Η έκδοση αυτής της μετάφρασης του Άμλετ συμπίπτει τόσο με την παράσταση που δόθηκε πρόσφατα – συγκεκριμένα, την Τετάρτη 14 Ιανουαρίου 2015 – στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, σκηνοθετημένη από τον Γιάννη Χουβαρδά, όσο και με την έναρξη ενός νέου κύκλου εκδόσεων του Σαίξπηρ στη γλώσσα μας.

 

Ουίλιαμ Σαίξπηρ

Άμλετ

Προλεγόμενα-Μετάφραση: Διονύσης Καψάλης

Εκδόσεις: Gutenberg

Σελ.: 240

 

Η έκδοση αυτής της μετάφρασης του Άμλετ συμπίπτει τόσο με την παράσταση που δόθηκε πρόσφατα – συγκεκριμένα, την Τετάρτη 14 Ιανουαρίου 2015 – στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, σκηνοθετημένη από τον Γιάννη Χουβαρδά, όσο και με την έναρξη ενός νέου κύκλου εκδόσεων του Σαίξπηρ στη γλώσσα μας.

Μέγεθος που προκαλεί δέος, ο Σαίξπηρ εξασφάλισε την πιο ευτυχή μοίρα για τα έργα του: να παίζονται και να ξαναπαίζονται σε όλες τις σκηνές του κόσμου και να διαδίδονται από γλώσσα σε γλώσσα κατακτώντας το πνεύμα και τις καρδιές των αναγνωστών όλων των μετέπειτα γενεών! Στο πλαίσιο μιας απλής παρουσίασης, δεν υπάρχει πιο αμήχανο πράγμα από το να προσπαθείς να εκφράσεις και να αναδείξεις την οικουμενικότητα ανάλογων λογοτεχνικών κειμένων που δεσπόζουν ανάμεσα στα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας – και κυρίως του «Άμλετ», με τον ανεξάντλητο ήρωά του, τον οποίο, όπως μας πληροφορεί στην αρχή του προλόγου του ο μεταφραστής, με διορατική ευφυΐα προσεγγίζει ο Άγγλος κριτικός Ουίλιαμ Χάζλιτ, ήδη από το 1817, γράφοντας: «Ο Άμλετ είναι ένα όνομα· τα λόγια του, μάταιες επινοήσεις που χάλκευσε ο νους του ποιητή. Τι δηλαδή, δεν είναι πραγματικά; Είναι τόσο πραγματικά όσο οι ίδιες οι σκέψεις μας. Η πραγματικότητά τους είναι στο μυαλό του αναγνώστη. Ο Άμλετ είμαστε εμείς». Πράγμα που θα μπορούσε – εάν διακινδυνεύαμε να ερμηνεύσουμε την ερμηνεία του Άγγλου κριτικού – να σημαίνει έναν Άμλετ που έχει δραπετεύσει από το έργο που τον περιέχει, έναν Άμλετ αυτόνομο και διψασμένο για εκδίκηση, οργισμένο, έναν άνθρωπο υπό το βάρος και τον έλεγχο της πιο μύχιας και ισχυρής ανθρώπινης ιδιότητας, έναν άνθρωπο δέσμιο του αίματός του.

Ο Άμλετ είναι ο πιο αυτονομημένος ήρωας του Σαίξπηρ – σχεδόν εκτός του εκθαμβωτικού κειμένου που τον περιέχει. Παρακινημένος από τον θυελλώδη ψυχισμό του, βρίσκεται στο κέντρο της επικής περιδίνησης της λογικής και του πάθους και παρασύρεται απ’ τους ανέμους του χρόνου, από γενιά σε γενιά, ως υπερχρονικό σύμβολο έκφρασης των πιο τραγικών αποχρώσεων της ύπαρξης. Φορτωμένος με τον δικό του σταυρό των αμείλικτων ερωτημάτων που θέτει στον εαυτό του ο άνθρωπος, βρίσκεται αντιμέτωπος με την ανθρώπινη μοίρα – πριν συντριβεί από το βάρος των αποφάσεών του.

Στην περίτεχνη τυπογραφικά έκδοση προτάσσονται τα κατατοπιστικά προλεγόμενα του μεταφραστή – ποιητή Διονύση Καψάλη, έτσι ώστε ο αναγνώστης να τύχει μιας θερμής υποδοχής, πριν αφεθεί σε ένα από τα σημαντικότερα αναγνώσματα που διαθέτει η παγκόσμια λογοτεχνία! Ο μεταφραστής έρχεται αντιμέτωπος, πριν από όλα, με το μεγάλο τόλμημά του να αναμετρηθεί με ένα αριστούργημα! Και κατά δεύτερο λόγο, με τις μεταφράσεις που έχουν προηγηθεί στη γλώσσα μας. Ο Καψάλης, έχοντας αποκτήσει παιδιόθεν στενές σχέσεις τόσο με το έργο του συγγραφέα όσο και με τον «Άμλετ» ξεχωριστά, μας παραδίδει μια μεταφορά θεατρική σε μια γλώσσα που παραμένει ευλαβικά προσηλωμένη στο πνεύμα του Σαίξπηρ και δημιουργικά εναρμονισμένη με το γλωσσικό αίσθημα του καλλιεργημένου σημερινού αναγνώστη – θεατή.