Ο κλάδος των σούπερ μάρκετ βρίσκεται σε φάση βαθιάς αναδιάρθρωσης, με την περαιτέρω συγκέντρωση να θεωρείται πλέον δεδομένη από τους ίδιους τους εκπροσώπους του. Πίσω από τους υψηλούς τόνους για «καρτέλ», «υπερκέρδη» και θεαματικά πρόστιμα, χτίζεται σταδιακά ένα νέο τοπίο, όπου λιγότεροι και ισχυρότεροι παίκτες θα μοιράζονται την πίτα.

Ο πρόεδρος της ΕΣΕ, Αριστοτέλης Παντελιάδης, περιέγραψε ένα «ορθολογικό» μοντέλο αγοράς με 4 έως 6 μεγάλες αλυσίδες. Σήμερα δραστηριοποιούνται περίπου 43, από 67 το 2010, αριθμός που ήδη δείχνει το δρόμο της συγκέντρωσης. Όπως σημείωσε, αυτό δεν σημαίνει αυτόματα ολιγοπώλιο, καθώς αυτό κρίνεται από τη συμπεριφορά των εταιρειών και όχι απλώς από τον αριθμό τους. Ωστόσο παραδέχθηκε ότι η παραδοσιακή λιανική –παντοπωλεία, μικρά σημεία πώλησης– συρρικνώνεται και θα συνεχίσει να υποχωρεί.

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο αντιπρόεδρος της ΕΣΕ, Γιάννης Μασούτης, προειδοποίησε ότι η πίεση στον κλάδο δεν είναι συγκυριακή, ούτε περιορίζεται στους μεγάλους: χτυπά ιδιαίτερα τις μικρότερες αλυσίδες, πολλές από τις οποίες είτε κλείνουν είτε αναζητούν «σωτήρια» εξαγορά. Όπως τόνισε, το αυξημένο ενεργειακό κόστος, τα υψηλά μισθώματα, οι δαπάνες λειτουργίας αλλά και το πρόσθετο βάρος από κυβερνητικά μέτρα δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου «ο νέος κύκλος εξαγορών είναι αναπόφευκτος» και θα συνεχιστεί μέχρι και το 2026. Δεν πρόκειται, όπως είπε, για στρατηγική επιλογή των επιχειρήσεων, αλλά για αποτέλεσμα των συνθηκών.

Τα οικονομικά στοιχεία που παρουσίασε ο γενικός διευθυντής της ΕΣΕ, Απόστολος Πεταλάς, φωτίζουν αυτή την εικόνα:
– Το 2024 οι πωλήσεις (χωρίς ΦΠΑ) των 43 αλυσίδων ανήλθαν σε 13,06 δισ. ευρώ, από 12,51 δισ. ευρώ το 2023, καταγράφοντας αύξηση 4,4%.
– Τα κέρδη προ φόρων, όμως, μειώθηκαν στα 215 εκατ. ευρώ από 230 εκατ. ευρώ (–6,5%), με το καθαρό περιθώριο κέρδους να υποχωρεί από 1,84% σε 1,65%.
– Τα EBITDA υποχώρησαν από 6,54% στο 5,97%.

Την ίδια στιγμή, οι επενδύσεις μειώθηκαν στα 400 εκατ. ευρώ από 592 εκατ. ευρώ, παρά το γεγονός ότι την περίοδο 2020–2025 άγγιξαν συνολικά τα 2,2 δισ. και την τελευταία δεκαετία τα 3,5 δισ. ευρώ, κυρίως μέσω τραπεζικού δανεισμού και ιδίων κεφαλαίων. Η ΕΣΕ μιλά ανοικτά για ανάγκη θεσμικών παρεμβάσεων, ώστε να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα και η ανταγωνιστικότητα του κλάδου.

Την εικόνα περιπλέκει το γεγονός ότι, παρά τα στενά περιθώρια κέρδους, ο τζίρος στην αγορά ταχυκίνητων καταναλωτικών προϊόντων (FMCG) συνεχίζει να αυξάνεται. Στο εννεάμηνο Ιανουαρίου–Σεπτεμβρίου 2025, σύμφωνα με τη Circana, ο τζίρος έφτασε τα 10,51 δισ. ευρώ – κατά 632 εκατ. ευρώ υψηλότερος από την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Τα τρόφιμα κυριαρχούν, με 8,67 δισ. ευρώ και αύξηση 7,3%, ενώ τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας ανέβηκαν στο 27,1% της αγοράς, με ρυθμό +7,3%, ξεπερνώντας τα επώνυμα σε ανάπτυξη.

