Η συναυλία της Μαρίας Φαραντούρη και του βαρύτονου Τάση Χριστογιαννόπουλου στη Μικρή Επίδαυρο για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη αποτέλεσε μια από τις πλέον εμβληματικές εκδηλώσεις του καλοκαιριού.

Ωστόσο, μια κίνηση της μεγάλης ερμηνεύτριας προκάλεσε αντιδράσεις. Συγκεκριμένα, η Μαρία Φαραντούρη αποφάσισε να αφιερώσει το τραγούδι «Της Αγάπης Αίματα» (από το «Άξιον Εστί») στην υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, γεγονός που δίχασε τους θαυμαστές της μεγάλης τραγουδίστριας, η οποία εν πολλοίς έχει ταυτιστεί με το έργο του Μίκη Θεοδωράκη.

Τα αρνητικά σχόλια

Πολλά από τα σχόλια για την κίνηση αυτή της Μαρίας Φαραντούρη ήταν επικριτικά:

«Αυτό όμως με ξεπερνά… Η Μαρία Φαραντούρη, στη μικρή Επίδαυρο , αφιέρωσε το τεράστιο τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη , “Της αγάπης αίματα” στη Λινα Μενδώνη. Αν δεν είναι ειρωνία, κάτι που μόνο η κ. Φαραντούρη μπορεί να δηλώσει για να ησυχασουμε, δεν μπορώ να δεχτώ ότι η φωνή που έμαθε γενιές να τραγουδούν την αγάπη ως αντίσταση, τώρα, έστω για μια στιγμή, έγινε όργανο συμφιλίωσης με την εξουσία. Δεν μπορώ να δεχτώ ότι εκεί που το τραγούδι ήταν κάποτε πράξη, έγινε απλώς επιτέλεση σκοπού… Θα μου πείτε φυσικά ότι οι καλλιτέχνες είναι απλώς επαγγελματίες και κακώς επενδύουμε… Κάθε φωνή κι η χρήση της… Αλλά τώρα καλώς ή κακώς ειδικά εμείς τα “προΚΑΠΗ και ΚΑΠΗ” το έχουμε κάνει και με αυτό στήσαμε και συντηρήσαμε καριερες … Χρειαζόμαστε ρε φίλε λίγο σεβασμό… Βαρέθηκα…».

«Η Μαρία Φαραντούρη είναι μεγάλη τραγουδίστρια. Αλλά τα λάθη των μεγάλων, είναι μεγάλα λάθη. Και η από μέρους της αφιέρωση του τραγουδιού “Της Αγάπης Αίματα” στη Λίνα Μενδώνη χθες στη Μικρή Επίδαυρο, ήταν μεγάλο λάθος. Πολλώ μάλλον που το μέγα τραγούδι το αφιέρωσε σε μια πολύ μικρή υπουργό. Ένα τεράστιο κρίμα».

