Στο Βιετνάμ οι Αμερικανοί έλεγαν -μισοαστεία μισοσοβαρά- ότι καλός Βιετκόνγκ είναι ο νεκρός Βιετκόνγκ, η δε φιλική προς αυτούς κοινή γνώμη χασκογελούσε… Σήμερα που τα πράγματα έχουν δυσκολέψει, μια τέτοια κουβέντα προσαρμοσμένη καταλλήλως θα πρέπει να γέρνει προς τον θάνατο των συνταξιούχων…

Στην Ελλάδα η μέλλουσα αύξηση των συνταξιοδοτικών αποδοχών κατά 2,4%, αναγγέλθηκε πανηγυρικά από την κυβέρνηση, όμως η προϊούσα ακρίβεια των ειδών προκαλεί έναν γενικότερο αναβρασμό στην κοινωνία – συνταξιοδοτούμενη και μη: Όταν τα μπισκότα και τα ζαχαρώδη αυξήθηκαν κατά 12,23%, τα φρέσκα κρέατα κατά 10,54% και τα είδη πρωϊνού κατά 5,53%.

Μάλιστα, το 2,4% θα έλθει με τον νέο χρόνο, οπότε στην ακρίβεια μέχρι τότε θα έχει προστεθεί και άλλη ακρίβεια – και πάει λέγοντας.

Οι αποκαλύψεις για τη μεγάλη λεηλασία των ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών πόρων φυσικά και εγείρουν ζητήματα διαφάνειας και «νομιμότητας» όσον αφορά τη διαχείριση των ασφαλιστικών ταμείων. Όμως το σύστημα επιχειρεί να «καταιονίσει» και τελικά να «καταπνίξει» το ζήτημα της αποτελεσματικής διαχείρισης με «σκανδαλο-λογίες» δευτερεύουσας σημασίας, αφήνοντας στην άκρη την ουσία της υπόθεσης. Και η ουσία της υπόθεσης είναι το ότι μέσα σε ένα οικονομικό «περιβάλλον» όπου κάποιοι μπορούν να θριαμβολογούν μέχρι και για κέρδη της τάξεως του 80% και του 100% τον χρόνο, τα ασφαλιστικά ταμεία δεν πέτυχαν καμιά διαχρονική πρόσοδο από την εκμετάλλευση των πόρων τους…

Κάποτε ο Δημήτρης Στρατούλης έγραφε στην «Αυγή» για τα δισεκατομμύρια που δάνειζαν τζάμπα τα ασφαλιστικά ταμεία στην Τράπεζα της Ελλάδος μέχρι το 1982: Κατά την εκτίμησή του, η «τράκα» εις βάρος των ασφαλιστικών πόρων από το 1950 και εδώθε ήταν της τάξεως των 100 δισεκατομμυρίων ευρώ! Και ο Νίκος Μπογιόπουλος στον «Ριζοσπάστη» υπογράμμιζε ότι μόνο μέσα σε μια τριετία, μεταξύ 1999 έως 2002, «έγιναν φτερά στον άνεμο του χρηματιστηριακού τζόγου τα 2/3 των αποθεματικών των ταμείων», εν ολίγοις 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ!

Όμως τα πράγματα κάθε άλλο παρά σταματούν εκεί. Η ανάγνωση της όλης υπόθεσης από κάθε άνθρωπο στοιχειώδους νοημοσύνης «ξετινάζει» τη θεωρία περί επικείμενης χρεωκοπίας του ασφαλιστικού συστήματος, λόγω της προϊούσας αύξησης του αριθμού των συνταξιούχων.

Πολλοί αναφέρονται στο γεγονός ότι η αύξηση αυτή «πολλαπλασιάζεται» με ένα μεγαλύτερο ποσό παροχών, λόγω παράτασης του χρόνου ζωής. Επίσης πολλοί επισείουν τη μείωση της γεννητικότητας και τη «δυσμενή εξέλιξη» της αναλογίας μεταξύ ενεργού και συνταξιοδοτούμενου πληθυσμού. Στο γαλλικό «Εξπρές» ο Ζακ Ατταλί υποστήριζε ότι θα υπάρξει μεγάλη κρίση στο ασφαλιστικό σύστημα, δεδομένου ότι το 2015 η σχέση των παραγωγικά ενεργών προς τους συνταξιοδοτούμενους ήταν μόλις 1,4 προς 1, ενώ η αντίστοιχη σχέση το 2005 ήταν 2,2 προς 1.

