Λίγα δευτερόλεπτα μετά την έναρξή του, το «Democracy Noir» -το νέο ντοκιμαντέρ της βραβευμένης Connie Field- φέρνει στο προσκήνιο ανησυχητικούς παραλληλισμούς με τις πολιτικές του Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες, αναδεικνύοντας την αυξανόμενη απειλή για τη δημοκρατία σε διεθνές επίπεδο.

Μετά τα εντυπωσιακά πλάνα του Δούναβη και της Βουδαπέστης, ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, εμφανίζεται να συστήνεται στα αγγλικά σε ακτιβιστές, να συνομιλεί φιλικά με τον Βλαντίμιρ Πούτιν και να σφίγγει το χέρι ενός χαμογελαστού Ντόναλντ Τραμπ. Το υπονοούμενο είναι σαφές: η ιστορία δεν αφορά μόνο μια «μικρή» χώρα της ανατολικής Ευρώπης, αλλά έχει παγκόσμια σημασία.

Το ντοκιμαντέρ, διάρκειας 90 λεπτών, παρουσιάζει τη σταδιακή διολίσθηση της Ουγγαρίας προς τον αυταρχισμό υπό τον Όρμπαν, την αποδυνάμωση των θεσμών (δικαστήρια, πανεπιστήμια, δημόσια ΜΜΕ) και την αλλαγή του συντάγματος μέσα από τις εμπειρίες τριών γυναικών – της βουλευτού Τímea Szabó, της δημοσιογράφου Babette Oroszi και της νοσοκόμας Niko Antal.

To «ξέπλυμα» της συνεργασίας με τη ναζιστική Γερμανία και η «ανελεύθερη δημοκρατία»

Για την Field, η ιστορία της Ουγγαρίας δεν είναι ξένη προς το αμερικανικό κοινό. «Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους που αντιμετωπίζουμε σήμερα στον κόσμο είναι η κατάρρευση της δημοκρατίας», τονίζει. «Δεν είναι αφηρημένη έννοια· είναι το καλύτερο εργαλείο που έχουμε για να πετύχουμε πραγματική ισότητα», προσθέτει σύμφωνα με τον βρετανικό Guardian.

Η ίδια ξεκίνησε να καταγράφει γεγονότα στην Ουγγαρία το 2014, έπειτα από μια διαδήλωση στη Βουδαπέστη για μνημείο που, όπως κατήγγειλαν οι διαδηλωτές, «ξέπλενε» τη συνεργασία της χώρας με τη ναζιστική Γερμανία. Ο αρχικός στόχος ήταν να δείξει την πορεία μιας χώρας-μέλους της ΕΕ και του ΝΑΤΟ προς την «ανελεύθερη δημοκρατία». Όμως η άνοδος του Τραμπ και οι στενές σχέσεις του με τον Όρμπαν έκαναν το θέμα άμεσα επίκαιρο στις ΗΠΑ.

Δεν είναι τυχαίο ότι αρκετοί από τους ισχυρούς υποστηρικτές του Τραμπ παρουσιάζουν την Ουγγαρία ως «μοντέλο» για τις ΗΠΑ. Ο Όρμπαν τον επισκέφθηκε τρεις φορές στο Μαρ-α-Λάγκο το 2024, ενώ η συντηρητική οργάνωση CPAC διοργάνωσε συνέδρια στη Βουδαπέστη. Ωστόσο, η ευαισθησία γύρω από αυτή τη σχέση φαίνεται έντονα στην Ουάσιγκτον, όπου διανομείς της ταινίας δηλώνουν ότι κινηματογράφοι αρνήθηκαν να τη φιλοξενήσουν από φόβο μήπως «ενοχλήσουν το κοινό τους».

Αντίστοιχα, ένας κινηματογράφος στο Άινταχο απέσυρε συμφωνία προβολής, επικαλούμενος «έλλειψη ενδιαφέροντος». Παρ’ όλα αυτά, όσοι την έχουν δει στις ΗΠΑ αναγνωρίζουν τις ανατριχιαστικές ομοιότητες με την αμερικανική πραγματικότητα. «Οι θεατές αντιδρούν λέγοντας: “Αυτό ακριβώς μας συμβαίνει“», εξηγεί η Field.

Τα κοινά σημεία

Η σκηνοθέτρια εντοπίζει κοινές στρατηγικές ανάμεσα στον Όρμπαν και τον Τραμπ, αλλά και κρίσιμες διαφορές. Ο ούγγρος ηγέτης κινήθηκε σταδιακά, εδραιώνοντας την ισχύ του επί χρόνια. Ο Τραμπ, αντίθετα, επιχειρεί «μια ολοκληρωτική επίθεση», ξεκινώντας από τους πιο ευάλωτους, όπως τους μετανάστες. «Ο Όρμπαν δεν χρειάστηκε να χρησιμοποιήσει τέτοιες τακτικές», σημειώνει.

Παρά τον κίνδυνο, η Field επιμένει να στέλνει μήνυμα αισιοδοξίας. Οι ΗΠΑ, λέει, έχουν δύο πλεονεκτήματα που δεν είχε η Ουγγαρία: την αποκέντρωση της εξουσίας στις πολιτείες και μια καλά χρηματοδοτούμενη αντιπολίτευση. Στην Ουγγαρία, παρά τις πολυετείς κινητοποιήσεις, ο Όρμπαν παραμένει στην εξουσία· ωστόσο οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν το κόμμα του, Fidesz, να χάνει έδαφος ενόψει εκλογών, με το νέο κόμμα Tisza του Péter Magyar να εμφανίζεται ως πιθανός νικητής – κάτι που θα σήμαινε την πρώτη αλλαγή κυβέρνησης ύστερα από 16 χρόνια.

«Η ιστορία που αφηγούμαι είναι μια ιστορία αντίστασης, ό,τι κι αν συμβεί», καταλήγει η Field. «Το πιο σημαντικό είναι να καταλάβουμε όλοι ότι η δημοκρατία είναι ζωτικής σημασίας και ότι πρέπει να παλέψουμε για αυτήν. Με συγκίνησαν βαθιά οι ουγγαρέζες γυναίκες που συνεχίζουν τον αγώνα τους εδώ και 12 χρόνια. Ελπίζω να εμπνεύσουν και το αμερικανικό κοινό».

Διαβάστε επίσης:

Βρετανία: Δεκάδες συλλήψεις υποστηρικτών της απαγορευμένης από την κυβέρνηση οργάνωσης Palestine Action

Αυστραλία: Η στιγμή που ο καρχαρίας τραυματίζει θανάσιμα τον 57χρονο Έλληνα σέρφερ (Video)

Αγγλία: Κόλαση φωτιάς σε εργοστάσιο στο Μπράντφορντ – Καίγονται φορτηγά, καπνός στον ουρανό