«Η χειρονομία της Μαρίας Φαραντούρη να αφιερώσει το τραγούδι «Της Αγάπης Αίματα» στη Λίνα Μενδώνη χθες στη Μικρή Επίδαυρο δεν μπορεί να ιδωθεί απλώς ως μια τυχαία στιγμή ευγένειας καθώς είναι ένα παράδοξο που αποκαλύπτει την ίδια την κρίση της πολιτισμικής μνήμης στην Ελλάδα. Διότι η φωνή της Φαραντούρη δεν είναι μια κοινή φωνή αλλά το ίδιο το ηχητικό αποτύπωμα της αντίστασης, η επιβίωση της ποίησης του Ελύτη και της μουσικής του Θεοδωράκη σε χρόνια καταπίεσης. Είναι φωνή-μνημείο, φωνή που έχει ήδη μεταγραφεί στο συλλογικό ασυνείδητο ως φορέας αντίστασης. Όταν αυτή η φωνή λοιπόν στρέφεται και αποδίδει έναν τέτοιο ύμνο σε μια πολιτική διαχειρίστρια του πολιτισμού, τότε δεν έχουμε απλώς ένα μεμονωμένο περιστατικό, έχουμε την ανάδυση ενός νέου τύπου συμβολικού κεφαλαίου, όπου η εξουσία προσλαμβάνει την αντίσταση για να τη μετατρέψει σε διακοσμητικό της. Η σύγχρονη φιλοσοφία μιλά για την «κόπωση» της μνήμης στις κοινωνίες του θεάματος, ωστόσο εδώ βλέπουμε κάτι πιο βίαιο: την καταναλωτική αφομοίωση της μνήμης. Το τραγούδι που κάποτε τραγουδιόταν με ρίγος στα στάδια της εξορίας και της οργής, γίνεται τώρα μια αφιέρωση σε υπουργική παρουσία. Η συμβολική οικονομία του αίματος —αυτή που φέρει ο στίχος «της αγάπης αίματα με πορφύρωσαν»— μετασχηματίζεται σε πρωτόκολλο φιλοφρόνησης. Έτσι, το αίμα που άλλοτε έρρεε ως μαρτυρία, χύνεται τώρα ως κρασί στο ποτήρι της εξουσίας. Εδώ εδράζεται η πικρία. Όχι επειδή η Φαραντούρη δεν έχει δικαίωμα να αφιερώσει ένα τραγούδι σε όποιον επιλέγει, αλλά επειδή η πράξη της δεν είναι ιδιωτική, αλλά δημόσια, συμβολική, πολιτική. Ο δημόσιος λόγος της τέχνης δεν είναι ουδέτερος. Είναι πάντοτε μια χειρονομία δύναμης. Και όταν το πιο εμβληματικό ίσως τραγούδι αντίστασης μεταβιβάζεται στην ίδια την εκπρόσωπο μιας εξουσίας που έχει συνδεθεί με σκανδαλώδεις πρακτικές διαχείρισης του πολιτισμού, τότε η ιστορική μνήμη γίνεται αντικείμενο εκποίησης. Αυτό που βιώθηκε χθες λοιπόν στη Μικρή Επίδαυρο δεν ήταν τιμή, αλλά μια μορφή αντιστροφής του νοήματος. Το τραγούδι που τραγουδήθηκε για τα ανώνυμα σώματα των βασανισμένων, για τους εξόριστους, για εκείνους που πλήρωσαν με αίμα την ελευθερία, εκφωνήθηκε ως ύμνος προς το κράτος-εξουσία. Είναι η στιγμή που το πολιτικό τραγούδι πεθαίνει όχι επειδή έπαψε να ακούγεται, αλλά επειδή παραδόθηκε στη φιλανθρωπική αβρότητα του υπουργικού χαμόγελου.
Αν η μνήμη είναι ηθικό χρέος, τότε τέτοιες στιγμές δεν είναι απλώς «παρεξηγήσεις». Είναι προδοσίες του ίδιου του αίματος που επικαλείται το τραγούδι. Διότι το αίμα δεν είναι υλικό προς ανακύκλωση, ούτε σύμβολο προς εκμίσθωση· είναι το ίδιο το ανεξόφλητο χρέος μιας κοινωνίας προς τους μάρτυρές της. Και κάθε φορά που αφιερώνεται στην εξουσία, μετατρέπεται σε ανούσιο στολίδι, σε θέαμα χωρίς θυσία. Αυτό είναι που καίει: ότι η φωνή που έμαθε γενιές να τραγουδούν την αγάπη ως αντίσταση, τώρα, έστω για μια στιγμή, έγινε όργανο συμφιλίωσης με την εξουσία. Και εκεί που το τραγούδι ήταν κάποτε πράξη, έγινε απλώς επιτέλεση».