Όσοι αναφέρονται σε δύο «μεταβλητές» όπως ο παραγωγικά ενεργός πληθυσμός και οι συνταξιούχοι, δεν λαμβάνουν υπόψη τη μεταξύ τους διασύνδεση. Δεν λαμβάνουν υπόψη ότι κάθε απερχόμενη «σειρά» συνταξιούχων αφήνει πίσω της ένα αυξημένο παραγωγικό «κεφάλαιο» που επιτρέπει την ανάπτυξη της παραγωγικότητας της τρέχουσας εργασίας. Που κάνει επομένως εφικτή την παραγωγή περισσοτέρων πραγμάτων, έστω και από έναν μειούμενο εργασιακό πληθυσμό. Ανάλογο «σφάλμα» στις απαρχές του άγριου βιομηχανικού καπιταλισμού στη δυτική Ευρώπη έκανε και ο κληρικός Τόμας Μάλθους, όταν αναφερόταν στη σχέση του πληθυσμού και της παραγωγής τροφίμων, χωρίς να συνεκτιμά τη διαρκώς αυξανόμενη παραγωγικότητα: Αυτήν που τελικά επέτρεψε την τεράστια αύξηση του πληθυσμού χωρίς λιμούς και καταποντισμούς, από τις αρχές του 19ου αιώνα ώς σήμερα…

Διά βίου εργασία..

Η ιδιότητα του κερατά και δαρμένου θεωρείται ως άκρον άωτον της κακοτυχίας. Οι πρόσφατες αποκαλύψεις για την κακοδιαχείριση των ασφαλιστικών πόρων αναδεικνύουν ένα ακόμη πιο ακραίο «άκρον άωτον» κακοτυχίας – τουτέστιν του Έλληνα ασφαλιζόμενου και ληστευόμενου… Η αλήθεια όμως είναι πεντακάθαρη: Σήμερα όλο και λιγότεροι μπορούν να θρέφουν όλο και περισσότερους – μέσα στους οποίους συμπεριλαμβάνονται οι εκπαιδευόμενοι και οι «ανήμποροι» πάσης φύσεως.

Κατά την άποψη του αγοραίου και κομφορμιστικού λόγου, «τοις κείνων (χ)ρήμασι πειθόμενου», η ζωή υπό καθεστώς συνταξιοδότησης είναι «μη παραγωγική», κάτι που αναγκαστικά επιβαρύνει την κοινωνία… Όμως και εδώ έχουμε να κάνουμε με έναν ακόμη μύθο. Η «διά βίου εργασία» στην περίπτωση των συνταξιούχων, αν και μη συμπεριλαμβανόμενη στο ΑΕΠ, είναι εργασία με την ευρεία έννοια, έχει δε συχνότατα τα χαρακτηριστικά εθελοντικών υπηρεσιών προς την κοινωνία ή υπηρεσιών στην οικογενειακή κλίμακα.

Ο συνταξιούχος λόγου χάρη που επιδίδεται σε ένα μπέιμπι σίτινγκ παράγει μια στατιστικώς αδήλωτη υπηρεσία, που δεν υπεισέρχεται άμεσα στο οικονομικό κύκλωμα αλλά έμμεσα επιτρέπει σε ανθρώπους ευρισκόμενους στην «παραγωγική ηλικία» να επιδίδονται απερίσπαστοι στα οικονομικά τους έργα. Και γενικά η τρίτη ηλικία με τη συμμετοχή της στα «μετόπισθεν της παραγωγής», αποδεικνύεται διαφορετική από μια «τέταρτη ηλικία» – που είναι η ηλικία της απόλυτης αδυναμίας και της αποχώρησης….

Σε ένα δημοσίευμα στον «Ριζοσπάστη» η βουλευτίνα Σεμίνα Διγενή αναφέρεται σε έναν άλλον παράγοντα, ο οποίος επηρεάζει αποφασιστικά τις συντάξεις – που είναι ο παράγοντας της απασχόλησης μετά τη λήξη της… απασχόλησης! Λέει η Σεμίνα Διγενή: «Παρότι γνώριζα πως η Ιαπωνία είναι η πιο γηρασμένη χώρα στον κόσμο, αυτό που μου έκανε εντύπωση από την πρώτη μέρα εκεί, ήταν οι πολλοί ηλικιωμένοι που συναντούσα παντού, να δουλεύουν σε εργοτάξια, ταμεία, εστιατόρια, σούπερ μάρκετ, ακόμη και στα ταξί. Υπάρχουν πάνω από 9 εκατομμύρια εργαζόμενοι με ηλικία άνω των 65. Παρατηρώντας στους δρόμους, αεικίνητους ογδοντάρηδες παππούδες με φωσφοριζέ γιλέκα να κατευθύνουν την κίνηση, γιαγιάδες να τακτοποιούν ράφια σε σούπερ μάρκετ, σχεδόν αιωνόβιους να οδηγούν ταξί και να φυλάνε σχολεία, σκεφτόμουν πως σίγουρα δεν έχω ξανασυναντήσει χώρα που να στηρίζεται τόσο πολύ στους γέροντες».

