Η «Ιθάκη» του Αλέξη Τσίπρα εξαρχής δεν ήταν μόνο ένα βιβλίο. Ήταν το όχημα με το οποίο ο πρώην πρωθυπουργός θα επιχειρούσε να επανεμφανιστεί ως κεντρικός παίκτης στην κεντροαριστερά ξαναγράφοντας ταυτόχρονα την ιστορία της διακυβέρνησής του και το σήμερα της αντιπολίτευσης.

Στον πυρήνα της χθεσινής ομιλίας του πρώην πρωθυπουργού βρίσκεται η σύγκριση «βάλτος σήμερα – Ιθάκη χθες». Παρουσιάζει την τετραετία ΣΥΡΙΖΑ ως την πιο «έντιμη» διακυβέρνηση της μεταπολίτευσης, που πήρε τη χώρα «στα βράχια» και την έβγαλε από τα μνημόνια, με ρυθμισμένο χρέος και γεμάτα ταμεία. Χωρίς όμως να μιλά για το κόστος: το τρίτο μνημόνιο, τα capital controls, την υπερφορολόγηση της μεσαίας τάξης, τη φυγή επενδύσεων. Εκεί σκοπεύει να πατήσει η κυβερνητική τακτική: στην ψύχραιμη, στοιχειοθετημένη σύγκριση τετραετιών, με δείκτες και όχι με συνθήματα.

Δεύτερη σταθερά του λόγου του ηταν η ολική δαιμονοποίηση της κυβέρνησης Μητσοτάκη: «λάθος κυβέρνηση», «αποπνικτική διαφθορά», «βαλκανικά trickle down», «Ελλάδα του φραπέ και της Φεράρι». Ο κ. Τσίπρας περιγράφει μια χώρα σχεδόν κατεστραμμένη, αρνούμενος να αναγνωρίσει οποιαδήποτε πρόοδο σε ανάπτυξη, επενδύσεις, μισθούς, ανεργία, διεθνή εικόνα. Αυτή η απόλυτη μαυρίλα, λένε τα γαλάζια στελέχη, είναι και το πιο αδύναμο σημείο της κριτικής του: όταν όλα είναι μαύρα, τίποτα δεν πείθει.

Η απάντηση της κυβέρνησης σε αυτό είναι διπλή. Από τη μία, σταθερή επίκληση αριθμών και διεθνών αξιολογήσεων που δείχνουν τη βελτίωση της θέσης της χώρας σε σχέση με το 2015 – 2019. Από την άλλη, ανάδειξη της αντίφασης ενός πρώην πρωθυπουργού που κυβέρνησε τέσσερα χρόνια και σήμερα παριστάνει τον εξωτερικό παρατηρητή, λες και δεν είχε καμία ευθύνη για τις πληγές που άνοιξαν εκείνη την περίοδο.

Το πιο αποκαλυπτικό όμως στοιχείο της χθεσινής βραδιάς βραδιάς στο Παλλάς που η κυβέρνηση σκοπεύει να εκμεταλλευτεί δεν ήταν μόνο τα λόγια, αλλά η σκηνοθεσία. Ο Αλέξης Τσίπρας επέλεξε να βάλει τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Αριστεράς… στον εξώστη. Όχι στην πλατεία, όχι στις μπροστινές θέσεις, αλλά πάνω, σαν «θεατές» της δικής του παράστασης. Για πολλούς στην κυβέρνηση αυτό δεν ήταν απλώς μια λεπτομέρεια, αλλά ένα ωμό πολιτικό μήνυμα: τους έδειξε στην πράξη ότι δεν τους θεωρεί πρωταγωνιστές, ότι δεν εμπιστεύεται τα σημερινά κόμματά τους ως φορείς αντιπολίτευσης που μπορεί να διεκδικήσει εξουσία. Ήταν σαν να τους λέει στα μούτρα πως οι κομματικοί φορείς στους οποίους ανήκουν έχουν τελειώσει και ότι η μόνη πραγματική «σκηνή» είναι αυτή που στήνει ο ίδιος.