«Η Φαραντούρη είναι σύμβολο. Και τα σύμβολα βρίσκονται ψηλά στον ουρανό. Αρκεί βεβαίως να θέλουν να μείνουν εκεί και εμείς οι από κάτω να τους βλέπουμε, να τους θαυμάζουμε, να τους χειροκροτάμε, να ταυτιζόμαστε μαζί τους. Και η Μαρία έκανε προχτές μέγιστο φάουλ. Αφιέρωσε το τραγούδι “Της αγάπης αίματα” σ’ αυτό το κνώδαλο που καμώνεται την υπουργό Πολιτισμού της χώρας. Όσο και αν κάποια σύμβολα χαμηλώνουν και δυστυχώς εσχάτως χαριεντίζονται με την εξουσία της κυβερνητικής αριστείας, αυτά τα τραγούδια είναι δικά μας και δεν μπορεί κανείς να μας τα στερήσει, όπου και αν τα αφιερώσει. Εκφράζουν τη φτωχολογιά, τους καταφρονεμένους και απόκληρους, τους κυνηγημένους και ξενιτεμένους. Τους κάθε λογής καταπιεσμένους του πλανήτη. Έχουν οικουμενική αξία. Είναι κτήμα όλων, σε καμιά περίπτωση της εξουσίας. Δεν ανήκουν ούτε στη Φαραντούρη ούτε στη Μενδώνη. Απλώς το φάουλ ήταν και απρόσμενο και σκληρό, στα όρια του αντιαθλητικού. Θα το ξεπεράσουμε, ωστόσο, η πίκρα μένει. Κρίμα. Πολύ κρίμα…».

«Η Μαρία Φαραντούρη δεν είχε καμία ανάγκη να αφιερώσει τραγούδι και ειδικά το συγκεκριμένο στην χειρότερη υπουργό πολιτισμού που πέρασε».

«Δεν αφιερώνεις τραγούδι σαν αυτό του Μίκη σε υπουργό μιας κυβέρνησης σαν αυτή του Μητσοτάκη. Τελεία. Πολύ περισσότερο όταν σε λένε Μαρία Φαραντούρη. Τελεία και παύλα».

«Η φωνή της Μαριας Φαραντούρη παραμένει συγκλονιστική. Όμως η επιλογή της να αφιερώσει χθες το βράδυ στη Μικρή Επίδαυρο το τραγούδι “Της Αγάπης Αίματα” στη Λίνα Μενδώνη μού άφησε μια πικρή γεύση».

«Στο σημείο αυτό να σας θυμίσω ότι ο σύζυγος της Μαρίας Φαραντούρη, Τηλέμαχος Χυτηρης ήταν αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού στην κυβέρνηση Παπανδρέου το 2010 με Γενική Γραμματέα του υπουργείου τη Λίνα Μενδώνη. Γιατί καλό το φαντασιακο, αλλά υπάρχει και η πραγματικότητα».

Και η υποστήριξη

Από την άλλη, υπήρξαν και οι χρήστες που έσπευσαν να υπερασπιστούν την ερμηνεύτρια. Μια από τις πλέον χαρακτηριστικές αντιδράσεις ήλθε από τον γνωστό στιχουργό, Νίκο Μωραΐτη, ο οποίος έγραψε ότι «η ευκολία με την οποία κάνουμε cancel στην Ιστορία μας δείχνει πόσο ανιστόρητοι είμαστε. Κοινώς, ασχοληθείτε με κάτι που το ύψος σας φτάνει να λερώσει. Τη Φαραντούρη δεν τη φτάνετε.

Update: Τόσοι αλάνθαστοι στα σχόλια! Τι να πω, βρε παιδιά, τότε δικαιούστε να είστε τόσο σκληροί. Εγώ δεν είμαι αλάνθαστος, οπότε δεν μπορώ να διαγράφω «βουνά» για ένα λάθος».

Από την πλευρά της, η υψίφωνος Σόνια Θεοδωρίδου ήταν πιο περιεκτική: «Αυτοδιάθεση. Γιατι τα βάλατε με την Φαραντούρη; Είναι μεγάλη καλλιτέχνης. Έχει δικαίωμα να αφιερώσει τα τραγούδια σε όποιον θελει».