Ο νεοφιλελευθερισμός απαξιώνει τη συζήτηση περί αδυναμίας του συστήματος να αξιοποιήσει τις παραγωγικές δυνάμεις και πρωτίστως τη σημαντικότερη όλων, που είναι η «ζωντανή» εργασία… Ακόμη, όντας ανίκανος να δει μπροστά από τη μύτη του, εκτρέφει την άποψη μιας τρίτης ηλικίας ως απολύτως μη παραγωγικής, που τρέφεται από τις σάρκες της τρέχουσας παραγωγής.

Ο νεοφιλευθερισμός υποδαυλίζει τις συγκρουσιακές σχέσεις μεταξύ ηλικιών, ενώ κάποτε χρησιμοποιεί την εργατική αριστοκρατία διαφόρων κατηγοριών – για να υπονομεύσει τα μελλοντικά ασφαλιστικά δικαιώματα. Σύμφωνα με τη μικρονοϊκή και ιδιοτελή οπτική του, ιδεώδης συνταξιούχος είναι ο νεκρός συνταξιούχος, δηλαδή αυτός που μπορεί να είναι χρήσιμος μόνο ως δότης οργάνων (!) – που διευκολύνεται πλέον στη χώρα μας ύστερα από τον νόμο (Φεβρουάριος 2007), σύμφωνα με τον οποίο η «ανακύκλωση» των σωματικών οργάνων των νεκρών θεωρείται καταρχάς επιτρεπτή, εκτός εάν υπάρχει ρητά εκφρασμένη αντίθετη βούληση…

Πολλοί τσιμπάνε

Υπάρχουν πολλοί που «τσιμπάνε» τις ρηχές νεοφιλελεύθερες απόψεις, ακόμη και νεανικά μυαλά που βλέπουν μόνο την απατηλή επιφάνεια μιας ηλικιακής αντιδικίας. Απόδειξη ήταν το νεανικό μπλογκ της «γενιάς των 700 ευρώ», που σχολίαζε τις δηλώσεις του προέδρου της «Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής» κυρίου Αναλυτή (28.2.2007) για την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης στα 67 χρόνια, για όσους υπολείπονται της ηλικίας των 35 ετών… «Γνωρίζουμε πολύ καλά, σχεδόν αποτελεί για εμάς παγιωμένη ασφαλιστική προσδοκία, ότι λόγω της όξυνσης του δημογραφικού προβλήματος θα πρέπει να δουλεύουμε τουλάχιστον μέχρι τα 65 χρόνια», σημειώνουν οι 700άρηδες. «Το βασικό πρόβλημα που έχουμε με την άποψη του κ. Αναλυτή είναι η άδικη, σχεδόν αυταρχική αντίληψη μιας ολόκληρης γενιάς, της γενιάς των μεσηλίκων, ότι μόνον οι νέοι πρέπει να κάνουν θυσίες για να σωθεί το ασφαλιστικό σύστημα».

Δυστυχώς πολλοί δεν καταλαβαίνουν ότι ζούμε στον αιώνα της πληροφορικής, της τηλεματικής, της αυτοματοποίησης, του ΑΙ, της εκρηκτικής ανάπτυξης της παραγωγικότητας. Δεν καταλαβαίνουν την υπερεπάρκεια των ασφαλιστικών πόρων αλλά ούτε και την ιδιοποίησή τους από την άρχουσα τάξη σε μια «δεύτερη φάση», μέσα από κρατικά και χρηματιστηριακά κανάλια. Δεν καταλαβαίνουν ούτε «βλέπουν» τους ασφαλιστικούς πόρους που «μεταμφιέζονται» σε επαύλεις, σε εγκαταστάσεις υδρομασάζ και Μπε Εμ Βε, σε γκλάμορους πάρτι και πολλά ακόμη, στο πλαίσιο μιας πολυτελούς, σχεδόν διεστραμμένης υπερκατανάλωσης…

* Ο Γιάννης Σχίζας είναι συγγραφέας

Διαβάστε επίσης:

Η Ιθάκη του Τσίπρα καθορίζει τις εξελίξεις σε ΣΥΡΙΖΑ και Νέα Αριστερά

Κυβέρνηση: Η επανεκκίνηση έχει… πονοκεφάλους – Γιατί η ΝΔ είναι στάσιμη στις δημοσκοπήσεις

Στεγαστική κρίση: Η νέα πραγματικότητα των νοικοκυριών – Κάθε μήνας δυσκολότερος, «μισθός για το ενοίκιο μόνο»