Η κυβέρνηση έχει κάθε λόγο να φωτίζει αυτή την εικόνα. Διότι απογυμνώνει τον Τσίπρα από το προσωπείο του «ενωτικού» παράγοντα και τον εμφανίζει ως κεντρικό αποδομητή του ίδιου του προοδευτικού χώρου που επικαλείται. Δεν χρειάζεται η Νέα Δημοκρατία να κάνει αντιπολίτευση στην αντιπολίτευση, όταν ο ίδιος ο πρώην πρωθυπουργός στέλνει τους βουλευτές της Αριστεράς στο… θεωρείο. Το μήνυμα προς τους ψηφοφόρους είναι καθαρό: αν ο ίδιος δεν πιστεύει ότι τα σημερινά κόμματα μπορούν να σταθούν, γιατί να το πιστέψει η κοινωνία;

Σημασία έχει και το περιεχόμενο της κριτικής του προς τα άλλα κόμματα. Ο Τσίπρας περιγράφει μια αντιπολίτευση κλεισμένη στην αυταρέσκειά της, με ηγεσίες που κοιτάνε μόνο «ποιος θα είναι πρώτος στο χωριό», χωρίς σχέδιο, χωρίς πρόταση διακυβέρνησης. Στην πράξη, παραδέχεται ότι δεν υπάρχει σήμερα αξιόπιστη, ενιαία προοδευτική εναλλακτική. Η «νέα μεταπολίτευση» και το «big bang» που οραματίζεται είναι στην ουσία κάλεσμα για γκρέμισμα όσων υπάρχουν. Η κυβέρνηση αξιοποιεί αυτή την ομολογία για να ενισχύσει την εικόνα της ως μοναδικής σταθερής, οργανωμένης δύναμης εξουσίας.

Περνώντας στο πρόγραμμα που περιγράφει, ο κ.Τσίπρας τα κυβερνητικά στελέχη αναφέρουν ότι επανέρχεται σε συνταγές που η αγορά και οι πολίτες έχουν ήδη δοκιμάσει: «πατριωτική εισφορά» στον μεγάλο πλούτο, σκληρή αναδιανομή, δυσπιστία προς τις αμυντικές δαπάνες, αποστασιοποίηση από τη γραμμή της ΕΕ σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή. Η κυβέρνηση εδώ έχει καθαρή ιδεολογική γραμμή: παρουσίαση του Τσίπρα ως πολιτικού που προτείνει ένα μείγμα υπερφορολόγησης και γεωπολιτικής ασάφειας σε μια περίοδο που η χώρα χρειάζεται το ακριβώς αντίθετο – επενδυτική ασφάλεια, δυτική αξιοπιστία και θεσμική συνέχεια.

Τέλος, η προσωπική του επιλογή να μείνει εκτός Βουλής αλλά παρών στη δημόσια σφαίρα, ως κάτι ανάμεσα σε «αφηγητή» και «πολιτικό καθοδηγητή», προσφέρει στην κυβέρνηση ακόμη ένα επιχείρημα: σε μια κοινωνία κουρασμένη από περιπέτειες, η εικόνα ενός πρώην πρωθυπουργού που ζητά να γκρεμιστούν όλα, χωρίς σαφές σχέδιο για το μετά, δύσκολα κερδίζει το κέντρο.

Συνολικά, η τακτική της κυβέρνησης απέναντι στον κ. Τσίπρα είναι σαφής: όχι υστερία, όχι δαιμονοποίηση, αλλά υπομονετική υπενθύμιση της τετραετίας του, ανάδειξη των αντιφάσεων ανάμεσα στον λόγο και το έργο του, αξιοποίηση των μηνυμάτων που ο ίδιος στέλνει προς την αντιπολίτευση και ανάδειξη του σκηνικού στο Παλλάς ως στιγμιότυπο μιας βαθύτερης αλήθειας: ότι ο προοδευτικός χώρος παραμένει σε κρίση ταυτότητας – και ότι ο Αλέξης Τσίπρας, αντί να τον θεραπεύει, συχνά τον τραυματίζει περισσότερο.

Διαβάστε επίσης

Εξεταστική ΟΠΕΚΕΠΕ: Χορεύοντας με τα… λαχεία – Ο Μαγειρίας με τη ferrari καταθέτει σήμερα και εξηγεί την… τύχη του 

Τα πρώτα επίσημα πυρά και η στρατηγική του ΠΑΣΟΚ κατά Τσίπρα: «Επιστρέφει αγκαλιά με τα συμφέροντα παίζοντας το παιχνίδι του Μητσοτάκη»

Ρωγμές στη Ν.Δ: Αγρότες, ΟΠΕΚΕΠΕ και ο φόβος πολιτικής αποσταθεροποίησης