Στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου επανέρχεται η «πράσινη» φορολογία, καθώς το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας δρομολογεί επαναξιολόγηση όλων των υφιστάμενων μέτρων. Στόχος είναι να ενισχυθούν οι δράσεις που σχετίζονται με την πράσινη μετάβαση, να εξασφαλιστεί δικαιότερη κατανομή βαρών και να διαμορφωθεί ένα σύστημα πιο αναλογικό και διαφανές, με κριτήριο όχι μόνο την είσπραξη εσόδων αλλά και τη μετρήσιμη περιβαλλοντική απόδοση.

Η συζήτηση δεν περιορίζεται αποκλειστικά στους φόρους. Το οικονομικό επιτελείο εξετάζει ταυτόχρονα και την πιθανότητα νέων κινήτρων για επιχειρήσεις και πολίτες που θα επιλέξουν να υιοθετήσουν πιο φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές, ώστε το πλαίσιο να αποκτήσει και ανταποδοτική διάσταση.

Τα έσοδα και η εικόνα του 2023

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα συνολικά έσοδα από περιβαλλοντικούς φόρους το 2023 ανήλθαν σε 9,257 δισ. ευρώ, σημειώνοντας πτώση 24,4% σε σχέση με το 2022. Οι επιχειρήσεις κατέβαλαν το μεγαλύτερο μέρος (6,18 δισ. ευρώ), ενώ τα νοικοκυριά και οι μη μόνιμοι κάτοικοι πλήρωσαν 3,07 δισ. ευρώ.

Αξιοσημείωτο είναι ότι οι ενεργειακοί φόροι αποτελούν το 80% των πράσινων φόρων, με 7,5 δισ. ευρώ το 2023, δείχνοντας ότι το βάρος πέφτει κυρίως στην κατανάλωση καυσίμων και ενέργειας, ενώ οι υπόλοιπες κατηγορίες κινούνται σε σαφώς χαμηλότερα επίπεδα.

Στα τέλη του 2023, το Υπουργείο Οικονομικών προχώρησε στη σύσταση ειδικής ομάδας εργασίας, με σκοπό την πλήρη χαρτογράφηση όλων των υφιστάμενων πράσινων φόρων και περιβαλλοντικών τελών. Η αποστολή της είναι να καταγράψει ποιοι φόροι εφαρμόζονται στην Ελλάδα σήμερα, να αναλύσει τα αποτελέσματά τους και να εντοπίσει τις ανάγκες που προκύπτουν σε βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο επίπεδο.

Στόχος είναι η κατάρτιση μιας συνολικής πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης, η οποία θα συνδυάζει τρεις βασικές παραμέτρους: οικονομική βιωσιμότητα, περιβαλλοντική αποτελεσματικότητα και κοινωνική δικαιοσύνη.

Οι υφιστάμενοι «πράσινοι» φόροι αναλυτικά

1. Τέλος ανακύκλωσης PVC: 0,08 ευρώ προ ΦΠΑ ανά τεμάχιο προϊόντος, για συσκευασίες που περιέχουν πολυβινυλοχλωρίδιο.
2. Περιβαλλοντικό τέλος πλαστικής σακούλας: 0,07 ευρώ προ ΦΠΑ ανά τεμάχιο πλαστικής σακούλας μεταφοράς.
3. Τέλος Ανθεκτικότητας στην Κλιματική Κρίση: αντικατέστησε τον φόρο διαμονής· επιβάλλεται ανά ημέρα και ανά δωμάτιο ή διαμέρισμα, βαρύνοντας τον πελάτη που χρησιμοποιεί τη μονάδα.
4. Εισφορά προστασίας περιβάλλοντος σε πλαστικά προϊόντα: 0,04 ευρώ προ ΦΠΑ ανά τεμάχιο για συσκευασίες τροφίμων και ποτών.
5. Πράσινο τέλος στο diesel: 30 ευρώ ανά χιλιόλιτρο πετρελαίου εσωτερικής καύσης. Τα έσοδα κατευθύνονται σε έργα μείωσης εκπομπών, στο πλαίσιο των στόχων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα έως το 2030.
6. Έκτακτο περιβαλλοντικό τέλος σε εισαγόμενα μεταχειρισμένα οχήματα παλαιού τύπου: υπολογίζεται βάσει εκπομπών καυσαερίων, τιμής πώλησης προ φόρων και ευρωπαϊκών προτύπων ρύπων (Euro).
7. Τέλος ταξινόμησης οχημάτων: διαφοροποιείται ανάλογα με την εκπεμπόμενη μάζα CO2 και τις προδιαγραφές Euro.
8. Τέλη κυκλοφορίας: για οχήματα ταξινομημένα από 1/11/2010, υπολογίζονται βάσει εκπομπών CO2, με νέα κλίμακα για όσα ταξινομούνται μετά την 1/1/2021.

Οι ευρωπαϊκές κατευθύνσεις

Η επαναξιολόγηση θα πραγματοποιηθεί με «πυξίδα» τις ευρωπαϊκές οδηγίες για την κλιματική κρίση, ώστε η Ελλάδα να προσαρμοστεί στις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει έναντι της ΕΕ. Το νέο πλαίσιο αναμένεται να συνδυάσει την περιβαλλοντική αποτελεσματικότητα με την οικονομική βιωσιμότητα, αποφεύγοντας δυσανάλογες επιβαρύνσεις σε κοινωνικές ομάδες ή παραγωγικούς κλάδους.

Διαβάστε επίσης:

METLEN: Αναθεωρεί ανοδικά τις εκτιμήσεις για τα μελλοντικά αποτελέσματα η Alpha Finance

AKTOR: Γιατί ακυρώθηκε η συμφωνία με PRODEA – Νέα εξαγορά στις παραχωρήσεις

ΕΥΑΘ και ΕΟΑΛ υπογράφουν μνημόνιο συνεργασίας για μεταφορά τεχνογνωσίας και βιώσιμη διαχείριση υδάτων