Πριν φύγει ο Διονύσης Σαββόπουλος από τη ζωή, έφυγαν οι ποιητές της Θεσσαλονίκης και η ποίησή της. Έμεινε πίσω αυτός να τους αντικαθιστά, να συνεχίσει το έργο τους, ένας τελευταίος ποιητής της.

Ο Θωμάς Κοροβίνης – κι αυτός ένας από τους τελευταίους- μας θύμησε το περιστατικό με τον θρυλικό, νεοελληνιστή καθηγητή του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου, τον Γ.Π. Σαββίδη. Όταν ο καθηγητής ρώτησε ποιον θεωρούν καλύτερο ποιητή στις μέρες μας, ο Κοροβίνης απάντησε: «Ο Σαββόπουλος». «Άριστα δέκα» ήταν ο σχολιασμός του Σαββίδη. Η πιο έγκυρη αναγνώριση, στο πανεπιστήμιο της πόλης που του χάρισε τη γνώση και την αγάπη της ποίησης. 

Γύρω του, ο Χριστιανόπουλος, η «Διαγώνιος» του, ο Ιωάννου, ο Πεντζίκης, η Καρέλλη, ο Αναγνωστάκης, ο Ασλάνογλου, οι δικοί του δάσκαλοι. Γι’ αυτό κορδωνόταν «Να δω τους ποιητές πρόλαβα εγώ…». Σε αυτούς αναφερόταν, αυτοί ήταν οι αποσκευές του όταν έφυγε με ένα φορτηγό στην Αθήνα, εξού και ο τίτλος του πρώτου δίσκου του, «Το φορτηγό». Αυτό που συνέχιζε να διατηρεί θεσσαλωνικιώτικες πινακίδες του, όπως χαρακτηριστικά προσφώνησε στον έπαινο του ο ακαδημαϊκός Θ.Δ.Παπαγγελής, κατά την αναγόρευση του Σαββόπουλο σε επίτιμο διδάκτορα του τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ. Το παράτησε το Αριστοτέλειο, το 1963, ως φοιτητής της Νομικής, επέστρεψε ως διδάκτορας της Φιλολογίας, το 2017.

Στη σχολή που θα ήθελε, πλέον, εκεί όπου φλέρταρε με τη γενιά της «Νεολαίας Λαμπράκη», φλέρταρε με τη «Συννεφούλα» – υπαρκτό πρόσωπο των εδράνων-, ερωτεύτηκε τελικά τη γλώσσα, σε αυτήν χάρισε τα πάντα. Όσα κι αν προσάψει κάποιος στον τραγουδοποιό που έφυγε, όσο κι αν κάποιοι θεώρησαν προδοσία την κάθοδό του στην Αθήνα, το άδοξο τέλος των «εκδρομέων του ‘60», το «κούρεμά του», τις αμφιλεγόμενες πολιτικές τοποθετήσεις ενός επαναστάτη, οι ποιητές του ποτέ δεν ένοιωσαν προδομένοι. Τους κουβαλούσε στους στίχους του, στις λέξεις του, στη θαυμαστή αφηγηματικότητά του. Διάχυτη η παρουσία τους στα λόγια του, πότε διακριτή, πότε καλά κρυμμένη, μιλούσε για τη «θητεία που δε σταματάει πουθενά», παίρνοντας δάνειο από τον Χριστιανόπουλο, την «ήττα που νικάει την εξουσία» του Αναγνωστάκη,  συναντώντας τον Αλέξη Ασλάνογλου  στη «θανάσιμη μοναξιά» του. Εκεί όπου οργίζεται με το θάνατο: «Πού ακούστηκε ο Άλκης να πεθαίνει…», ο Άλκης ο ευγενικός εικοσάχρονος φωτογράφος, φίλος τους. Πώς να συγχωρέσει αυτόν τον σκοτεινό Άδη, που σε ρουφάει από το «πανηγύρι» (τι υπέροχο ορισμό της ζωής έδωσε, όταν ήταν να «μην κρατήσουν οι χοροί» για τον ίδιο). 

Ο Διονύσης Σαββόπουλος αναγορεύεται επίτιμος διδάκτωρ του τμήματος Φιλολογίας, το 2017. Πίσω του ο Θ.Δ.Παπαγγελής, οποίος απηύθυνε τον δημόσιο έπαινο

