούν σε μεγάλο ύψος – 5.000 έως 8.000 πόδια ή περισσότερο – μέχρι να προσεγγίσουν τον στόχο.

Συγκαλυμμένη υποστήριξη από το Πεκίνο

Το Reuters ανέφερε πρόσφατα ότι κινεζικές εταιρείες εξάγουν στη Ρωσία κινητήρες μη επανδρωμένων αεροσκαφών, τους οποίους χαρακτηρίζουν ψευδώς «βιομηχανικές ψυκτικές μονάδες». Η Ρωσία χρησιμοποιεί κινεζικά εξαρτήματα για την παραγωγή drones Garpiya και μοντέλα τύπου Shahed decoys για αποστολές αναγνώρισης ή παραπλάνησης.

O ρωσικός κατασκευαστής αμυντικών προϊόντων Izhevsk Electromechanical Plant Kupol αύξησε την ετήσια παραγωγή drones Garpiya-A1 από 2.000 σε περισσότερα από 6.000, κυρίως λόγω της σταθερής προμήθειας κινητήρων L550E, που κατασκευάζονται από την Κίνα. Η Ρωσία θα συνεχίσει να βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην υποστήριξη της Κίνας και ενδέχεται να ενσωματώσει περισσότερα drones Garpiya σε πακέτα επιθέσεων τις επόμενες εβδομάδες και μήνες. Όπως είχε αναφέρει τον Ιούλιο το ISW, η Ρωσία επιδιώκει να διεξάγει μαζικές επιθέσεις με έως και 2.000 drones, πιθανώς μέχρι τον Νοέμβριο του 2025.

Απώλειες ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων

Το Γενικό Επιτελείο των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας ανέφερε στις 5 Αυγούστου ότι, από την έναρξη της εισβολής της στην Ουκρανία, στις 24 Φεβρουαρίου 2022, η Ρωσία έχει απολέσει:
● 1.058.260 στρατιώτες.
● 11.071 άρματα μάχης.
● 23.091 τεθωρακισμένα οχήματα μάχης.
● 57.337 οχήματα και δεξαμενές καυσίμων.
● 31.081 συστήματα πυροβολικού.
● 1.452 συστήματα εκτόξευσης ρουκετών.
● 1.203 συστήματα αεράμυνας.
● 421 αεροσκάφη.
● 340 ελικόπτερα.
● 49.620 μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
● 28 πλοία και ένα υποβρύχιο.

Αποτελέσματα των πρόσφατων κυρώσεων της Ε.Ε.

Σύμφωνα με το Bloomberg, μετά την εφαρμογή των κυρώσεων της Ευρώπης στις εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου, τα ινδικά διυλιστήρια διαφοροποιούν τις εισαγωγές αργού πετρελαίου και αγοράζουν όλο και περισσότερο από το Αζερμπαϊτζάν, τη Νιγηρία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Το υποστηριζόμενο από τη Ρωσία διυλιστήριο πετρελαίου Nayara Energy στη δυτική Ινδία δυσκολεύεται να παραλάβει αργό πετρέλαιο και να εξαγάγει επεξεργασμένα πετρελαϊκά προϊόντα λόγω των ευρωπαϊκών κυρώσεων.

Το Bloomberg ανέφερε επίσης ότι η ρωσική κρατική πετρελαϊκή εταιρεία Rosneft κατέχει το 49,13% της Nayara Energy και ότι το διυλιστήριο πετρελαίου χρηματοδοτεί τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία. Το πρόσφατο πακέτο κυρώσεων της Ε.Ε. στόχευε συγκεκριμένα το διυλιστήριο πετρελαίου Nayara Energy και άλλες πηγές εσόδων της Ρωσίας από τις εξαγωγές πετρελαίου.

*Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος είναι ταξίαρχος ε.α. της Π.Α., γεωστρατηγικός αναλυτής ([email protected])

Διαβάστε επίσης:

Ισραήλ: Εξέδωσε εντολή αναγκαστικής εκκένωσης τμημάτων της πόλης της Γάζας και της Χαν Γιουνίς

Ο Τραμπ υπέγραψε διάταγμα για επιβολή επιπλέον δασμών 25% στην Ινδία για την αγορά ρωσικού πετρελαίου

Βρετανία: Έκλεισε για τις πτήσεις το αεροδρόμιο του Μπέρμιγχαμ – Ιδιωτικό αεροσκάφος έκανε αναγκαστική προσγείωση