Μια ιδιαίτερη νότα μέσα στο μπαλζακικό σύμπαν, η «Μασιμίλα Ντόνι», που κυκλοφορεί σε μετάφραση Βάσως Παπαντωνίου και Βασίλη Βασιλικού.

Τα εξώφυλλα των σχολικών εγχειριδίων ως ιδεολογικό προϊόν της εκάστοτε εκπαιδευτικής πολιτικής, ως μορφή τυποποιημένης εθνικής αφήγησης και σημείο «προγραμματικής» σύζευξης της επιστήμης της Ιστορίας και της σχολικής Ιστορίας. Μια ιδιαίτερη μελέτη από τη Στέλλα Κασίδου.

Τέσσερα κείμενα του Λουί Αλτουσέρ, που γράφτηκαν από το 1982 έως το 1986. Μια ακόμα συναρπαστική ιστορία από το κολαστήριο του Άουσβιτς σχετικά με τον άνθρωπο που έφτιαχνε τα τατουάζ με τους αριθμούς στους βραχίονες των κρατουμένων. Ο ίδιος, ήταν ο κρατούμενος με το νούμερο 32307.

Μια μελέτη για τη «Ροκ επανάσταση και Αντικουλτούρα» γραμμένη από τον Γιώργο Μούχο.

Honoré de Balzac

Μασιμίλα Ντόνι

Μετάφραση: Βάσω Παπαντωνίου, Βασίλης Βασιλικός

Εισαγωγή: Max Milner

Επίμετρα: Stefan Zweig

Εκδόσεις: Gutenberg

Σελ.: 193

«Απάτησέ με» είναι περίπου η συμβουλή που δίνει στη Μασιμίλα ο σύζυγός της. Εκείνη, όμως, ακόμα κι όταν ερωτεύεται τον νεαρό πρίγκιπα Εμίλιο, αρνείται να προδώσει τις αρχές της και ν’ αμαρτήσει. «Το πλήρες της ηδονής» είναι για τη Μασιμίλα να κρατά το κεφάλι του αγαπημένου της στο στήθος της «και να τολμά αραιά και πού ν’ αποτυπώνει τα χείλη της στα δικά του». Ο Εμίλιο, πολύ ερωτευμένος επίσης, σέβεται την επιθυμία της. Μέχρι που, από παρεξήγηση, μια νύχτα εμφανίζεται μπρος στο κρεβάτι του έτοιμη για όλα η «σπαρακτικά όμορφη» διάσημη τραγουδίστρια της όπερας Κλάρα Τίντι, ερωμένη του συζύγου της Μασιμίλα. Μια βραδιά στην όπερα, μια κουβέντα για την τέχνη του Ροσίνι και τη μουσική θα λειτουργήσουν σαν καταλύτης στη σχέση του Εμίλιο με τη Μασιμίλα.

«Η ‘‘Μασιμίλα Ντόνι’’ στα μάτια των αναγνωστών του πρώτου καιρού θα είναι αυτό που είναι φαινομενικά, ένας ερωτευμένος που δεν μπορεί να κάνει δική του τη γυναίκα που λατρεύει, επειδή την ποθεί υπερβολικά, και ο οποίος κάνει δική του μια κοινή γυναίκα. Κάντε τους να συναγάγουν από αυτό τη γέννα των έργων τέχνης!», γράφει ο Μπαλζάκ σε επιστολή του.

«Μια ωραία εξήγηση των πιο μύχιων επεξεργασιών της τέχνης», κατά τον ίδιο τον μεγάλο Γάλλο συγγραφέα, η «Μασιμίλα Ντόνι» είναι, όπως γράφει στην εισαγωγή του βιβλίου ο Max Milner, «μια ιδιαίτερη νότα μέσα στο μπαλζακικό σύμπαν: κράμα έξαρσης και χαύνωσης, ηδονισμού και απελπισίας, άνευρων επιθυμιών για μυστικιστική λατρεία και βίαιης παραφοράς των αισθήσεων, κάτι μεταξύ Σεραφίτας και Εξαδέλφης Μπέτι».

Το μυθιστόρημα συνοδεύουν δύο κείμενα του Stefan Zweig για τον Μπαλζάκ, την «Ανθρώπινη Κωμωδία» και τους ήρωές της.