Από εκεί και πέρα, υπήρξαν και πιο έντονες αντιδράσεις:

«Κάτω τα ξερά σας από την Φαραντούρη! Δήθεν επαναστάτες και μαχητές του πληκτρολογίου βγήκαν να κατηγορήσουν την Φαραντούρη. Την μεγάλη, παγκόσμια Ελληνίδα που με τα τραγούδια του Μίκη ακόμη δοξάζει την Ελλάδα στα πέρατα της οικουμένης. Όταν κάποτε την έκοβαν γιατί ήταν σε δίωξη τα τραγούδια του Μίκη, δεν μίλησε κανένας τους. Όταν επί 40 χρόνια δεν την έπαιζαν τα ραδιόφωνα, δεν μίλησε κανένας τους. Όταν κομμένη στην Ελλάδα, θριάμβευε στο εξωτερικό με τα τραγούδια του Θεοδωράκη, δεν μίλησε κανένας τους που η ΕΡΤ δεν έδειχνε την είδηση. Όταν η Νότιος Κορέα γιόρτασε την ανεξαρτησία της με Θεοδωράκη και Φαραντούρη, και η ΕΡΤ δεν το έδειξε, δεν μίλησε κανένας τους. Όταν άλλες τραγουδίστριες υποκλίνονταν στον πρώτο μνημονιακό πρωθυπουργό (ΓΑΠ) δεν μίλησε κανένας τους. Όταν γνωστή τραγουδίστρια έγινε υπουργός μνημονιακής κυβέρνησης δεν μίλησε κανένας τους. Και σήμερα τους πείραξε η Φαραντούρη γιατί αφιέρωσε ένα τραγούδι στην Υπουργό Πολιτισμού. Το ΥΠΠΟ αποφάσισε να είναι το 2025 έτος Μίκη Θεοδωράκη. Καταπίνουν την μπόχα του πολιτικού συστήματος, όλες τις προδοσίες, το ξεπούλημα και την εξάρτηση και βγήκαν να κατηγορήσουν την Φαραντούρη και να της ζητούν διαπιστευτήρια επαναστατικότητας. Ποιοι; Οι γονατιστοί με το σκυμμένο κεφάλι! Αυτοί που το βούλωναν τόσα χρόνια, όταν ο Μίκης δεν μπορούσε να παρουσιάσει στην Ελλάδα τα έργα του και το βουλώνουν σήμερα που τα ραδιόφωνα στην πλειονότητά τους ακόμη δεν τον παίζουν. Που το βουλώνουν όταν η λυρική -που την πληρώνουν- φιμώνει το συμφωνικό έργο του συνθέτη. Αν νομίζουν ότι βρήκαν την ευκαιρία να χτυπήσουν τα 100 του Μίκη είναι πολύ γελασμένοι ή πολύ γελοίοι. Ενώ αν στη θέση της υπ. Πολιτισμού ήταν κάποιος πασόκος ή κάποιος κεντροαριστερός, δεν θα μίλαγε κανείς. Οπορτουνιστές! Εννοείται πως δεν υποστηρίζουμε την κυβέρνηση. Πολεμάμε την υποκρισία. Και μην ξετυλίξω τώρα όλο το κουβάρι του ξεπουλήματος τραγουδοποιών, συνθετών και άλλων, γιατί η τεντωμένη κλωστή θα φτάσει στο φεγγάρι, εντάξει;».