Σημαντικό ρόλο σε αυτή τη δυναμική παίζει ο τουρισμός: η αύξηση των αφίξεων, αλλά και η εξάπλωση του Airbnb, ωθούν ολοένα και περισσότερους επισκέπτες να ψωνίζουν από σούπερ μάρκετ και μίνι μάρκετ για να ετοιμάζουν γεύματα στα καταλύματά τους. Σύμφωνα με μελέτη της NielsenIQ σε 14 τουριστικές περιοχές, η μεγάλη πλειονότητα των τουριστών αγοράζει FMCG προϊόντα, με εμφιαλωμένο νερό, μπύρα, σνακ και αναψυκτικά να πρωταγωνιστούν, ενισχύοντας σημαντικά τη ζήτηση σε συγκεκριμένες περιόδους και περιοχές.

Στο μέτωπο των τιμών, τα στοιχεία του ΙΕΛΚΑ δείχνουν αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων στα σούπερ μάρκετ: ο πληθωρισμός στις αλυσίδες τον Οκτώβριο 2025 διαμορφώθηκε στο +1,08% σε ετήσια βάση, ενώ το κυλιόμενο 12μηνο (Νοέμβριος 2024–Οκτώβριος 2025) στο +0,85%. Πίσω από τον μέσο όρο, όμως, κρύβονται έντονες διαφοροποιήσεις:

– Σημαντικές μειώσεις καταγράφονται σε φρέσκα φρούτα και λαχανικά, απορρυπαντικά, είδη καθαρισμού, χαρτικά, καλλυντικά και είδη προσωπικής υγιεινής, εν μέρει λόγω καλύτερων καιρικών συνθηκών για την παραγωγή και της αποκλιμάκωσης σε πρώτες ύλες όπως το ελαιόλαδο.
– Αντίθετα, αυξήσεις βλέπουμε σε μπισκότα, σοκολάτες και ζαχαρώδη (λόγω κακάο), σε φρέσκα κρέατα (λόγω διεθνών τιμών και ασθενειών στο ζωικό κεφάλαιο), σε είδη πρωινού, ροφήματα και γαλακτοκομικά. Οι διεθνείς ανατιμήσεις σε καφέ και κακάο μεταφέρονται με καθυστέρηση στα ράφια, καθώς επηρεάζουν πρώτα ενδιάμεσα προϊόντα (σοκολάτα, γλυκίσματα) και μετά τα τελικά.

Όλα αυτά εξελίσσονται σε ένα περιβάλλον όπου η καταναλωτική εμπιστοσύνη παραμένει εξαιρετικά εύθραυστη. Σύμφωνα με την έρευνα οικονομικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης τον Οκτώβριο 2025 υποχώρησε στις –47,6 μονάδες, με τους Έλληνες να εμφανίζονται από τους πιο απαισιόδοξους στην Ε.Ε. Η πλειονότητα των νοικοκυριών δηλώνει ότι «μόλις τα βγάζει πέρα», η δυνατότητα αποταμίευσης παραμένει περιορισμένη, ενώ αυξάνεται το ποσοστό όσων έχουν ήδη χρεωθεί.

Μέσα σε αυτό το μίγμα πίεσης σε επιχειρήσεις και καταναλωτές, η συζήτηση για τα «καλά» και τα «κακά» σούπερ μάρκετ, για «Ρομπέν των Δασών» και «πρόστιμα εντυπώσεων», δείχνει μάλλον την επιφάνεια. Η ουσία είναι ότι ο κλάδος οδεύει σε λιγότερους, μεγαλύτερους και ισχυρότερους παίκτες, με ερώτημα αν –και πώς– αυτό θα μεταφραστεί σε πραγματικό όφελος για τον καταναλωτή και σε βιώσιμη ισορροπία για την αγορά.

Διαβάστε επίσης:

Κρι Κρι: Εξαγωγές γιαουρτιού και άνοδος παγωτού ενισχύουν τον τζίρο της, μειώνονται τα καθαρά κέρδη

IDEAL Holdings: Ισχυρές επιδόσεις με αύξηση 44% στα συγκρίσιμα EBITDA και 55% στα Κέρδη Προ Φόρων στο 9μηνο

Όμιλος AKTOR: Έσοδα ήδη από το 2025 από τη συμφωνία για το αμερικανικό LNG