Η 7η Οικουμενική Σύνοδος στη Νίκαια καταδικάζει τους εικονομάχους και τους εικονολάτρες, διατυπώνοντας το δόγμα ότι η λατρεία ανήκει μόνο στο Θεό και στις εικόνες προσφέρεται απλή τιμητική προσκύνηση.

Η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος είναι η τελευταία των Οικουμενικών Συνόδων, που ασχολείται με το πρόσωπο του Ιησού Χριστού και μάλιστα με την απεικόνισή του. Ασχολήθηκε και με την απεικόνιση και των άλλων προσώπων της αγίας Τριάδας, καθώς και της Θεοτόκου και των αγίων. Αποκατέστησε τις εικόνες εντός των Ιερών Ναών και καθόρισε το πως και το που μπορούν να απεικονιστούν. Αναθεμάτισε τους ανά τους αιώνες αιρετικούς και συνέταξε το Συνοδικό της Ορθοδοξίας, του οποίου πραγματοποίησε την περιφορά, μετά την τελική αποκατάσταση των εικόνων από την Τοπική Σύνοδο της ΚΠόλεως το 843. Κατά την περίοδο της εικονομαχίας αποσπάστηκε το ανατολικό τμήμα της Ρωμαϊκής Εκκλησίας (Ιλλυρικό, Σικελία, Μακεδονία, Αχαΐα, Κρήτη, κ.λπ.) και προσδέθηκε στο άρμα της Εκκλησίας της ΚΠολης. Την περίοδο αυτή γεννήθηκε και το Παπικό κράτος, οπότε ο Πάπας της Ρώμης απέκτησε και κοσμική εξουσία, κάτι που απεδέχθη de factoκαι η καθόλου Εκκλησία.

Η αιτία για τη σύγκληση της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου στη Νίκαια το 787 υπήρξε η Εικονομαχία. Με τον όρο Εικονομαχία νοούνται οι έριδες, που περιστράφησαν γύρω από την τιμή και την προσκύνηση των Εικόνων και συντάραξαν το Βυζάντιο και ολόκληρο το χριστιανικό κόσμο τους Η΄ και Θ΄ αιώνες. Οι ερίζοντες χωρίσθηκαν σε δυο παρατάξεις: στους υπέρ των ιερών εικόνων, που συνήθως καλούνται εικονόφιλοι και εικονολάτρες, οι δε αντίθετοι καλούντο εικονομάχοι ή εικονοκλάστες.

Η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος συνεκλήθη στη Νίκαια της Βιθυνίας το 787 από τον αυτοκράτορα Κων/νο ΣΤ΄ και τη μητέρα του Ειρήνη την Αθηναία, με σκοπό να καταδικάσει την Εικονομαχία και να επιφέρει ειρήνη στην Εκκλησία και την αυτοκρατορία. Στη Σύνοδο μετείχαν 367  ΠατέρεςΟι εργασίες της Συνόδου έγιναν από 24 Σεπτεμβρίου έως 13 Οκτωβρίου 787.

 Αφορμή για τη σύγκλιση ήταν η προσκύνηση των αγίων εικόνων, η κατάχρηση στην προσκύνηση αυτή και η έριδα που είχε ξεσπάσει εκ του λόγου αυτού. Οι διαμάχες ξεκίνησαν το 726 και περατώθηκαν τελικά το 843, οπότε έχουμε την αναστήλωση των εικόνων από την αυτοκράτειρα αγία Θεοδώρα.

Τελικώς, η εικονόφιλη Ειρήνη η Αθηναία, επίτροπος του ανήλικου Κων/νου ΣΤ’  (780-787) διόρισε τον επίσης εικονόφιλο άγιο Ταράσιο, ως Πατριάρχη ΚΠόλεως, ο οποίος άρχισε να λαμβάνει μέτρα για την επαναφορά των εικόνων και τελικά συγκλήθηκε η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος, το 787, για να επιληφθεί τελεσίδικα του θέματος.