Πολύ γρήγορα τα άφησε όλα τούτα πίσω ο Διονύσης Σαββόπουλος, τα θρανία του ιστορικού Ε’ Γυμνασίου, στην Ανάληψη, τη γειτονιά του, αυτό που καμαρώνουν όσοι μαθήτεψαν στα θρανία του, την οδό Μαρτίου, την Αγίας Τριάδος (τους δρόμους που περπάτησε και που τραγούδησε). Ήθελε να γυρνάει συνέχεια πίσω. Στην πόλη που του κρατούσε μούτρα, επειδή την παράτησε «για την ξελογιάστρα την Αθήνα». Ήταν, βλέπετε, και ο Τσιτσάνης. Αυτός του χάρισε μουσική γνώση, κι ο Σαββόπουλος του αντιγύρισε μια από τις ποιητικότερες  εικόνες της φαντασίας του, πάνω σ’ ένα κατάφωτο τραμ «να στέκει μ’ ένα μικρό βιολί». Επέστρεφε στη Θεσσαλονίκη, έβλεπε τους φίλους του, τον κουμπάρο του, τον δημοσιογράφο Κώστα Μπλιάτκα, ξαναγυρνούσε στην Αθήνα «κι όλο πάλι απ’ την αρχή». Σε αυτόν εξομολογήθηκε πως ο στίχος «η κοψιά μιας προτομής μες’ το παρτέρι»,  αναφερόταν στην προτομή του ναυάρχου Βότση, κάτω από τον Λευκό Πύργο. Σκόρπιζε τη Θεσσαλονίκη μέσα στα τραγούδια του, την έκρυβε καλά. Σα να ήθελε να ζητήσει μια συγγνώμη που δεν την πρόφερε ποτέ, σα να παρακαλούσε για ένα συγχωροχάρτι για την άτακτη φυγή του από την αγκαλιά της, δύσκολη διαδρομή. Χρειαζόταν επειγόντως μια γέφυρα και την έστησε στη μουσική και στην περηφάνεια τού «Γεννήθηκα στη Σαλονίκη». 

Γύριζε πίσω να τραγουδήσει για χάρη της, σε μνημειώδεις συναυλίες, να βοηθήσει και τους τραγουδιστές της. Δικό του γέννημα η «Εκδίκηση της γυφτιάς», το πατριωτάκι του, όπως τον αποκαλούσε, ο Νίκος Παπάζογλου. Εκεί, στο Παλέ ντε σπορ έστησε την υπέροχη συναυλία για τη γενιά του 114, καλώντας στη σκηνή τους εκδρομείς του ‘60, φέρνοντας δίπλα τους συνταξιδιώτες του. Στο ίδιο Παλέ, που άκουγε το αγαπημένο σύνθημα της καλαθοσφαιρικής αυτοκρατορίας του Άρη, στο ρυθμό του «Σαν τον καραγκιόζη». 

Τελευταία εμφάνιση του Διονύση Σαββόπουλου στο Βορρά, στο Rockwave festival, φέτος το καλοκαίρι

Πέρα, όμως, από αυτήν την «ανεπίσημη» σχέση με τη Θεσσαλονίκη, γυρνούσε πίσω και για να τον τιμήσει η πόλη. Να τον αναγορεύσει επίτιμο διδάκτορα, όπως το αναφέραμε, να του απονείμει, δια χειρός δημάρχου Στέλιου Αγγελούδη, το αργυρό μετάλλιο της πόλης, το 2025,  να πραγματοποιήσει μια αφιερωματική συναυλία με το έργο του, στα 2022. Στον γύρω χώρο του Επταπυργίου. Ο ίδιος, σε μια συνάντηση μας, στη δεκαετία του ‘80, είχε εξομολογηθεί πως όνειρό του ήταν κάποτε να τραγουδήσει μέσα στο Επταπύργιο, για τους φυλακισμένους, σαν άλλος Τζόνι Κας. Του άρεσαν οι τιμές τού Σαββόπουλου, δεν το έπαιζε βαρύ πεπόνι, σαν το πρότυπό του, τον Μπομπ Ντίλαν. Χάρηκε σίγουρα πολύ για ό,τι του επιφύλαξε η Θεσσαλονίκη. Και περισσότερο, τώρα τελευταία, την αναγνώρισή του ως ροκά, με τη συμμετοχή στο φεστιβάλ Rockwave του καλοκαιριού. Έφυγε για τελευταία φορά από την πόλη, σίγουρος πλέον ότι θα είναι ένας άνθρωπος που θα έρχεται διαρκώς από τη Θεσσαλονίκη, παραφράζοντας τον ποιητή Σινόπουλο. Μια δική του «ατέλειωτη εκδρομή». 

Διαβάστε επίσης:

Διονύσης Σαββόπουλος: Η απόφαση λογοκρισίας του «Ζεϊμπέκικου» από τη Χούντα για «ανατρεπτικά νοήματα»

«Μια Ζωή – Ο μονόλογος μιας μοδίστρας» του Πέτρου Ζούλια στο Πτι Παλαί

Με τον Μανώλη Μητσιά έκλεισε το 4ο Πολιτιστικό Φεστιβάλ «Μια βραδιά κάτω από την ελιά» στη Νάξο!