Στέλλα Κασίδου

(Μυθ-)ιστορίες εξωφύλλων

Μια συμβολή στην ιστορία των σχολικών εγχειριδίων

Εκδόσεις: Επίκεντρο

Σελ.: 224

Τα σχολικά εγχειρίδια της Ιστορίας θεωρούνται από τα σημαντικότερα μέσα για τη σφυρηλάτηση της εθνικής ταυτότητας και την απόκτηση ιστορικής συνείδησης. Η λειτουργία της σχολικής Ιστορίας, πέρα από τη γνώση που προάγει, καλείται να εξυπηρετήσει και εξωιστορικούς σκοπούς, οι οποίοι σχετίζονται με την καλλιέργεια της εθνικής συνείδησης και τη διαμόρφωση της εθνικής ταυτότητας, όπως και με την ανάπτυξη ηθικών στάσεων και πολιτικής συμπεριφοράς. Τα αντίστοιχα αναλυτικά προγράμματα και σχολικά εγχειρίδια χρησιμοποιούνται ως μέσα κοινωνικού, οικονομικού και πολιτισμικού ελέγχου, ως φορείς ανάπτυξης και ως μηχανισμοί παραγωγής και αναπαραγωγής θέσεων και κυρίαρχης ιδεολογίας. Αποτελούν ένα από τα εργαλεία με τα οποία υλοποιούνται οι στόχοι μιας ορισμένης εκπαιδευτικής πολιτικής και διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία της αγωγής και στήριξης της διδασκαλίας. Στο βιβλίο αυτό, συγκεντρώνονται, καταγράφονται και τεκμηριώνονται πλήθος σχολικών εγχειριδίων που χρησιμοποιήθηκαν για τη διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας στην Ε’ τάξη του ελληνικού δημοτικού σχολείου, από το 1914 έως το 2017.

Ταυτόχρονα, διερευνάται ο τρόπος που αποτυπώνεται στα εξώφυλλα των εγχειριδίων αυτών το ιδεολόγημα της «ελληνικότητας» ή του «εξελληνισμού» του Βυζαντίου, το οποίο αποτελεί έναν από τους ιδρυτικούς μύθους της εθνικής μας αφήγησης. Η έρευνα συμβάλλει στη συγγραφή της «υλικής» ιστορίας των σχολικών εγχειριδίων, με επεκτάσεις στη νομοθεσία και το θεσμικό πλαίσιο που ορίζει την παραγωγή και την κυκλοφορία τους. Η εστίαση στη νομοθετική ιστορία του σχολικού βιβλίου αποτελεί την απεικόνιση των διαδοχικών στάσεων της κεντρικής εξουσίας απέναντι στον σχολικό θεσμό. Προσεγγίζονται, επίσης, τα εξώφυλλα των εγχειριδίων σε επίπεδο θεματικού περιεχομένου, αλλά και ως ιδεολογικό προϊόν της εκάστοτε εκπαιδευτικής πολιτικής, ως μορφή τυποποιημένης εθνικής αφήγησης και σημείο «προγραμματικής» σύζευξης της επιστήμης της Ιστορίας και της σχολικής Ιστορίας.

Louis Althusser

Το υπόγειο ρεύμα του υλισμού της συνάντησης

Μετάφραση: Τάσος Μπέτζελος

Εκδόσεις: Εκτός Γραμμής

Σελ.: 160

Ο Αλτουσέρ, μετά την ήττα του θεωρητικού και πολιτικού του αγώνα ενάντια στην απαλοιφή της έννοιας της δικτατορίας του προλεταριάτου από το πρόγραμμα του ΓΚΚ κι έπειτα από την προσωπική του τραγωδία, επιχειρεί να βρει καταφύγιο στην αγκαλιά των μεγάλων φιλοσόφων. Εκεί, σε στιγμές από το έργο του Επίκουρου, του Λουκρήτιου, του Μακιαβέλλι, του Σπινόζα, του Χομπς, του Ρουσσώ και κυρίως του Μαρξ, θα επιχειρήσει να ανασυνθέσει το «υπόγειο ρεύμα» ενός υλισμού της συνάντησης, του αστάθμητου και της ενδεχομενικότητας, σε οριστική ρήξη με κάθε ιδεαλισμό της τελεολογίας.

