Δύο χρόνιες αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας επιστρέφουν στο προσκήνιο: η χαμηλή παραγωγικότητα της εργασίας και η δημογραφική γήρανση. Παρά τη σταθερή ανάκαμψη και τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, η Alpha Bank προειδοποιεί ότι οι δύο αυτοί παράγοντες υπονομεύουν τη βιωσιμότητα της ανάπτυξης και περιορίζουν τη δυνατότητα της χώρας να συγκλίνει ουσιαστικά με την Ευρώπη.

Σύμφωνα με το τελευταίο Οικονομικό Δελτίο της τράπεζας, η Ελλάδα παραμένει παραγωγικά αδύναμη, καθώς οι επενδύσεις δεν έχουν επανέλθει στα προ κρίσης επίπεδα, η τεχνολογική ενσωμάτωση προχωρά με αργούς ρυθμούς και η οικονομία εξακολουθεί να στηρίζεται σε μικρές, οικογενειακού τύπου επιχειρήσεις που δυσκολεύονται να πετύχουν οικονομίες κλίμακας και να επενδύσουν σε καινοτομία.

Η παραγωγικότητα της εργασίας στην Ελλάδα παραμένει χαμηλότερη από τον μέσο όρο της Ε.Ε., παρά τη μερική βελτίωση μετά την πανδημία. Οι επενδύσεις σε πάγιο κεφάλαιο —δηλαδή σε μηχανήματα, τεχνολογία και υποδομές— βρίσκονται ακόμη πολύ κάτω από τα επίπεδα του 2008, όταν αντιστοιχούσαν στο 23% του ΑΕΠ· σήμερα δεν ξεπερνούν το 16%, το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη.

Ακόμη και στους τομείς όπου παρατηρείται ανάκαμψη, όπως η βιομηχανία, η Ελλάδα υπολείπεται. Το μερίδιο της βιομηχανίας στη συνολική προστιθέμενη αξία παραμένει μόλις στο 15,1%, από τα χαμηλότερα στην Ε.Ε.

Ψηφιακή υστέρηση και εξάντληση του ανθρώπινου δυναμικού

Η έκθεση της Alpha Bank είναι ιδιαίτερα σαφής για την τεχνολογική καθυστέρηση: μόλις το 57% των ελληνικών επιχειρήσεων χρησιμοποιεί προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες —δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.— και μόνο το 19% αξιοποιεί εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος αγγίζει το 37%.

Στο μέτωπο του ανθρώπινου δυναμικού, οι αναντιστοιχίες δεξιοτήτων και το brain drain της προηγούμενης δεκαετίας συνεχίζουν να επηρεάζουν αρνητικά την παραγωγικότητα. Παρά τη μείωση της ανεργίας, οι επιχειρήσεις δηλώνουν δυσκολία να βρουν εξειδικευμένο προσωπικό, ενώ το εκπαιδευτικό σύστημα εξακολουθεί να λειτουργεί χωρίς σαφή σύνδεση με την αγορά εργασίας.

Ανάπτυξη με όρια

Η τράπεζα, χωρίς να μηδενίζει τις επιτυχίες της τελευταίας περιόδου —σταθεροποίηση, αύξηση εξαγωγών, καλύτερη δημοσιονομική εικόνα— επισημαίνει ότι αυτά τα επιτεύγματα δεν αρκούν. Η Ελλάδα αναπτύσσεται, αλλά όχι με τον σωστό τρόπο: η ανάπτυξη βασίζεται κυρίως στην κατανάλωση και τον τουρισμό, όχι στην παραγωγικότητα και την τεχνολογία.

Η Alpha Bank καλεί σε επανεκκίνηση των παραγωγικών επενδύσεων και σε επιτάχυνση της ψηφιακής και τεχνολογικής μετάβασης, με αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στο επιχειρηματικό περιβάλλον. Παράλληλα, θεωρεί κρίσιμη τη σύνδεση των πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας και τη δημιουργία κινήτρων για την επιστροφή νέων επιστημόνων από το εξωτερικό.

Η έκθεση δεν καταγγέλλει, αλλά προειδοποιεί. Πίσω από τους εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης, η παραγωγική βάση της χώρας παραμένει εύθραυστη και η γήρανση του πληθυσμού περιορίζει τη μελλοντική της δυναμική. Αν δεν υπάρξει συντονισμένο σχέδιο για την αύξηση της παραγωγικότητας, η Ελλάδα κινδυνεύει να παγιδευτεί σε έναν φαύλο κύκλο «ανάπτυξης χωρίς πρόοδο» —μια οικονομία που κινείται, αλλά δεν προχωρά.

Διαβάστε επίσης

Συνάντηση Πιερρακάκη-Σεράφιν: Η Ελλάδα πιστεύει σε μια Ευρώπη που εμπνέει εμπιστοσύνη και σταθερότητα στους πολίτες της

ΕΦΚΑ: 500 χιλιάδες συνταξιούχοι περιμένουν δικαίωση για αναδρομικά και επικουρικές

Πληθωρισμός: Πτώση στο 1,7% για την Ελλάδα τον Οκτώβριο – Η εικόνα στην Ευρωζώνη