«Σχετικά με την Μαρία Φαραντούρη και οχι μόνο – το ίδιο κάνατε και με τον παπαΑντώνη, το ίδιο με τον Κωσταντίνο, το ίδιο με τόσους ανθρώπους ακόμα, σε ένα πρωτοφανή αλγοριθμικό συμπαρασυρμό που σας καθιστά χρήστες υποχείρια των χειραγωγών σας. Ανήκετε σε μια αγέλη μέσα σε μια αρένα που μπροστά στην σχιζοφρενική φιλαυτία σας, δεν το έχετε σε τίποτα να εξαφανίσετε ένα άνθρωπο με τον αντίχειρα στο dislike. Ανήκετε στη μάζα που θα παραμένει εσαεί μάζα, θα αποτελεί πάντα το κέντρο της αγοραστικής καμπύλης, είτε αυτο αφορά στο εμπορικό μάρκετινγκ, είτε στο πολιτικό μάρκετινγκ. Εχουν γραφτεί για το είδος σας χιλιάδες μελέτες και πονήματα, απο τον Gustav Le Bon εως τον Philip Kotler … Είστε η χαρά των μαρκετερς και των εξουσιαστών σας. Η κοινωνική αλλοτρίωση που έχετε υποστεί, θα διδάσκεται στο μέλλον στις ανώτατες σχολές πολέμου, με εσάς ως φωτεινό παράδειγμα πειραματόζωων. Σας αξίζει κάθε εκμετάλλευση. 40 χρόνια ως επαγγελματίας μουσικός πάνω στο πάλκο έχω βιώσει δεκάδες αφιερώσεις – σπόντες με ειρωνικό και συμβολικό χαρακτήρα σε αυτούς που απευθύνθηκαν. Αφιερώσεις που έγιναν στον Γιαννόπουλο, στον Παναγιωτόπουλο, στον Μπαλτά, στον Λιάπη, στον Βουλγαράκη, στον Πάγκαλο… όλες με περιπαικτικό χαρακτήρα και με τον πιο αφοπλιστικό λαϊκό τρόπο στοχεύοντας και βρίσκοντας κέντρο, κάνοντας το θύμα κόκκινο απο την ντροπή του, να χαμογελάει αμήχανα μπροστά σε χιλιάδες ζευγάρια μάτια! Εσείς πως είστε τόσο σίγουροι, που η ασχολία σας και μόνο, ο χρόνος που καταναλώνετε για να ασχοληθείτε ως Κατίνες κουτσομπόλες με τέτοια θεματα κι οχι με τα ζωτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο λαός και που προφανώς εσείς δεν βιώνετε, δηλώνει τον μικροαστισμό σας; Ανόητοι, που δεν ξέρουν, δεν ρωτούν, δεν χρησιμοποιούν καν στοιχειώδη λογική που προφανώς και δεν διαθέτουν: Εχει καμιά ανάγκη η Μ. Φαραντούρη να κολακέψει ή να “γλείψει” την Μενδώνη, όπως γράφουν τα φασισταριά, για να της “δώσει καμιά συναυλιούλα”; Που μόνο απο τα πνευματικά – συγγενικά δικαιώματα του τεράστιου όγκου-πλούτου, των τραγουδιών που έχει τραγουδήσει, μπορούν να ζήσουν 10 γενιές μετά από την ίδια;! Συνεχίστε λειχήνες, κισσοί, όσο θέλετε. Δεν θα καταφέρετε ούτε καν να ακουμπήσετε το μεγαλείο της».

«Για ώπα σύντροφοι! Δεν θα διαπομπεύσουμε ΤΗΝ Φαραντούρη* επειδή διαφωνούμε με κάποια κοινωνική της φιλοφρόνηση. Ντροπή!

*Της χρωστάμε, δεν μας χρωστάει. Και είναι, μαζί με την Φλέρυ, οι κορυφαίες φωνές της Μεταπολίτευσης. Όπως λέμε Στέλιος και Γρηγόρης. Και τα λέω εγώ αυτά που έχω κυνηγηθεί από τις μενδωνίτσες και αποκλειστεί από τη Μενδώνη. Ρωτήστε σχετικά και τον δήμαρχο Λάρισας αλλά και τις φιλότεχνες νοικοκυρές σε απόγνωση του μουσείου Κατσίγρα»

Διαβάστε επίσης

«Ελ. Βενιζέλος»: Συνελήφθη άνδρας που είχε καταπιεί 100 «αυγουλάκια» κοκαΐνης (photos)

Τραγωδία στην Εγνατία Οδό: Τρεις νεκροί και ένας σοβαρά τραυματίας σε τροχαίο δυστύχημα μεταξύ Ξάνθης και Κομοτηνής (videos)

Θεσσαλονίκη: Προκαταρκτική έρευνα για το ατύχημα με 5χρονο αγοράκι σε αναψυκτήριο – Ελεύθεροι οι συλληφθέντες