Σε αυτή την πρωτότυπη έκδοση περιλαμβάνονται τέσσερα κείμενα του Λουί Αλτουσέρ που γράφτηκαν από το 1982 έως το 1986. Πρόκειται για τα κείμενα που θεωρήθηκαν κατεξοχήν προγραμματικά της «φιλοσοφίας της συνάντησης», σημαδεύοντας ανεξίτηλα την πρόσληψή της και τροφοδοτώντας καίριες θεωρητικές αντιπαραθέσεις γύρω από το ύστερο έργο του Γάλλου φιλοσόφου.

Χέδερ Μόρρις

Ο δερματοστίκτης του Άουσβιτς

Μετάφραση: Γιάννης Σπανδώνης

Εκδόσεις: Ωκεανός

Σελ.: 368

Ο Λάλε Σοκολόφ είναι ο άνθρωπος που χαράζει τους μπλε αριθμούς στα μπράτσα των φυλακισμένων του Άουσβιτς. Είναι αναγκασμένος να το κάνει. Από τη βολική θέση του δερματοστίκτη, βλέπει, ζει την ανθρώπινη κτηνωδία, την καταγράφει σε αριθμούς και σε θύματα. Την καταγράφει σε αντοχή και σε κουράγιο ψυχής. Τη χαρτογραφεί στα συναισθήματά του. Την καταγράφει σε θάνατο και σε έρωτα. Κάνει τον δικό του μυστικό αγώνα κάτω από το παγωμένο, απάνθρωπο βλέμμα του Μένγκελε. Ελπίδα του μοναδική, η Γκίτα, το κορίτσι που θ’ αγαπήσει μέσα στην απόλυτη ανθρώπινη αθλιότητα.

Μια αληθινή, βαθιά συγκινητική και συγκλονιστικά ανθρώπινη ιστορία αγάπης και επιβίωσης σε ένα από τα φρικτά κολαστήρια των ναζί. Ένα δυνατό μάθημα ζωής που νικά τη λήθη.

Η συγγραφέας Χέδερ Μόρρις ύστερα από πολυετή έρευνα γράφει για την ιστορία του Λέηλ και της Γκίτα, που γνωρίστηκαν στο Άουσβιτς την περίοδο που ο Λέηλ ήταν επιφορτισμένος με ένα θλιβερό καθήκον: να φτιάχνει τα τατουάζ με τους αριθμούς στους βραχίονες των κρατουμένων. Ο ίδιος, ήταν ο κρατούμενος με το νούμερο 32307.

Γιώργος Μούχος

Ροκ επανάσταση και Αντικουλτούρα

Εκδόσεις: Το μέλλον

Σελ.: 208

Η μελέτη «Ροκ επανάσταση και Αντικουλτούρα» αυτό ενεργοποιεί, τη μηχανή του χρόνου, ταξιδεύοντας τον αναγνώστη στη Βρετανία και τις ΗΠΑ του 1960. Τότε που τα κύρια ιδεολογικά καύσιμα της Αντικουλτούρας, η «εναλλακτικότητα» και η «αυθεντικότητα», δημιούργησαν μια δυναμική που κατέρριψε πολιτιστικά τείχη και διέσπασε κοινωνικά στεγανά. Τότε που η ροκ ήταν «επαναστατική» και οι χίπις ρομαντικοί αρνητές του αστικού συντηρητισμού. Τότε που τα διάφορα κινήματα αμφισβήτησης και το «Κατεστημένο» αναμετρούνταν στους δρόμους και στα πανεπιστήμια, στα υπόγεια κλαμπ και στα μεγάλα ροκ φεστιβάλ, στα πάρκα και στα κοινόβια, στον κινηματογραφικό φακό και στον δημόσιο διάλογο, στα πολύχρωμα λιβάδια του LSD και στη σφαίρα της ψυχεδέλειας, στο δωμάτιο της σεξουαλικότητας και των έμφυλων σχέσεων και – πάνω από όλα – στην ιδεολογική κονίστρα, σε μια μάχη αδυσώπητη.